Κάθε χρόνο καίγονται στη χώρα μας κατά μέσο όρο πάνω από 450.000 στρ. δασών και δασικών εκτάσεων. Πολλά δασικά είδη στη Μεσόγειο έχουν αναπτύξει μηχανισμούς ώστε μετά από μία πυρκαγιά να αναγεννιούνται φυσικά, είτε από τους σπόρους δέντρων και θάμνων, είτε βγάζοντας νέα βλαστάρια από το καμένο κορμό ή τις ρίζες. Όμως, δυστυχώς, η φυσική αναγέννηση σταματά όταν το δάσος έχει καεί πολλές φορές μέσα στα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά, μόνο το 2023 πάνω από 200.000 στρ. δασικής έκτασης και το 2024 πάνω από 100.000 στρ. κάηκαν δύο ή και παραπάνω φορές τα τελευταία 20 χρόνια. Και αυτό το διάστημα, για τη ζωή ενός δάσους, θεωρείται εξαιρετικά μικρό.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, απαιτείται ανθρώπινη βοήθεια μέσω της τεχνητής αποκατάστασης, δηλαδή μέσω της αναδάσωσης.
Όσο οι πυρκαγιές αυξάνονται σε συχνότητα και ένταση λόγω της κλιματικής κρίσης, τόσο η φυσική αναγέννηση παρεμποδίζεται. Έτσι, η ανάγκη για τεχνητή αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων, όπου αυτή χρειάζεται, αποκτά κομβική σημασία.
Το 2020 η πολιτεία ανακοινώνει το Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων, θέτοντας τον φιλόδοξο στόχο της αποκατάστασης με αναδάσωση 165.000 στρεμμάτων δασικών εκτάσεων έως το 2030 σε όλη τη χώρα. Τα δημόσια δασικά φυτώρια λειτουργούν με βάση τον ετήσιο σχεδιασμό έργων αναδάσωσης από τις Δασικές Υπηρεσίες. Όμως τα κενά στην ενίσχυση της Δασικής Υπηρεσίας σε στελεχιακό δυναμικό και πόρους τις τελευταίες δεκαετίες είχαν άμεσες επιπτώσεις και στη λειτουργία των δημόσιων δασικών φυτωρίων, καθώς οδήγησαν σε μείωση της παραγωγικότητάς τους. Παράλληλα, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021 και 2023, οι ανάγκες της χώρας για φυτευτικό υλικό (σπόροι και φυτάρια) έχουν αυξηθεί δραματικά, ασκώντας με αυτό τον τρόπο ακόμα μεγαλύτερη «πίεση» στα φυτώρια που θα πρέπει να ανταποκριθούν. Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι μόνο η ποσότητα. Εκτός από την ανάγκη για συγκεκριμένο αριθμό φυτών, υπάρχει ανάγκη και για φυτά από συγκεκριμένα δασικά είδη που κρίνονται κατάλληλα για την τεχνητή αποκατάσταση των οικοσυστημάτων.
Το πρόγραμμα «Συλλέγουμε σπόρους για ένα ζωντανό δάσος»
Το WWF Ελλάς μαζί με τη Διεύθυνση Δασικών Έργων και Υποδομών του Υπουργείου Περιβάλλοντος δημιουργούν ένα παράδειγμα που αντιλαμβάνονται βιωματικά το πρόβλημα της έλλειψης φυτευτικού υλικού, συλλέγουν σπόρους από τις κατάλληλες δασικές περιοχές της χώρας και την κατάλληλη εποχή, και γίνονται μέρος της λύσης. Πολίτες και ειδικοί συμβάλλουν έτσι, στην προσπάθεια της πολιτείας να βρεθεί νέο πολλαπλασιαστικό προς επίτευξη του στόχου του Εθνικού Σχεδίου Αναδασώσεων.
Μέσα από το πρόγραμμα «Συλλέγουμε σπόρους για ένα ζωντανό δάσος», ενεργοί πολίτες, εθελοντικές ομάδες δασοπυροπροστασίας, ομάδες νέων και τοπικές πρωτοβουλίες από την Αττική, την Αχαΐα και την Κορινθία, εκπαιδεύονται και συμμετέχουν σε όλο τον κύκλο της γέννησης και ανάπτυξης ενός φυτού. Με την καθοδήγηση των τοπικών Δασαρχείων, συλλέγουν σπόρους στοχευμένων ειδών, βοηθούν στην επεξεργασία τους, φυτεύουν και φροντίζουν τα φυτά που θα δημιουργηθούν στο δημόσιο δασικό φυτώριο του Δασαρχείου Πατρών, έως τον τελικό προορισμό τους στις επόμενες αναδασώσεις.
Από το φθινόπωρο του 2023 έως και σήμερα, σχεδόν 550 εθελοντές συμμετείχαν σε συνολικά 26 δράσεις του προγράμματος στην Αττική, Ηλεία, Κορινθία και Αχαΐα, συλλέγοντας σπόρους από 15 δασικά είδη, όπως η αριά, κουτσουπιά, άρκευθος και κυπαρίσσι. Δεκάδες χιλιάδες φυτά δημιουργήθηκαν και μεγαλώνουν στα δημόσια δασικά φυτώρια μέχρι να γίνουν κομμάτι των μελλοντικών αναδασώσεων και πολύτιμο μέρος των νέων δασών που θα δημιουργηθούν.
Μέσα από συνεργασίες, επιστημονική γνώση και συλλογική δράση δίνουμε ξανά ζωή στα δάση που δεν μπορούν να αναγεννηθούν φυσικά. Για να τα κρατήσουμε ζωντανά για εμάς και τις επόμενες γενιές.
*του Άρη Χατζηνικολάου, συνεργάτης κινητοποίησης πολιτών, WWF Ελλάς
www.ertnews.gr
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
