Ο Βόλος σε κρίσιμο σταυροδρόμι

Tου Πάνου Τρ.Σκοτινιώτη
Την 1η Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στην Αθήνα την πρότασή της για τους πέντε στόχους πολιτικής του επόμενου ΕΣΠΑ 2021-2027.
Στον Βόλο, ωστόσο, βρισκόμαστε μια φάση πίσω: Αντί, δηλαδή, να έχουμε κλείσει τους «λογαριασμούς» μας με την τρέχουσα προγραμματική περίοδο και να σχεδιάζουμε την επόμενη, βρισκόμαστε ακόμη στη φάση δημοπράτησης έργων που θα έπρεπε είτε να έχουν ολοκληρωθεί, είτε να βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο, όπως η αποχέτευση Νέας Αγχιάλου, το Δημοτικό Θέατρο και συνολικά τα έργα του σχεδίου βιώσιμης αστικής ανάπτυξης που είχαμε προετοιμάσει ως δημοτική αρχή.
Ακόμη πιο προβληματική είναι η κατάσταση με τις εμβληματικές επιλογές της πόλης που είχαμε δρομολογήσει, οι οποίες θα ενίσχυαν καθοριστικά το brand name του Βόλου.
Το Μουσείο της Αργούς μόλις προεκλογικά ανασύρθηκε, αφού πρώτα απαξιώθηκε και αφού χάθηκε η ευκαιρία να ενταχθεί στο τρέχον ΕΣΠΑ.
Το Μουσειακό Ίδρυμα Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο εγκαταλείφθηκε. Το Αρχαίο Θέατρο Μικροθηβών δεν υπάρχει καν στο λεξιλόγιο, ούτε και ως μακρινή διεκδίκηση. Όσο για τα μεγάλα έργα υποδομής, όπως ο περιφερειακός, ο χρόνος έχει σταματήσει στο 2014.
Βαρύ, συνεπώς, το έργο της επόμενης δημοτικής αρχής. Θα πρέπει, ταυτόχρονα, και τα έργα της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου να επισπεύσει και τα έργα και τις δράσεις της νέας να σχεδιάσει και να «ωριμάσει». Και το 2021 μόνο μακριά δεν είναι. Από την 1η Σεπτεμβρίου που θα αναλάβει η νέα διοίκηση του Δήμου, μέχρι το 2021, δεν μένει ούτε ενάμισης χρόνος.
Ωστόσο, ούτε κι αυτό είναι πλέον αρκετό. Σε μια εποχή σοβαρών διαρθρωτικών μεταβολών, ο Δήμος μιας μεγάλης πόλης, πέρα από τους θεσμοθετημένους, παραδοσιακούς τομείς δημοτικής δραστηριότητας, χρειάζεται παράλληλα να προωθεί και στρατηγικές που θα αξιοποιούν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της πόλης και θα συμβάλλουν στην τόνωση της επιχειρηματικότητας, της καινοτομίας και της εξωστρέφειας. Για να ξεπεραστούν οι διαρθρωτικές επιπτώσεις δεν αρκούν οι κεντρικές πολιτικές. Χρειάζονται –συμπληρωματικά- και τοπικές.
Τα πρώτα βήματα μιας τέτοιας αντίληψης για τον σύγχρονο ρόλο του Δήμου, ως επιτελικού και συντονιστικού κέντρου της τοπικής ανάπτυξης, προσπαθήσαμε να κάνουμε στη διάρκεια της σύντομης θητείας μας, σπάζοντας την παράδοση που θέλει το πολιτικό σύστημα να αποστρέφεται το μακροπρόθεσμο και να βλέπει μόνο μέχρι τις επόμενες εκλογές. Στόχος μας ήταν η ανάκαμψη των δημοσίων επενδύσεων να συνδυαστεί με την προσέλκυση ιδιωτικών και με τη δημιουργία σταθερών θέσεων εργασίας.
Αναφέρουμε, ενδεικτικά, το Τοπικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Απασχόλησης (ΤΣΑΑ), το οποίο επεξεργαστήκαμε σε συνεργασία με Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας, το Εργατικό Κέντρο Βόλου, τον τοπικό ΣΕΒ και το Επιμελητήριο Μαγνησίας, με τη συμμετοχή επίσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Ινστιτούτου Έρευνας και Τεχνολογίας Θεσσαλίας. Αρκετές από τις δράσεις του Σχεδίου είχαν ήδη δρομολογηθεί. Ωστόσο, όταν ήλθε η ώρα να αποδώσει καρπούς, εγκαταλείφθηκε πλήρως, μαζί και η αντίληψη που τον διαπερνούσε. Όλοι, άλλωστε, οι ανά τον κόσμο λαϊκιστές, όταν έρχονται στην εξουσία για το μόνο που νοιάζονται είναι η παραμονή τους σε αυτή.
Ο Βόλος είναι μια πόλη που, λόγω και της ιδιαίτερης παραγωγικής φυσιογνωμίας του, «πλήρωσε» πιο ακριβά από άλλες πόλεις τη μνημονική περίοδο. Στα δέκα χρόνια της οικονομικής κρίσης, ακόμη και ανθηρές επιχειρήσεις δεν άντεξαν. Τα εισοδήματα βυθίστηκαν. Η ανεργία, ιδιαίτερα η μακροχρόνια, εκτοξεύτηκε σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Η μεσαία τάξη υποβαθμίστηκε. Νέοι άνθρωποι βρέθηκαν χωρίς προοπτική και εργαζόμενοι με εξευτελιστικές αμοιβές, χωρίς δίκτυο κοινωνικής προστασίας. Μεγάλο μέρος της κοινωνίας περιθωριοποιήθηκε. Πλήθος τα προσωπικά και οικογενειακά δράματα.
Ωστόσο, πολλοί πλέον στη διεθνή επενδυτική κοινότητα υποστηρίζουν ότι η ελληνική οικονομία, μετά από δέκα σχεδόν χρόνια εσωτερικής υποτίμησης, έχει δημιουργήσει τις συνθήκες αναπτυξιακής εκτίναξης.
Ο Βόλος είναι μια πόλη που έχει αποδείξει ιστορικά ότι μπορεί να παρακολουθεί τη νεωτερικότητα, χωρίς βέβαια να λείπουν και τα πισωγυρίσματα. Σήμερα βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Θα κάνει και πάλι το μεγάλο βήμα, ώστε να αναδειχθεί σε δυναμικό περιφερειακό κέντρο στη μεταμνημονιακή Ελλάδα, ή θα υποβαθμιστεί σε μια πόλη-παρία στη νέα εποχή, συνεχίζοντας να ζει σε μια εικονική πραγματικότητα, αποκομμένος από όλα τα κέντρα αποφάσεων;
Η απάντηση είναι προφανής. Αυτό που χρειάζεται είναι μια συλλογική επιθυμία, μια κοινή απόφαση να αποκαταστήσουμε τους κανόνες της πολιτισμένης κοινωνικής μας συμβίωσης. Και μια τοπική ηγεσία με γνώση, σχέδιο και αγάπη για την πόλη, που να μπορεί να ενώσει και πάλι την τοπική κοινωνία, να ενστερνιστεί μείζονες τοπικούς στόχους και να κινητοποιήσει σημαντικούς τοπικούς, εγχώριους και ευρωπαϊκούς πόρους.
Η τοπική κοινωνία κρατάει τις τύχες της πόλης στα χέρια της.