Του Νικήτα Παπαντωνίου – Καρτάλη*
Η μεταπολίτευση δημιούργησε μία τεράστια ψευδαίσθηση δημοκρατικής εκπροσώπησης του κόσμου στην πολιτική ζωή και στις αποφάσεις της πολιτείας για το μέλλον του, όμως αυτό αποτέλεσε απαρχή για μία ασυδοσία της καθημερινής και οικονομικής ζωής του τόπου. Ο μεγάλος Ουίνστων Τσόρτσιλ έλεγε ότι η δημοκρατία είναι δυστυχώς το λιγότερο κακό πολίτευμα υπονοώντας ότι παρά τις όποιες δυσκολίες, δημοκρατία αποτελεί θεμέλιο της ανάπτυξης και της ευημερίας μίας χώρας. Σε μία κανονική δυτικού τύπου χώρα, δεν υπάρχει ούτε κόμμα να προσθέσω στην ατάκα του έμπειρου Άγγλου πολιτικού, για την Ελλάδα όμως έχω πια μεγάλες αμφιβολίες αν με την τωρινή δημοκρατία, όπως αυτή εφαρμόζεται, το μέλλον του τόπου είναι ευοίωνο.
Η δημοκρατία μπορεί να επιβιώσει μόνο αν υπάρχει ελευθερία του λόγου και της επαγγελματικής δραστηριότητας. Σε κάθε άλλη περίπτωση δυστυχώς, η εν λόγω εκδοχή διοίκησης και λειτουργίας του πολιτεύματος μόνο προβλήματα θα δημιουργήσει. Αυτή η λειτουργία του πολιτεύματος πρέπει να συνδυάζεται με δικαιοσύνη απέναντι στο νόμο και στην φορολογία ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να ελέγχεται η παραβατικότητα και να προστατεύεται η ιδιωτική περιουσία και η ζωή των πολιτών. Αυτά σε αυτή τη χώρα δεν συμβαίνουν χρόνια τώρα και για αυτό έφτασε η χώρα στο χείλος της χρεωκοπίας αλλά και της μαζικής μετανάστευσης.
Αφορμή για αυτές τις διαπιστώσεις ήταν τελευταίοι 6 μήνες με τα τραγικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Ελληνική επικράτεια. Πιο συγκεκριμένα, το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών με τους 57 νεκρούς, οι πυρκαγιές του καλοκαιριού που στοίχισαν την ζωή κοντά στα 30 άτομα καθώς και οι φονικές πλημμύρες που οδήγησαν σε 17 ανθρώπινες απώλειες. Εδώ θα ήθελα να τονίσω την μεγάλη ζημιά σε χλωρίδα και πανίδα ειδικά στην περιοχή καταγωγής μου την Θεσσαλία. Επιπρόσθετα θα ήθελα να κάνω μία αναφορά στην απώλεια του οπαδού της ένωσης στον αγώνα με τους Κροάτες, όπου οι Ελληνικές αρχές απλά είδαν ένα τσούρμο χούλιγκανς να διασχίζουν την μισή Ελλάδα και δεν έκαναν τίποτα ενώ είχαν πληροφορίες ότι πρόκειται για εξαιρετικά επικίνδυνους οπαδούς με κακό «οπαδικό» παρελθόν.
Όλες οι περιπτώσεις έχουν έναν κοινό παρανομαστή, την κάκιστη λειτουργία του Ελληνικού κράτους και γενικότερα όλου του ευρύτερου δημόσιου τομέα τόσα άμεσα όσο και έμμεσα. Τα κυριότερα προβλήματα εδράζονται στην επένδυση στις δημόσιες δομές από την κυβέρνηση, την αξιοποίηση και στελέχωση του δημοσίου τόσο σε υψηλές θέσεις όσο και σε χαμηλές αλλά και την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των διαφόρων εμπλεκομένων μερών με το ίδιο αφεντικό, το κράτος. Με την μεταπολίτευση οι δημόσιοι υπάλληλοι έχασαν τον μπαμπούλα που τους έκανε να δουλεύουν και μέσο των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ αλλά και αργότερα των κρατικοδίαιτων της ΝΔ, ειδικά στην περίοδο Καραμανλή, απόκτησαν μισθούς και δικαιώματα που δεν τους αναλογούσαν, γιατί όλοι κρυβόντουσαν πίσω από την μονιμότητα τους, η οποία φυσικά εξασφαλίστηκε εκ νέου με το σύνταγμα του 1974 όπου η χώρα πέρασε ξανά σε δημοκρατική τροχιά.
Οι επενδύσεις στο δημόσιο με πραγματική αξία όπως έργα υποδομής, έργα πρόληψης καθώς και επενδύσεις στην τεχνολογία είναι πάντα σε δεύτερη μοίρα διότι απλά δεν φέρνουν τις δημοκρατικές ψήφους. Έχει εκπαιδευτεί ο Έλληνας πολίτης τόσο από το οικογενειακό περιβάλλον όσο και από την δημόσια εκπαίδευση να επικροτεί την εικόνα και όχι την ουσία. Αποτέλεσμα οι ψήφοι να κατευθύνουν ακόμη περισσότερο την σήψη στην πραγματική ζωή, στην πολιτική αλλά και στην οικονομική κατεύθυνση της χώρας. Με αυτά και με αυτά φτάσαμε σε ακραία καιρικά φαινόμενα που θα ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστούν από οποιονδήποτε κρατικό μηχανισμό στον κόσμο. Τόσο για τις πλημμύρες όσο και για τις πυρκαγιές. Όμως, και αυτό πρέπει να τονισθεί, η πρόληψη με έργα προς αυτή την κατεύθυνση θα περιόριζε δραστικά τις συνέπειες αυτών των καταστροφών. Ενδεικτικά αναφέρω:
- Αντιπλημμυρικά έργα
- Αντιπυρικά των δασικών εκτάσεων με τον περιοδικό καθαρισμό μονοπατιών και άλλων επικίνδυνων περιοχών
- Έλεγχος των ιδιωτικών οικοπέδων και αγροτεμαχίων ώστε αυτά να είναι σε κατάσταση που δεν αφήνουν την επέκταση της πυρκαγιάς (κόψιμο, κούρεμα κτλ)
- Τοποθέτηση αισθητήρων καπνού σε διάφορες δασικές εκτάσεις
- Έλεγχος των δασικών περιοχών με drones για την έγκαιρη επέμβαση της πυροσβεστικής και του κρατικού μηχανισμού
- Καθαρισμός των φρεατίων στις μεγάλες πόλεις
Σε αντίθεση με αυτά διοργανώνονται χριστουγεννιάτικες και πασχαλινές γιορτές με το επιχείρημα ότι θα πρέπει να μπουν στο εκάστοτε εορταστικό κλίμα και μη έχοντες… Λες και με δύο ημέρες το χρόνο θα λύσουμε ή θα απαλύνουμε το πρόβλημα της φτώχειας. Τίποτα από όλα αυτά, απλά το ζητούμενο είναι τα «ψηφαλάκια» με πρόφαση την δημοκρατική λειτουργία του κράτους και οι πολίτες το ακολουθούν. Σε άλλες πόλεις στόχο έχουν τους μεγάλους περιπάτους ενώ η πόλη δεν έχει πράσινο και οι πλατείες είναι αυτοσυντηρημένες. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση όπου ο δήμος και η κεντρική διοίκηση έχουν ίδια πολιτική ταυτότητα οι γραφειοκρατία με τις μελέτες και τι γνωμοδοτήσεις δημιουργούν χρονίζουσες διαδικασίες όπου τελικά τίποτα δεν γίνεται και τίποτα δεν πραγματοποιείται εκτός από το γνωστό χαρτοβασίλειο με το αζημίωτο πάντα, με πρόφαση τα δημοκρατικά πρωτόκολλα που πρέπει να τηρούνται για τα δημόσια έργα.
Η περίπτωση των Τεμπών είναι χαρακτηριστική για το πώς λειτουργεί το Ελληνικό κράτος με την δημοκρατική μου μορφή, όπως τουλάχιστον αυτή διαμορφώθηκε μετά από το 1974 όπου και η ιδεολογική κυριαρχία των χαμένων του εμφυλίου μπήκε με ISO στην πολιτική και την κοινωνική πολιτική του τόπου. Το μεγάλο κράτος και ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού δημοσίων υπαλλήλων έγινε πραγματικότητα με πρόφαση πάλι την δημοκρατική υποστήριξη της κοινωνίας. Η αριστερά έχει τον κρατισμό στην ιδεολογία της αλλά και ο πατριάρχης της Ελληνικής πολιτικής είχε αντίστοιχες πολιτικές και οικονομικές σκέψεις όπως παραδέχθηκε άλλωστε και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης στην τελευταία συνέντευξή του που προβλήθηκε μετά τον θάνατο του. Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν η δημιουργία ενός κομματικού στρατού χρώματος μπλε, πράσινου αλλά και ροζ τα τελευταία χρόνια, όπου οι υπάλληλοι δεν αξιολογούνται, δεν διοικούνται αλλά και συνδικαλίζονται προσπαθώντας για το βέλτιστο καλό της κάστας τους και όχι της κοινωνίας. Έτσι μπήκε ένας σταθμάρχης που δεν έκανε την δουλειά του σωστά και ήταν άπειρος ετών 59 παρακαλώ, πλαισιωμένος από συναδέλφους που δεν ήταν προφανώς στην βάρδια ενώ όλοι αυτοί ως σύνολο έκαναν τα πάντα για να μην μπει σύστημα τηλεδιοίκησης στην γραμμή των τραίνων γιατί φοβόντουσαν για τις θέσεις εργασίας τους. Αν υπάρχει ένας που πιστεύει ότι αυτά θα γινόντουσαν σε μία διοίκηση όπου θα ήταν περισσότερο πιεστική, πιστεύω ότι θα αποτελεί μειοψηφία του ενός….
Επιπρόσθετα πρέπει να γίνει αναφορά για το θέμα των χούλιγκαν από την Κροατία, η περιγραφή των γεγονότων γίνεται για το πώς πέρασαν από το μεθοριακό σταθμό της Κακαβιάς, μία ντουζίνα νοματαίοι ενώ η Ελληνική αστυνομία είχε δεχθεί ενημέρωση για την επικινδυνότητα τους καθώς και το «μαύρο» παρελθόν τους. Μεταφράζοντας τις αποστάσεις οι άνθρωποι αυτοί διέσχισαν 1500 km από τα οποία 750 περίπου είναι στην Ελληνική επικράτεια, με τις αστυνομικές αρχές ενήμερες και δεν τους ενόχλησε κανένας και έφτασαν μέχρι την Αγιά Σοφιά στην Νέα Φιλαδέλφεια. Με απλά λόγια ένας ολόκληρος αστυνομικός μηχανισμός που στοιχίζει εκατομμύρια στον Έλληνα φορολογούμενο, με συστήματα παρακολούθησης , με εξειδικευμένα στελέχη και επαφές με την Interpol δεν κατάφεραν μπροστά στα μάτια τους να σταματήσουν τους Κροάτες Χούλιγκαν που τα έκαναν γυαλιά καρφιά σε μία περιοχή πολύ κοντά στο κέντρο της Αθήνας και σίγουρα σε εμφανές σημείο της μεγαλύτερης περιφέρειας της χώρας. Τι φταίει; Προφανώς ότι ο δημόσιος τομέας μέσω της δημοκρατίας που δίνει μόνο δικαιώματα και όχι υποχρεώσεις, δεν χαμπαριάζει τίποτε και δεν φοβάται τίποτα και έτσι άφησαν 200 τραμπούκους να σκοτώσουν έναν Έλληνα σε αστική περιοχή άνανδρα και κυρίως άδικα.
Τέλος ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει στο φορολογικό καθεστώς στην χώρα καθώς και στο αίσθημα ασφάλειας του πολίτη. Στην Ελλάδα μας, ισχύει το γνωστό Paretto effect δηλαδή το 80% των φόρων το πληρώνει μόνο το 20% της φορολογικής βάσης με τη φοροαποφυγή να γίνεται κυρίως από τους ελεύθερους επαγγελματίες και οι μισθωτοί να σηκώνουν όλο τα βάρος του κόστους ύπαρξης του Ελληνικού κράτους το οποίο κάθε χρόνο έχει ανάγκη 50 δις για να λειτουργεί και να εξυπηρετεί τις ανάγκες του. Δημοκρατικά έγινε αυτό αποδεκτό και για αυτό πολλοί συμπατριώτες μας δεν ντρέπονται να δηλώνουν 3.000 ευρώ το χρόνο και να έχουν σπίτι, γυναίκα και παιδιά. Αυτά σε μία χώρα όπου δεν υπάρχει ατιμωρησία όπως η δημοκρατία Ελληνικού τύπου δυστυχώς θα συνεχίζεται επί μακρόν. Παράλληλα ο Έλληνας πολίτης βλέπει επιδόματα σε Ρομά και λαθρομετανάστες όπου σε πολλές περιοχές δημιουργούν θέματα ασφάλειας και φθοράς της ιδιωτικής περιουσίας μένοντας έξω από τις δαγκάνες του νόμου, ως μειονοτικής φύσης άτομα και προστατευόμενα από την αριστερίζουσα ιδεολογία όλων των προοδευτικών δυνάμεων αυτής της χώρας. Σκέφτομαι λοιπόν φωναχτά και λέω ότι, ένας πολίτης που βλέπει να φοροδιαφεύγουν όλοι οι διπλανοί του και την πολιτεία να αγνοεί τις ανάγκες του και το σεβασμό της περιουσίας του, τι άποψη έχει περί δημοκρατίας και προόδου σε αυτή τη χώρα.
Τα συμπεράσματα είναι πολλά και δυστυχώς διασταυρωμένα στο έπακρο. Η μεταπολιτευτική δημοκρατία πάσχει τόσο ιδεολογικά όσο και πρακτικά. Κάποτε ο μεγάλος Χάρυ Κλυν είχε πει «στην Ελλάδα την άγνοια την λέμε ψυχραιμία», και συμπλήρωσε έχοντας προβλέψει τι θα γίνει εν έτη 1983 λέγοντας χαρακτηριστικά «Εδώ και δύο χρόνια (εννοεί το 1981 που το ΠΑΣΟΚ έγινε Κυβέρνηση) έχει αρχίσει το μεγάλο κακό, που θα μετατρέψει σιγά-σιγά τους Έλληνες σε λαό πιθήκων, σε λαό ψηφοφόρων, δημοσίων υπαλλήλων, καταναλωτών, κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών, κομπιναδόρων και συνδικαλισταράδων. Σε είκοσι-τριάντα χρόνια από σήμερα Ανδρέας Παπανδρέου μπορεί να μην υπάρχει. Θα υπάρχει όμως μια Ελλάδα πτωχευμένη κι ένας λαός στα όρια της οικονομικής και της ηθικής εξαθλίωσης», υπονοώντας εμμέσως πλην σαφώς το σαθρό σύστημα διοίκησης και λειτουργίας του κράτους. Παράλληλα όταν βρέθηκα σε ένα σεμινάριο για τους κανονισμούς ασφαλείας ένας από τους ομιλητές είπε «στην Ελλάδα είμαστε ή με πρώτη ταχύτητα ή με έκτη», για αυτό πάντα τρέχουμε στο τέλος για τις προθεσμίες. Το πρόβλημα λοιπόν είναι ότι έχει δημιουργηθεί μία περιρρέουσα ατμόσφαιρα όπου το δυσκίνητο Ελληνικό κράτος και ο μηχανισμός του βρίσκονται σε ύπνωση ή αλλιώς με πρώτη ταχύτητα. Δημοκρατικά να ξυπνήσει αυτός ο μηχανισμός δεν γίνεται, και αυτό το αποδεικνύει το γεγονός ότι ήρθαν και έφυγαν 3 μνημόνια και τίποτα δεν άλλαξε. Είναι δε τόσο πασιφανές αυτό όπου ακόμη και νέοι άνθρωποι που δηλώνουν αποστροφή για την δημοκρατία μνημονεύοντας μία πιο αυταρχική κυβερνητική διακυβέρνηση μη μπορώντας να ανέχονται την δημοκρατική κοροϊδία και αυτό είναι ίσως το πιο φοβιστικό.
* Ο κ. Νικήτας Παπαντωνίου-Καρτάλης Είναι καθηγητής-Αναλυτής και είναι πρώην CFO της Nobacco, αναλυτής της Eurobank, σύμβουλος στο ΕΒΕΑ και νυν καθηγητής. Είναι πτυχιούχος φυσικός με μεταπτυχιακές σπουδές στα εφαρμοσμένα μαθηματικά, τα χρηματοοικονομικά-διοίκηση καθώς και στο marketing management, ενώ μεταξύ άλλων έχει πιστοποίηση σε IFRS λογιστικά πρότυπα.
