Τα ιπτάμενα drones που χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο στην Ουκρανία έχουν αλλάξει οριστικά τις τακτικές χερσαίας μάχης. Τώρα, κάτι παρόμοιο φαίνεται να συμβαίνει και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, καθώς σε όλο τον κόσμο, οι ναυτικοί στόλοι σπεύδουν να εντάξουν αυτόνομα υποβρύχια στα συστήματα άμυνας και επιτήρησής τους.
Το Βασιλικό Ναυτικό του Ηνωμένου Βασιλείου σχεδιάζει έναν στόλο μη επανδρωμένων υποβρυχίων (UUVs), που για πρώτη φορά θα αναλάβουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανθυποβρυχιακή επιτήρηση και στην προστασία υποθαλάσσιων καλωδίων και αγωγών. Η Αυστραλία έχει δεσμευτεί να επενδύσει 1,7 δισ. δολάρια στα υποβρύχια Ghost Shark προκειμένου να αντιμετωπίσει τα κινεζικά υποβρύχια. Το Ναυτικό των ΗΠΑ δαπανά δισεκατομμύρια δολάρια για διάφορα προγράμματα UUV, συμπεριλαμβανομένου ενός που ήδη χρησιμοποιείται και μπορεί να εκτοξευθεί από πυρηνικά υποβρύχια.
Τα αυτόνομα, μη επανδρωμένα υποβρύχια συνιστούν «μια πραγματική ποιοτική τομή στο υποβρύχιο πεδίο μάχης», δήλωσε στον Guardian ο Σκοτ Τζέιμσον, διευθυντής θαλάσσιων και χερσαίων αμυντικών λύσεων στην BAE Systems, τη μεγαλύτερη βρετανική εταιρεία όπλων και κατασκευάστρια των πυρηνικών υποβρυχίων της χώρας. Τα νέα drones που αναπτύσσονται θα επιτρέψουν στους ναυτικούς στόλους «να αυξήσουν μαζικά τις δυνατότητές τους με τρόπους που δεν ήταν προηγουμένως διαθέσιμοι και μάλιστα με ένα κλάσμα του κόστους των επανδρωμένων υποβρυχίων».
Η προοπτική μιας τεράστιας νέας αγοράς φέρνει αντιμέτωπες μεγάλες εταιρείες –όπως η BAE Systems, η General Dynamics και η Boeing– με startups τεχνολογίας άμυνας, όπως η αμερικανική Anduril (κατασκευάστρια του Ghost Shark) και η γερμανική Helsing.
Ο αγώνας για υποθαλάσσια κυριαρχία συνεχίζεται αδιάλειπτα, σε ειρήνη και σε πόλεμο, εδώ και σχεδόν έναν αιώνα. Το πρώτο πυρηνοκίνητο υποβρύχιο (το αμερικανικό Nautilus, εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν) καθελκύστηκε το 1954, και σήμερα, πυρηνικά οπλισμένα υποβρύχια αποτελούν τον πυρήνα των ενόπλων δυνάμεων έξι χωρών: ΗΠΑ, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Κίνα και Ινδία – ενώ πιθανότατα προστέθηκε πρόσφατα και η Βόρεια Κορέα.
Η παρακολούθηση του ρωσικού πυρηνικού υποβρυχιακού οπλοστασίου –το οποίο έχει γίνει πιο αθόρυβο τα τελευταία χρόνια– αποτελεί βασική προτεραιότητα του Βασιλικού Ναυτικού, με ιδιαίτερη έμφαση στο «κενό GIUK» (Γροιλανδία–Ισλανδία–Ηνωμένο Βασίλειο)- μια στρατηγικά σημαντική περιοχή που επιτρέπει στους συμμάχους του ΝΑΤΟ να παρακολουθούν τις κινήσεις της Ρωσίας στον Βόρειο Ατλαντικό. Στελέχη της αμυντικής βιομηχανίας αναφέρουν πως η Νότια Σινική Θάλασσα είναι επίσης μια πολλά υποσχόμενη αγορά, καθώς η Κίνα και οι γείτονές της συνεχίζουν μια έντονη και μακροχρόνια εδαφική αντιπαράθεση.
Τα αυτόνομα υποβρύχια drones υπόσχονται να μεταμορφώσουν τον εντοπισμό και την παρακολούθηση αντίπαλων υποβρυχίων. Παράλληλα, η αύξηση επιθέσεων σε κρίσιμες υποθαλάσσιες υποδομές –από τον αγωγό Nord Stream το 2022 έως τη ζημιά στον Balticconnector το 2023– υπογραμμίζει την ανάγκη για ενισχυμένη επιτήρηση. Υποθαλάσσια καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας και διαδικτύου, ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομία, έχουν επίσης γίνει στόχος: πέρυσι τα Χριστούγεννα υπέστη ζημιά καλώδιο μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας, ενώ δύο μήνες νωρίτερα κόπηκαν δύο τηλεπικοινωνιακά καλώδια σε σουηδικά ύδατα στη Βαλτική.
Την περασμένη εβδομάδα, η βρετανική κυβέρνηση κατηγόρησε το ρωσικό πλοίο παρακολούθησης Yantar ότι εισήλθε στα βρετανικά ύδατα για να χαρτογραφήσει υποθαλάσσια καλώδια. Η βρετανική κυβέρνηση αναφέρει ότι μέσα σε δύο χρόνια η παρουσία ρωσικών πλοίων κοντά στα χωρικά ύδατα της χώρας έχει αυξηθεί κατά 30%.
Η επιτροπή άμυνας του κοινοβουλίου έχει εκφράσει ανησυχίες για την ευαλωτότητα του Ηνωμένου Βασιλείου σε υποθαλάσσιο σαμποτάζ – γνωστό και ως «γκρίζα ζώνη», όπου προκλητικές ενέργειες προκαλούν μεγάλη αναστάτωση χωρίς να θεωρούνται πράξεις πολέμου. Ζημιά στα περίπου 60 υποθαλάσσια καλώδια δεδομένων και ενέργειας γύρω από τις Βρετανικές Νήσους «θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες», δήλωσε η επιτροπή.
Ο Άντι Θόμις, διευθύνων σύμβουλος της βρετανικής εταιρείας Cohort, που κατασκευάζει στρατιωτική τεχνολογία όπως αισθητήρες σόναρ, δήλωσε πως τα επανδρωμένα πλοία, αεροσκάφη και υποβρύχια που μέχρι τώρα χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων είναι «πολύ, πολύ ικανά και πολύ, πολύ ακριβά». Ωστόσο, πρόσθεσε, «ο συνδυασμός τους με μη επανδρωμένα σκάφη καθιστά δυνατή την αξιοποίηση της ανθρώπινης κρίσης χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο το πλήρωμα».
Τα νεότερα σκάφη διαθέτουν έως και πέντε φορές περισσότερους αισθητήρες σόναρ από τα υποβρύχια που χρησιμοποιούνται ήδη. Οι χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις είναι ζωτικής σημασίας για μικρά, μη επανδρωμένα οχήματα που δεν διαθέτουν πυρηνικό αντιδραστήρα. Οι παθητικοί αισθητήρες δυσκολεύουν τον εντοπισμό και την εξουδετέρωσή τους.
Η BAE έχει ήδη δοκιμάσει ένα πιθανό μοντέλο, με το όνομα Herne. H Helsing χτίζει εγκατάσταση στο Πόρτσμουθ για την παραγωγή υποβρύχιων drones. Η Anduril –ιδιοκτησία του χρηματοδότη του Ντόναλντ Τραμπ, Πάλμερ Λάκι– εξετάζει το ενδεχόμενο δημιουργίας εργοστασίων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα πρώτα συμβόλαια αναμένεται να υπογραφούν φέτος, ακολουθούμενα από δοκιμές –πιθανώς στη βορειοδυτική Σκωτία από την εταιρεία QinetiQ– και αργότερα από μεγάλη παραγγελία μίας ή δύο εταιρειών, στο πλαίσιο του έργου Atlantic Net, με στόχο να «γεμίσει» το κενό GIUK με αισθητήρες.
Ο Σιντάρθ Κάουσαλ, ανώτερος ερευνητής στο Royal United Services Institute, δήλωσε πως η στρατηγική εντοπισμού υποβρυχίων των τελευταίων δεκαετιών «δεν μπορεί να κλιμακωθεί σε πραγματική σύγκρουση», επειδή απαιτεί έναν ακριβό συνδυασμό μεγάλων και «εξαιρετικά περίπλοκων» μέσων.
Τα πολεμικά πλοία ρυμουλκούν καλώδια άνω των 100 μέτρων, εξοπλισμένα με συστοιχίες αισθητήρων σόναρ που μπορούν να ανιχνεύσουν ακόμη και τους πιο αμυδρούς χαμηλής συχνότητας ήχους. Την ίδια στιγμή, αεροσκάφη όπως τα Boeing P-8 ρίχνουν αναλώσιμους υδροακουστικούς πλωτήρες για τον εντοπισμό υποβρυχίων. Δορυφόροι σαρώνουν την επιφάνεια για ίχνη κύματος από κεραίες επικοινωνίας υποβρυχίων. Κυνηγητικά υποβρύχια περιπολούν αθόρυβα στα βάθη. Η ιδέα να αναλάβουν φθηνά drones μέρος αυτού του έργου είναι δελεαστική. Ωστόσο, ο Κάουσαλ προειδοποιεί ότι το πλεονέκτημα κόστους «μένει να αποδειχθεί». Στελέχη της βιομηχανίας επισημαίνουν ότι ένας μεγάλος στόλος UUVs θα συνεπάγεται επίσης σημαντικό κόστος συντήρησης.
Όσον αφορά την προστασία των υποθαλάσσιων καλωδίων, το ζήτημα είναι διττό: η ενισχυμένη επιτήρηση συνοδεύεται από το ενδεχόμενο το σαμποτάζ να καταστεί ευκολότερο και φθηνότερο. Η πιθανότητα αυτόνομα drones να ανταλλάσσουν πυρά κάτω από τη θάλασσα είναι «απολύτως ρεαλιστική», όπως ανέφερε ένα στέλεχος.
Διαβάστε επίσης: Υποβρύχια καλώδια: Η «Αχίλλειος πτέρνα» της οικονομίας.
ΠΗΓΗ: Guardian
www.ertnews.gr
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
