Έκθεση που αφορά τις καταστροφές που προκάλεσαν οι πλημμύρες από τις κακοκαιρίες «Daniel» και «Elias» στην περιοχή του Βόλου και του Πηλίου, συνέταξαν οι κ.κ. Αποστολίδης Ηλίας και Περλέρος Βασίλης.
Η Έκθεση αυτή έχει σαν σκοπό την καταγραφή του φαινομένου, την αναζήτηση των αιτιών που το
προκάλεσαν, την αποτίμηση σε γενικό επίπεδο των καταστροφών, την πρόταση μέτρων αντιμετώπισης
παρόμοιων περιπτώσεων, στην ίδια, ή σε παρόμοιες περιοχές.
Την Έκθεση συνέταξαν ο Δασολόγος Ηλίας Αποστολίδης και ο Γεωλόγος Βασίλης Περλέρος. Τα δεδομένα
προέκυψαν από αυτοψία που έγινε την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου και την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 2023 στις
πληγείσες περιοχές. Στην επεξεργασία των στοιχείων που παρουσιάζονται συμμετείχαν υπάλληλοι της
εταιρείας ΥΛΗ, με συνεισφορά στην αναζήτηση στοιχείων, στην επεξεργασία των Χαρτών και στην
σύνθεση της Έκθεσης.
Από την παρούσα Έκθεση προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
➢ Οι κακοκαιρίες Daniel και Elias, στην περιοχή του Βόλου και του Πηλίου, είχαν πάρα πολύ
σημαντικές επιπτώσεις για το φυσικό οικοσύστημα, τις τεχνικές υποδομές, αλλά και για το
δομημένο και ανθρωπογενές περιβάλλον. Η Έκθεση αυτή ασχολήθηκε μόνο με το φυσικό
οικοσύστημα και εν μέρει με τις τεχνικές υποδομές.
➢ Ένα μέρος από τις επιπτώσεις ήταν αδύνατον να αποτραπούν, λόγω του μεγέθους και τις
έντασης που είχαν οι δυο καταιγίδες. Εάν υπήρχαν έργα ορεινής υδρονομίας και διευθετήσεις
της κοίτης των χειμάρρων σε χαμηλότερα σημεία, οι επιπτώσεις, από τις πλημμύρες και κυρίως
από τα μεταφερόμενα υλικά, θα ήταν πολύ μικρότερες.
➢ Τα μεγέθη των καταστροφών ήταν μη αναμενόμενα, με βάση τα δεδομένα που
χρησιμοποιήθηκαν για τις μελέτες Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας. Από το αποτέλεσμα
φαίνεται ότι πρέπει να επανεξεταστούν τα διαθέσιμα δεδομένα, για να αποτραπούν παρόμοια
φαινόμενα στο μέλλον.
➢ Το πρόβλημα που προκύπτει από τη εξεύρεση χώρων απόθεσης των φερτών υλικών και την
μελλοντική χρήση τους, μπορεί να λύνεται πριν από τις πλημμύρες, με μέριμνα αντίστοιχων
υπηρεσιών, όπως η Περιφέρεια, ή τα Δασαρχεία, ώστε να βρεθούν και αδειοδοτηθούν για την
χρήση τους, κατάλληλοι χώροι στα πεδινά, ή σε δασικές εκτάσεις.
➢ Οι μελέτες Δασοτεχνικής διευθέτησης ορεινών λεκανών απορροής είναι εντελώς απαραίτητο
να γίνουν, ειδικά για τις λεκάνες απορροής των περιοχών Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου
Πλημμύρας. Σε πρώτη φάση μπορούν να γίνουν οι Προκαταρτικές Μελέτες.
➢ Υπάρχει ανάγκη σύνταξης Γεωλογικής μελέτης με την οποία θα εκτιμηθεί η διαβρωσιμότητα
των λεκανών απορροής, θα εξετασθούν οι νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί κατά μήκος
των κυρίων χειμάρρων, από υποσκαφές, καταπτώσεις βράχων και ροές κορημάτων, ασταθείς
ζώνες προς μετακίνηση, αποθέσεις ιζημάτων, μείωση διατομών και παροχετευτικότητας μετά
τα πλημμυρικά φαινόμενα και θα προταθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.
➢ Οι δυο κακοκαιρίες και τα πολύ μεγάλα προβλήματα που προκάλεσαν στην Θεσσαλία, αλλά και
οι επαναλαμβανόμενες τα τελευταία χρόνια φυσικές καταστροφές, κάνουν επιτακτική την
ανάγκη εκπόνησης Ειδικών Σχεδίων Αντιμετώπισης πλημμυρών και δασικών πυρκαγιών, ανά
περιφέρεια. Εκτός της Πολιτικής Προστασίας άμεση σχέση με το σχέδιο πρέπει να έχει και η
Δασική Υπηρεσία.
➢ Για όλα τα προβλήματα που αφορούν φυσικές καταστροφές χρειάζεται πλήρης ενημέρωση της
κοινωνίας, καθώς και ειδικότερη ενημέρωση όλων των δυνητικά πληττώμενων από τις
συγκεκριμένες αιτίες. Με τον τρόπο αυτό θα γίνουν πιο ενεργοί οι πολίτες και θα μειωθεί το
μέγεθος των καταστροφών.
➢ Ο ρόλος της βλάστησης, ως εδαφοκάλυψη με την μορφή του δάσους, προσφέρει σημαντική
προστασία στην δομή του εδάφους, αλλά και εξαιρετικές υπηρεσίες στην διήθηση του νερού στο
υπέδαφος και στον εμπλουτισμό των υπόγειων δεξαμενών. Στις δυο κακοκαιρίες που έπληξαν το
Πήλιο, η βλάστηση περιόρισε σε πολύ μεγάλο βαθμό τις καταστροφές, μειώνοντας τις ποσότητες
του νερού που κινήθηκαν επιφανειακά και προκάλεσαν πλημμυρικά φαινόμενα.
➢ Οι κοίτες των ρεμάτων έχουν πολύ μεγάλο ειδικό βάρος στην εξέλιξη των πλημμυρών. Στο Πήλιο,
αυτές ήταν η κύρια πηγή δημιουργίας φερτών υλικών, είτε από την διάβρωση της κοίτης τους,
είτε από την διάβρωση των πρανών τους, είτε από το ξερίζωμα δέντρων που παρασύρονταν από
το πλημμυρικό κύμα.
Τα αποτελέσματα αυτής της Έκθεσης θα μπορούσαν να συντελέσουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων,
σχετικά με τον τρόπο και τις διαδικασίες με τις οποίες προκαλούνται καταστροφές κατά την διάρκεια
πλημμυρών, αναλύονται οι αιτίες των πλημμυρών και προτείνονται μέτρα για την μείωση των επιπτώσεων τους. Όμως θα ήταν θετικότερο να βοηθήσουν στον προγραμματισμό μελετών και έργων, που θα
μειώνουν τον κίνδυνο στο φυσικό, πολιτιστικό και ανθρωπογενές περιβάλλον από κακοκαιρίες όπως
αυτές που έπληξαν τον Βόλο και το Πήλιο.
Όλα τα στοιχεία της Έκθεσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν ελευθέρα από οποίον ενδιαφερόμενο, χωρίς καμία υποχρέωση προς τους συντάκτες, με προαιρετική αναφορά της πηγής.
Οι Συντάκτες,
Αποστολίδης Ηλίας
Περλέρος Βασίλης
Πλημμύρες στη Μαγνησία: Έκθεση για αιτίες, ζημιές και προτάσεις
