Τρεις αδελφικοί φίλοι από τη Θεσσαλονίκη, με κοινές δημιουργικές ανησυχίες αποφάσισαν το καλοκαίρι του 2024 πως ήρθε η στιγμή να μεταφέρουν στην Ελλάδα τις γνώσεις και την τεχνογνωσία που απέκτησαν μέσα από τη δουλειά τους στο εξωτερικό, με στόχο να δημιουργήσουν κάτι που να έχει την αισθητική τους.
Mε στόχο να φέρουν στο φως αφανείς πτυχές της σύγχρονης ελληνικής λαογραφίας και ιστορίας, καθιστώντας τες προσβάσιμες τόσο σε Έλληνες, όσο και σε ξένους, που διατηρούν ένα γνήσιο ενδιαφέρον για την Ελλάδα δημιούργησαν ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στις Λαμπαδηφορίες της Νάξου, το “Passing the Torch”, το οποίο σκοπεύουν να υποβάλουν στο 28ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, τον Μάρτιο του 2026 και σε άλλα Φεστιβάλ.
Ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ Γιώργος Τσιβρανίδης, ο διευθυντής φωτογραφίας Γιωργής Τσάμης και ο παραγωγός Αλέξανδρος Γκορόπουλος μίλησαν στο ertnews.gr – μετά από μία σειρά μηνυμάτων και emails καθώς οι δυο πρώτοι συνεχίζουν να εργάζονται στο εξωτερικό- για το ντοκιμαντέρ που καταγράφει ένα αποκριάτικο δρώμενο στο νησί της Νάξου, αλλά και την καμπάνια χρηματοδότησης του εγχειρήματος που «τρέχει» αυτές τις ημέρες μέσω της πλατφόρμας Kickstarter.
«Εντοπίσαμε τους δημιουργούς της Λαμπαδηφορίας και ακούσαμε τις ιστορίες τους. Μάθαμε για την πρώτη φορά που η Λαμπαδηφορία ξεχύθηκε στους δρόμους της χώρας της Νάξου, για τις δυσκολίες και τους κινδύνους που την απειλούν.
Η Λαμπαδηφορία έκλεισε 30 χρόνια ύπαρξης, και είχαμε την τύχη να την απαθανατίσουμε κινηματογραφικά, με οδηγούς τους ίδιους τους πρωτεργάτες της. Από το ταξίδι μας αυτό προέκυψε ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στο δρώμενο και τους ανθρώπους πίσω από αυτό… Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία της ολοκλήρωσης του μοντάζ της ταινίας, και χρειαζόμαστε τη βοήθεια σας για τις τελικές πινελιές. Επιθυμούμε να φέρουμε στο φως ένα άρτιο επαγγελματικό αποτέλεσμα που θα αναδείξει το μοναδικό αυτό δρώμενο, και ευχόμαστε η τεχνική ενίσχυση που θα φέρει η υποστήριξη σας να κάνει την ταινία μας αντάξια του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (και όχι μόνο)», αναφέρουν στη σελίδα του φιλμ της πλατφόρμας κοινωνικής χρηματοδότησης. Εκεί αναλύουν πώς θα διαθέσουν τα χρήματα που θα συγκεντρώσουν, καθώς και στοιχεία για το φιλμ.
Για την ώρα η ομάδα έχει εξασφαλίσει περίπου το 90% της χρηματοδότησης κι ευελπιστούν να την ολοκληρώσουν επιτυχώς τις επόμενες ημέρες. Από τη νέα χρονιά, η δράση τους θα επεκταθεί ψηφιακά μέσα από το YouTube και στο κανάλι τους θα ανεβαίνουν βίντεο στα αγγλικά (με ελληνικούς υπότιτλους) με θεματολογία εμπνευσμένη από τη σύγχρονη λαϊκή παράδοση και τα κοινωνικά φαινόμενα της χώρας. Παράλληλα, δηλώνουν πως πιο αραιά θα αναπτύσσουν και νέα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους.
Οι τρεις τους συμφωνούν πως αυτό το έθιμο και η καταγραφή του αποτελεί το ιδανικό πρώτο βήμα για την ομάδα τους. «Πρόκειται για ένα έθιμο που, αν και αντλεί έμπνευση από την αρχαία Ελλάδα και ενώ μοιάζει “ριζωμένο” στην τοπική παράδοση, στην πραγματικότητα γεννήθηκε μόλις πριν από τρεις δεκαετίες, από την Κινηματογραφική Λέσχη του νησιού και την ανάγκη της για συλλογική δημιουργία. Μας θυμίζει πως η «παράδοση» δεν είναι μια αόριστη έννοια, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται — και ότι ο λαός έχει τη δύναμη να δημιουργεί νέες παραδόσεις, όταν αυτές γεννιούνται αυθεντικά από τη συμμετοχή και την αγάπη του κόσμου», τονίζουν.
«Πιστεύουμε πως η Ελλάδα είναι μια χώρα που της αξίζει μια κινηματογραφική ματιά. Θέλουμε να αναδείξουμε πλευρές της που ξεπερνούν τα δύο στερεότυπα αφηγήματα του εξωτερικού δηλαδή την εικόνα μιας φτωχής, χρεοκοπημένης χώρας και την εικόνα ενός απομονωμένου τουριστικού παραδείσου, γεμάτου «καρτ ποστάλ» και τίποτα παραπάνω», σημειώνουν οι τρεις δημιουργοί τονίζοντας πως εκτός του “Passing the Torch”, έχουν ήδη γυρίσει ένα ενδιαφέρον βίντεο, που εξετάζει τη διαχείριση του μετατραυματικού στρες μετά το δυστύχημα των Τεμπών, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο του μοντάζ και θα δημοσιευθεί στο κανάλι της ομάδας.
«Ως άτομο που μεγάλωσε στην Ελλάδα και ζει στη ξενιτιά τα τελευταία 10+ χρόνια, άρχισε να μου γίνεται πολύ ξεκάθαρο οτι υπάρχει μια πολύ αποσταγμένη και συγκεκριμένη εικόνα της Ελλάδος στο εξωτερικό (και ειδικά στις Η.Π.Α.). Σπουδάζοντας ντοκιμαντέρ στο Βερολίνο, ήρθα αντιμέτωπος με τη δουλειά μαθητών από όλο το κόσμο. Μικρές ιστορίες, βασισμένες σε ανθρώπινα πάθη, ενδιαφέροντα, και ανησυχίες. Μέσω της δουλειάς τους με έφεραν πιο κοντά στο να καταλάβω τη κουλτούρα τους, και θα ήθελα και εγώ να κάνω το ίδιο για την Ελλάδα. Συνειδητοποίησα ότι όποιος επιχειρεί να είναι storyteller, μυθοπλασίας και μη, προσθέτει σε μια μεγαλύτερη συζήτηση που γίνεται από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να αποτυπώνει τις σκέψεις του» εξηγεί ο σκηνοθέτης του φιλμ, Γιώργος Τσιβρανίδης.
«Η ιστορία των Λαμπαδηφοριών με ενέπνευσε γιατί είναι το τέλειο παράδειγμα σύγχρονης λαογραφίας. Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τους πρωτεργάτες ενός νεογέννητου εθίμου, και να προσθέσουμε στην ευρύτερη λαογραφική δουλειά που έχει γίνει για την Ελληνική κουλτούρα. Ψάχνοντας το αρχείο της ΕΡΤ και βλέποντας εκπομπές όπως το “ΕΡΤ1…σε όλη την Ελλάδα” και το “Κυκλάδες Δια Μέσου Των Αιώνων”, ντοκιμαντέρ παλιά, των 80’ς, νιώσαμε μια συγκίνηση και υποχρέωση να προσθέσουμε και εμείς το λιθαράκι μας στην ευρύτερη αποτύπωση της Ελληνικής λαογραφίας».
Ο ίδιος λέει για την αισθητική και το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα του ντοκιμαντέρ πως από την αρχή «ένας βασικός στόχος ήταν να μεταδώσουμε το συναίσθημα της συμμετοχής σε ένα τέτοιο Διονυσιακό δρώμενο. Θέλαμε να αποτυπώσουμε την ελευθερία και την έξαψη που βιώνει κανείς, αν συμμετέχει με όλη του τη ψυχή. Αφότου γνωρίσαμε τους πρωτεργάτες και μας είπαν τις ιστορίες τους, βάλθηκα να δείξω και πόσο απλά μπορεί να είναι τα πράγματα μερικές φορές. Τις Ελληνικές παραδόσεις που έχουμε, τις αντιμετωπίζουμε μερικές φορές με ένα δέος που τις κάνει να φαντάζουν αιώνιες. Ίσως και θεόσταλτες. Αλλά τα ιδρυτικά μέλη της Λαμπαδηφορίας μου έδειξαν πως οι παραδόσεις ξεκινάνε όταν οι άνθρωποι μιας κοινωνίας έχουν καλλιτεχνικές ανησυχίες, και ψάχνουν δίοδο για έκφραση και κοινότητα. Ελπίζω πως κάποιοι θεατές του ντοκιμαντέρ μπορεί να βγουν από την εμπειρία λέγοντας “μπορώ και εγώ με τη παρέα μου να ξεκινήσουμε το επόμενο έθιμο».
Ο σκηνοθέτης Γιώργος Τσιβρανίδηςσπούδασε στη Βοστώνη, όπου εργάστηκε για χρόνια ως μοντέρ και βιντεογράφος. Το 2024 μετακόμισε στο Βερολίνο για να πραγματοποιήσει το όνειρό του να γίνει σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, ολοκληρώνοντας μεταπτυχιακές σπουδές στο MetFilm School Berlin. Η αρχική του ιδέα για δημιουργία βίντεο λαογραφικού χαρακτήρα με μια σύγχρονη οπτική αποτέλεσε τη δημιουργική σπίθα που ένωσε την ομάδα.
Οι ρόλοι των τριών νέων στη δημιουργία της ταινίας λειτουργούν περισσότερο ως αφετηρίες παρά ως όρια. «Το έργο μας είναι αποτέλεσμα διαρκούς διαλόγου, όπου η έμπνευση, η εικόνα και η αφήγηση συνδιαμορφώνονται από όλους, ενώ τα όρια των ρόλων μας γίνονται ολοένα και πιο θολά κατά τη διάρκεια της δημιουργίας, κυρίως κατά τη διάρκεια του pre-production και του μοντάζ», τονίζει ο διευθυντής φωτογραφίας του ντοκιμαντέρ, Γιωργής Τσάμης.
«Το συγκεκριμένο θέμα εκφράζει την κεντρική μας θεματική που έχει να κάνει με την μοντέρνα, ελληνική λαογραφία. Ίσως ακουστεί υπερβολικό, αλλά έχουμε μια ευκαιρία να απαθανατίσουμε τώρα κάτι που θα μπορούσε να το δει κάποιος όταν σε εκατό, διακόσια χρόνια αναρωτηθεί “μα γιατί το έκαναν αυτό τότε;”. Μεγαλώνοντας και μαθαίνοντας για αρχαιοελληνικές τελετές, όπως ας πούμε τα “ταυροκαθάψια” ήθελα πολύ να μάθω πώς διεξάγονταν. Πλέον έχουμε την τεχνολογία και τις δυνατότητες να αφήσουμε μια παρακαταθήκη για όσους θα έχουν την περιέργεια να μάθουν στο μέλλον και μάλιστα βάζοντας και τους ίδιους τους δημιουργούς μπροστά στον φακό», επισημαίνει.
«Έμπνευση για το φιλμ υπήρξε το φωτογραφικό άλμπουμ «Λαμπαδηφορίες» του Βασίλη Μπακάλου. Ο Βασίλης, με τον οποίο βρεθήκαμε και μιλήσαμε, ήταν επίσης ιδρυτής του δρωμένου και το άλμπουμ του αποτελείται από 46 φωτογραφίες των πρώτων λαμπαδηφόρων (1994–1999 περίπου). Μας είχε περιγράψει ότι ήθελε το άλμπουμ να δίνει την αίσθηση και τη μέθεξη που προκαλεί η εξέλιξη μιας λαμπαδηφορίας από την αρχή έως το τέλος της.
Καθώς στο ντοκιμαντέρ βλέπουμε διασκορπισμένες τις φωτογραφίες του Βασίλη, προσωπικά ήθελα η κινηματογράφηση να δένει με τη νεο-αισθητική του Βασίλη και να αποτελεί τη συνέχεια της. Τον Ιανουάριο, όταν πήγαμε για το scout με την ομάδα, ξοδέψαμε ένα βράδυ στα στενάκια της Νάξου δοκιμάζοντας την απόδοση της κάμερας στο σκοτάδι με μόνη πηγή φωτός μία δάδα που δανειστήκαμε. Γυρίσαμε κάποια πλάνα σε slow motion και άλλα με υψηλό shutter angle που προσδίδουν μια θολούρα στο πλάνο. Με γνώμονα τις φωτογραφίες, αλλά και όσα μας είχε πει η Αγγελική Ευσταθίου, ιδρυτικό μέλος των Λαμπαδηφοριών, χαρτογραφήσαμε την πορεία του δρώμενου από το Κάστρο της Νάξου μέχρι την παραλιακή και την Πορτάρα, έτσι ώστε να μην αποπροσανατολιστούμε μέσα στο πλήθος», τονίζει ο Γιωργής.
Ο Γιωργής Τσάμης αποφοίτησε το 2017 από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης με πτυχίο στη Φαρμακολογία. Η ανάγκη για καλλιτεχνική έκφραση τον οδήγησε στο Λονδίνο, όπου ολοκλήρωσε ένα course in Practical Filmmaking με First Class Honours. Από το 2021 εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας στον τομέα του φωτισμού, ενώ από το 2023 δραστηριοποιείται και ως διευθυντής φωτογραφίας, αξιοποιώντας την τεχνική του κατάρτιση και την αισθητική του ευαισθησία.
Ο παραγωγός του φιλμ, Αλέξανδρος Γκορόπουλος σπούδασε Ψυχολογία και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ανθρωπολογία στο Brunel University του Λονδίνου, αποφοιτώντας με First Class Honours. Εργάστηκε ως ψυχοθεραπευτής στη Θεσσαλονίκη, αλλά η ανάγκη του για κάτι πιο δημιουργικό τον οδήγησε να αναλάβει τον ρόλο του παραγωγού.
«Ήθελα να στηρίξω τους παιδικούς μου φίλους… Ξέρω τι είναι ικανοί να πετύχουν και θα ήθελα να είμαι εκεί για να τους στηρίξω όπως μπορώ. Και ταυτόχρονα ήθελα να βρω μία δημιουργική διέξοδο. Σαν ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής, όφειλα να σεβαστώ ένα πιο αυστηρό πρωτόκολλο εργασίας», σημειώνει ο Αλέξανδρος, εξηγώντας ότι είχε λάβει μέρος στο δρώμενο το 2024 και έτσι ήρθαν σε επαφή με τα μέλη της κινηματογραφικής λέσχης του νησιού, που είναι οι πρωτεργάτες και «ψυχή» των Λαμπαδηφοριών.
«Μέσω αυτού του project, μπόρεσα ξανά να οραματιστώ, να φανταστώ, και να δημιουργήσω κι εγώ δίπλα στους φίλους και πλέον συνεργάτες μου. Πάντα μου άρεσε να γράφω, και πλέον μπορώ να το κάνω ως μέρος ενός επαγγελματικού ρόλου. Η εμπειρία μέχρι στιγμής είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Δεν είχα παρά μια εντύπωση για το τι εστί παραγωγός, και αναγκάστηκα να κάνω ένα μακροβούτι στα βαθιά. Πάντα όμως υπάρχει κατανόηση από πλευράς τους και νιώθω την ανάγκη να μην τους απογοητεύσω. Θα συνεχίσω και ας χρειαστεί να τρέχω Λονδίνο, Άμστερνταμ ή Βερολίνο. Πιστεύω πολύ στα παιδιά και είναι τιμή μου που με εμπιστεύονται σε έναν τόσο σημαντικό ρόλο», καταλήγει.
www.ertnews.gr
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
