Το Εθνικό Πάρκο του Κάτω Ζαμβέζη στη Ζάμπια βρίσκεται αντιμέτωπο πλέον με πολύ περισσότερα προβλήματα από αυτά που ούτως ή άλλως είναι ενδημικά στην περιοχή αυτή της αφρικανικής χώρας, στα σύνορα με τη Μοζαμβίκη και τη Ζιμπάμπουε. Καταλαμβάνοντας μια έκταση περίπου 2.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το πάρκο που άνοιξε για πρώτη φορά το 1983, μαστιζόταν από πλήθος παράνομων δραστηριοτήτων, όπως η λαθροθηρία, η παράνομη εξόρυξη χρυσού και η άναρχη αλιεία κατά μήκος του ποταμού Ζαμβέζη.
Με τα κρούσματα παρανομιών συνεχώς να αυξάνονται, το 1994, τοπικές κοινότητες σε συνεργασία με οργανωτές σαφάρι ίδρυσαν το ίδρυμα Διατήρησης του Κάτω Ζαμβέζη (Conservation Lower Zambezi – CLZ), ώστε να βοηθούν τις κυβερνητικές αρχές στην προστασία του Εθνικού Πάρκου του Κάτω Ζαμβέζη, το οποίο φιλοξενεί μια αφθονία άγριας ζωής, όπως λιοντάρια, λεοπαρδάλεις, καθώς και περισσότερα από 400 διαφορετικά είδη πτηνών και πολλά άλλα απειλούμενα είδη.
Σήμερα, το CLZ διαθέτει μια ομάδα 100 ατόμων που εργάζονται 365 ημέρες το χρόνο για την προστασία του πάρκου. Περισσότεροι από τους μισούς αυτούς υπαλλήλους είναι από τις τοπικές κοινότητες που εργάζονται μαζί με κυβερνητικούς δασοφύλακες σε περιπολίες έως και δύο εβδομάδων κάθε φορά, ακολουθώντας ίχνη ή πληροφορίες άλλων εναέριων ή πλωτών μέσων. Είτε πρόκειται για την αφαίρεση παγίδων λαθροθήρων είτε για την ανίχνευση σημαδιών παράνομης εξόρυξης, το έργο του CLZ διασφαλίζει ότι το πάρκο αποτελεί τόσο ασφαλές καταφύγιο για την άγρια ζωή, όσο και ουσιαστικό οικονομικό προνόμιο για τη Ζάμπια.
Οι κίνδυνοι λόγω των περικοπών
Ωστόσο, δεκαετίες σκληρής δουλειάς και προόδου που επιτεύχθηκαν με κόπο απειλούνται τώρα άμεσα από τις περικοπές της αμερικανική βοήθεια στο εξωτερικό που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ. Συγκεκριμένα, η αναστολή χρηματοδότησης από την Υπηρεσία Αλιείας και Άγριας Ζωής των ΗΠΑ (USFWS) έχει αφήσει ένα κενό 900.000 δολαρίων στα οικονομικά του CLZ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Οι τελευταίοι μήνες έχουν βρει το ίδρυμα να προσπαθεί να καλύψει κενά όπου μπορεί, μειώνοντας τον αριθμό των περιπολιών και τις δραστηριότητες σε άλλους τομείς του προγράμματος.
«Από τότε που ήρθε το πάγωμα τον Ιανουάριο, κάνουμε ταχυδακτυλουργικά με τη χρηματοδότησή μας για να καλύψουμε κενά όπου μπορούμε», λέει η διαχειρίστρια εράνων του ιδρύματος, Φρανς Χάνα. Το Εθνικό Πάρκο του Κάτω Ζαμβέζη είναι ένας παράδεισος για την άγρια ζωή χάρη και μόνο της «υποστήριξης προς την κυβέρνηση και της συνεχούς επιτήρησης» που μπορούν να ασκήσουν το CLZ και οι δασοφύλακες, συνεχίζει η Χάνα. Αλλά οι απειλές για το πάρκο παραμένουν ουσιαστικά οι ίδιες όπως όταν άνοιξε: «Αν ξαφνικά δεν μπορείς να στείλεις 10 ομάδες περιπολίας την εβδομάδα και στέλνεις μόνο έξι, τότε θα υπάρχουν περιοχές που θα υποφέρουν», λέει.
Η ιστορία του CLZ δεν είναι μοναδική. Διαρροή αρχείων της USAID που αναλύθηκαν από την εφημερίδα The Independent δείχνουν ότι πολυετείς επιχορηγήσεις που υποστηρίζουν τη βιοποικιλότητα στην Αφρική, αξίας άνω των 300 εκατομμυρίων δολαρίων, ακυρώθηκαν μετά τη λήξη των συμβάσεων τον Μάρτιο, ενώ δεν λαμβάνονται καν υπόψη άλλες επιχορηγήσεις από οργανισμούς όπως η USFWS και το Υπουργείο Εξωτερικών, οι οποίες έχουν επίσης περικοπεί δραστικά.
Πολυάριθμα στελέχη οργανισμών, υπό καθεστώς ανωνυμίας καθώς φοβούνται πιθανά αντίποινα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, περιέγραψαν στον The Independent τις καταστροφικές επιπτώσεις που είχαν αυτές οι περικοπές τους τελευταίους έξι μήνες. Οι ιστορίες τους όμως επίσης αποκαλύπτουν την επιμονή των εργαζομένων στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας να συνεχίσουν τα προγράμματα από τότε που εκδόθηκε η πρώτη εντολή «διακοπής εργασιών» για κάθε ξένη βοήθεια από την κυβέρνηση Τραμπ στις 24 Ιανουαρίου, ενώ παράλληλα αποκαλύπτουν τις επιπτώσεις που είχαν οι περικοπές στις προσπάθειες για την προστασία και την αποκατάσταση των άγριας ζωής παγκοσμίως.
Καταστροφικές συνέπειες και για τον αγροτικό πληθυσμό
Από την πλευρά του, ο Τσάρλι Μέιχιου, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του βρετανικού φιλανθρωπικού οργανισμού Tusk, δήλωσε στον Independent ότι συνολικά 40 ωφελούμενοι του οργανισμού έχασαν το τελευταίο διάστημα συνολικά 29,5 εκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση. «Όλοι τους πρέπει να κάνουν άμεσες οικονομίες και δραστικές προσπάθειες μείωσης του κόστους», λέει ο Μέιχιου, που προειδοποιεί ότι «οι αγροτικές κοινότητες καταστρέφονται με τις απολύσεις, αφού πολλές φορές ένας εργαζόμενος είναι πιθανό να υποστηρίζει έως και 10 μέλη της οικογένειάς του».
Ο Κρίστοφ Σενκ, εκτελεστικός διευθυντής της Ζωολογικής Εταιρείας της Φρανκφούρτης (FZS), αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα από σημαντικές περικοπές στα οικονομικά του οργανισμού του. Η FZS είναι ένας από τους πιο δραστήριους οργανισμούς προστασίας της φύσης στον κόσμο, με ετήσιο προϋπολογισμό περίπου 50 εκατομμύρια δολάρια και δραστηριότητες σε 18 χώρες. Η λήξη της επιχορήγησης της FZS από τη USAID δημιουργεί ένα κενό στον προϋπολογισμό 4,5 εκατομμυρίων δολαρίων από τώρα έως το 2027, ενώ η απόσυρση της επιχορήγησης της USFWS αφήνει άλλο ένα κενό 4 εκατομμυρίων δολαρίων από τώρα έως το 2029.
«Είχαμε συνεργαστεί πολύ καλά με τις αμερικανικές υπηρεσίες βοήθειας εδώ και πολλά χρόνια και πάντα μας εντυπωσίαζε το πόσο αποτελεσματικά ήταν τα προγράμματα διατήρησης», λέει ο Σενκ. «Καταλαβαίνουμε ότι η βοήθεια θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική και πιο προσανατολισμένη σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά η τρέχουσα προσέγγιση βλάπτει πολλά επιτυχημένα προγράμματα και ανησυχούμε πολύ για τις περικοπές».
Η FZS πραγματοποιεί κρίσιμες αποστολές διατήρησης της άγριας ζωής σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής του νόμου, της επιτήρησης ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση και της διαχείρισης των συγκρούσεων ανθρώπων με τα άγρια ζώα.
Αυτή τη στιγμή, ο οργανισμός υποχρεωτικά έχει απολύσει μερικούς υπαλλήλους και έχει περικόψει ορισμένα προγράμματα και συντηρείται σε μεγάλο βαθμό αξιοποιώντας τα αποθέματα που έχει συσσωρεύσει με την πάροδο των ετών. Γνωρίζει ασφαλώς ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον, όμως ο τερματισμός των προγραμμάτων διατήρησης δεν αποτελεί στην πραγματικότητα επιλογή. «Δεν μπορούμε τώρα απλώς να αφήσουμε χωρίς καμία προστασία , για παράδειγμα, τους πληθυσμούς των μαύρων ρινόκερων ή των ελεφάντων», λέει ο Σενκ.
Απαιτούνται κάθε χρόνο $200 δισ. παγκοσμίως
Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι χρειάζονται παγκοσμίως 200 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο για να ανακοπεί και να αντιστραφεί η απώλεια βιοποικιλότητας – αλλά αυτή τη στιγμή κινητοποιούνται μόνο 154 δισ. Η Αφρική, ειδικότερα, λαμβάνει μόνο περίπου το 3% της παγκόσμιας χρηματοδότησης, παρά το γεγονός ότι φιλοξενεί σχεδόν το 30% της παγκόσμιας βιοποικιλότητας και σχεδόν το 20% της παγκόσμιας δασικής κάλυψης.
Οικολογικές οργανώσεις τόνισαν στον The Independent ότι ο αντίκτυπος των περικοπών δεν περιορίζεται μόνο στα ζώα: υπάρχει επίσης απώλεια ζωτικών θέσεων εργασίας και επενδύσεων, καθώς και των προγραμμάτων που επιτρέπουν στους αγροτικούς πληθυσμούς να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής.
Ο Κάντου Σεμπούνια, Διευθύνων Σύμβουλος του African Wildlife Foundation (AWF), ενός διεθνούς φιλανθρωπικού οργανισμού για την προστασία της άγριας ζωής με έδρα το Ναϊρόμπι που δραστηριοποιείται σε 17 αφρικανικές χώρες, πιστεύει ακράδαντα ότι οι περικοπές βοήθειας σε προγράμματα που δεν επικεντρώνονται στη φύση έχουν επίσης σημαντικό αντίκτυπο στις προσπάθειες διατήρησης της άγριας ζωής.
«Οι περικοπές της βοήθειας σε προγράμματα υγείας ή αγροτικής ανάπτυξης θα οδηγήσουν τους ανθρώπους σε μεγαλύτερη εξάρτηση από τους φυσικούς πόρους της περιοχής, γεγονός που θα οδηγήσει σε αποψίλωση των δασών και σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό μεταξύ γεωργίας και οικοσυστημάτων», λέει.
Σύνδεση της άγριας ζωής με την οικονομική ανάπτυξη
Ο Σεμπούνια – η οργάνωση του οποίου έχασε το 15% του ετήσιου προϋπολογισμού της λόγω περικοπών της αμερικανικής βοήθειας στο εξωτερικό – θεωρεί ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα προγράμματα διατήρησης της άγριας ζωής αυτή τη στιγμή δεν πηγάζει μόνο από τις αποφάσεις της κυβέρνησης Τραμπ, αλλά και από τη διαχρονική αποτυχία των αφρικανικών κυβερνήσεων να αναπτύξουν βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα γύρω από τη συντήρηση της άγριας ζωής.
«Δεν έχουμε συνδέσει το έργο μας για την προστασία της φύσης με τις οικονομικές φιλοδοξίες των Αφρικανών, αλλά αντίθετα το έχουμε συνδέσει μόνο με τις πολιτιστικές πτυχές της ηπείρου», λέει ο υπεύθυνος του AWF, με αποτέλεσμα «ο τομέας μας να χρηματοδοτείται πάντα από ξένες οργανώσεις, αφού η κυβέρνηση της Κένυας μπορεί να αυξάνει τους προϋπολογισμούς για την υγεία και την εκπαίδευση, όχι όμως και τον αντίστοιχο για τη διατήρηση της φύσης».
Εντούτοις, ο Σεμπούνια παραμένει αισιόδοξος, λέγοντας ότι κάθε φορά που υπάρχει μια κρίση, όπως τώρα, υπάρχει και η ευκαιρία να αλλάξει το αφήγημα – και ήδη υπάρχουν εντυπωσιακές ιστορίες οργανισμών που επιδιώκουν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση.
Όμως, ενώ οι οργανισμοί δεν το βάζουν κάτω και αναζητούν εναλλακτικές οδούς με όποιο τρόπο μπορούν, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ομάδες προστασίας του περιβάλλοντος υπέστησαν φέτος ένα σημαντικό πλήγμα.
«Στα περισσότερα από 40 χρόνια που ασχολούμαι με τη διατήρηση της φύσης, δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο… ένα συμβαλλόμενο μέρος διέκοψε τη χρηματοδότηση εκατομμυρίων δολαρίων σχεδόν μέσα σε μια νύχτα», λέει ο Σενκ της FZS, που σημειώνει ότι «ο παγκόσμιος Βορράς έχει ευθύνη να υποστηρίξει τη διατήρηση της άγριας ζωής. Έχουμε πολύ περισσότερα χρήματα και οικονομίες που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα. Ως εκ τούτου οφείλουμε να βοηθήσουμε».
Πηγή: The Independent
www.ertnews.gr
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
