Στο πλαίσιο ημερίδας που διοργάνωσε το «Παρατηρητήριο Δικαιοσύνης» (Justice Watch), στην αίθουσα τελετών του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών με αφορμή πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), που έχουν προκαλέσει αντιπαραθέσεις μεταξύ του νομικού κόσμου, άσκησαν κριτική πανεπιστημιακοί καθηγητές, δικαστές και δικηγόροι.
Στην ημερίδα, συμμετείχε ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, ενώ βασικοί ομιλητές ήταν ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Μιχάλης Πικραμένος, ο πρόεδρος του ΔΣΑ Δημήτρης Βερβεσός και ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Επιτροπής Αξιολόγησης της Ποιότητας της Νομοπαρασκευαστικής Διαδικασίας, Σπύρος Βλαχόπουλος.
Την εκδήλωση προλόγισε ο πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Παναγιώτης Περάκης, ενώ μίλησαν τα στελέχη του Παρατηρητηρίου, δικηγόροι Ιωάννης Δρυλλεράκης, Γιάννης Ιωαννίδης, Αγγελική Νικολοπούλου, Βασίλης Χειρδάρης. Παρεμβάσεις έγιναν και από εκπροσώπους του νομικού κόσμου, μεταξύ των οποίων ο πρώην αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Βασίλης Μαρκής, ο δικηγόρος και πρώην υπηρεσιακός υπουργός Αντώνης Αργυρός, κ.ά., ενώ τις εργασίες της ημερίδας συντόνισε ο δημοσιογράφος Τάκης Τσιμπούκης.
Αφορμή για την εκδήλωση έδωσαν δύο πρόσφατες αποφάσεις του ΕΔΔΑ, που καταδίκασαν την Ελλάδα, αποδοκιμάζοντας αντίστοιχες αποφάσεις του ΣτΕ, καθώς το ΕΔΔΑ δέχθηκε ότι με τις κρίσεις του το ΣτΕ παραβίασε το άρθρο 6, παρ.1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), που κατοχυρώνει τη δίκαιη δίκη.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης παρέστη ως παρατηρητής για να ακούσει, όπως είπε, όλες τις απόψεις και να δεχθεί προτάσεις για την λήψη των αναγκαίων νομοθετικών μέτρων.
Οι ομιλητές ανέλυσαν κυρίως την απόφαση του ΕΔΔΑ «Τσιώλης κατά Ελλάδας», που έκρινε ότι η προσκόλληση του ΣτΕ στην απαίτηση του ν. 3900/2010 για την προσκόμιση νομολογίας αντίθετης προς την προσβαλλόμενη απόφαση ή για την παντελή έλλειψη νομολογίας για το συγκεκριμένο θέμα, προκειμένου να θεωρηθεί ως παραδεκτή μία αίτηση αναίρεσης, μην λαμβάνοντας υπόψη την πρακτική αδυναμία του πολίτη ή του δικηγόρου του να έχει πρόσβαση στο σύνολο της νομολογίας, συνιστά αδικαιολόγητη και παράλογη τυπολατρία, που παραβιάζει την ΕΣΔΑ και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη.
Μίλησαν επίσης και για την απόφαση του ΕΔΔΑ «Ζουμπουλίδης κατά Ελλάδας», που διαπίστωσε αντίστοιχη παραβίαση σχετικά με την ευθύνη αποζημίωσης του Δημοσίου από ζημιογόνες ενέργειες των δικαστικών οργάνων λόγω προδήλου σφάλματος, καθώς η απόφαση του ΣτΕ δημιούργησε ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο στην πρόσβαση των πολιτών στην Δικαιοσύνη, καθιστώντας αδύνατη την αποζημιωτική προστασία για ζημιές από πράξεις οργάνων της δικαστικής λειτουργίας.
Προλογίζοντας την εκδήλωση μίλησε για τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ ο κ. Περάκης, σημειώνοντας ότι η συζήτηση για τις καθυστερήσεις δεν πρέπει να υποτιμά την εύλογη προσδοκία του κάθε πολίτη ότι η υπόθεσή του θα δικαστεί στην ουσία της και τονίζοντας ότι το δικαίωμά του αυτό υπονομεύεται από τυπολατρίες και με αφορμή τις κρίσεις του ΕΔΔΑ θα πρέπει να συζητηθεί ποιες παρεμβάσεις χρειάζονται στο ΣτΕ και όχι μόνον. Υπογράμμισε ότι το σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης είναι αργόσυρτο, ότι οι δικαστικές αποφάσεις πρέπει κατά το ΕΔΔΑ, να έχουν αληθινή αιτιολογία, ότι το πρόδηλο σφάλμα ενός δικαστή δεν μπορεί να μένει χωρίς συνέπειες και ότι υπάρχει σε αυτή την περίπτωση αποζημιωτική ευθύνη του Δημοσίου. Διαβεβαίωσε δε το ακροατήριο των νομικών, ότι «ως Παρατηρητήριο Δικαιοσύνης θα είμαστε τα μάτια σας, γιατί όπου υπάρχει διαφάνεια, δηλαδή λογοδοσία στην κοινωνία, υπάρχει και δυνατότητα βελτίωσης».
Ο πρόεδρος ΣτΕ κ. Πικραμένος μίλησε για κάποια βήματα προόδου που γίνονται στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, για στοχοθεσίες που τίθενται ανά δίμηνο, για πρακτικές οδηγίες που συνέταξε το δικαστήριο για την επίλυση ερωτημάτων που απασχολούν τους δικηγόρους, για μέτρα εσωτερικής αναδιοργάνωσης κ.λπ., σημειώνοντας ότι το 2024 το ΣτΕ δημοσίευσε 2.979 αποφάσεις και 159 πρακτικά επεξεργασίας σχεδίων προεδρικών διαταγμάτων. Αναφέρθηκε εκτενώς στις επιπλέον αρμοδιότητες με τις οποίες επιβαρύνονται οι 130 από τους 170 δικαστές (μέχρι και για την συνεχή επίβλεψη 200 δρομολογίων με φορτηγά γεμάτα με δικογραφίες, έπιπλα κ.λπ., κατά την πρόσφατη μετακόμιση του ΣτΕ σε νέο κτίριο).
Σημείωσε ότι έχουν υπάρξει συστάσεις από την Παγκόσμια Τράπεζα να μειωθεί ο σημερινός μέσος όρος για την έκδοση απόφασης από τις 1.250 ημέρες στην 3ετία, δηλαδή στις 1.090 ημέρες και διαβεβαίωσε ότι το 2025 η μείωση θα είναι καλύτερη. Τόνισε ότι έχει κατεβεί το στοκ των εκκρεμοτήτων από περίπου 11.500 σε 10.500 υποθέσεις, αλλά ότι έχει «κολλήσει» τα τελευταία χρόνια και καταβάλλονται προσπάθειες βελτίωσης της κατάστασης.
Για τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ υποστήριξε ότι δεν προβληματίζει το θέμα της προσβασιμότητας στη νομολογία, αλλά ένα άλλο σημείο (της απόφασης Τσιώλη) που μπορεί να αποτελέσει τεράστιο κίνδυνο για το ουσιαστικό δίκαιο, καθώς το ΕΔΔΑ δεν ενδιαφέρεται για την αυτοτέλεια των νομοθεσιών (π.χ. φορολογικών, ασφαλιστικών κ.λπ.), που φθάνουν στο ΣτΕ. Έτσι, όμως, το ΣτΕ παύει να είναι δικαστήριο αυτοτελών νομοθεσιών, αφού ανακατεύονται όλες οι νομοθεσίες και θα πρέπει να κάνει κρίσεις, συγκρίνοντας διάφορες νομοθεσίες. Σημείωσε μάλιστα ότι αν συνεχιστούν τέτοιου είδους αποφάσεις από το ΕΔΔΑ, θα πρέπει να συγκαλέσει την Ολομέλεια ΣτΕ για να δουν πώς θα αντιμετωπιστεί το όλο θέμα, γιατί δεν αφορά μόνο τα φίλτρα των υποθέσεων, αλλά την απονομή του δικαίου.
Ο πρόεδρος ΔΣΑ κ. Βερβεσός, αναφέρθηκε στις εν λόγω τα «τυπολατρικές αποφάσεις», όσο και στις καθυστερήσεις απονομής της Δικαιοσύνης, επισημαίνοντας ότι ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών δεν έχει εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη. Σημείωσε ότι το ΕΔΔΑ είχε κτυπήσει καμπανάκι για τις καθυστερήσεις από το 2010, επισημαίνοντας την ύπαρξη προβλημάτων συστημικού χαρακτήρα.
Για το ΣτΕ είπε ότι εκδίδει σταθερά όλο και λιγότερες αποφάσεις, από 10.250 αποφάσεις το 2012, το 2023 δημοσίευσε μόλις 3.386 αποφάσεις και το 2024 ακόμα λιγότερες, ενώ πρόσθεσε ότι έχει χρόνο διεκπεραίωσης τις 1.239 ημέρες, ενώ ο μέσος όρος του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι 234 ημέρες. Ανέφερε σωρεία αριθμών και για την έκδοση αποφάσεων από άλλα δικαστήρια, υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα είναι σε πολύ χειρότερη μοίρα από τον μέσο όρο του Συμβουλίου της Ευρώπης, επισημαίνοντας παράλληλα τον υψηλό αριθμό δικαστών στην χώρα σε αναλογία προς τον πληθυσμό, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες (έχουμε υπερδιπλάσιους δικαστές από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο).
Υποστήριξε επίσης ότι για τις καθυστερήσεις στην Δικαιοσύνη καταρρίπτεται ο μύθος ότι φταίνε οι δικηγόροι, γιατί φέρνουν πολλές υποθέσεις, γράφουν μεγάλα δικόγραφα ή μιλάνε πολύ κ.ο.κ., σημειώνοντας ότι έχει επέλθει σημαντική μείωση των εισερχομένων υποθέσεων (π.χ. κατά 54,5% στο Πρωτοδικείο Αθηνών), παρά την αύξηση του αριθμού των δικηγόρων, από 21.430 το 2010, σε 24.450 (αύξηση 12%).
Επέκρινε επίσης την λήψη μέτρων για περιορισμό των δικογράφων, για τον χρόνο αγόρευσης, χαρακτηρίζοντας λυπηρό το να επιρρίπτεται η ευθύνη στους δικηγόρους, σαν να ευθύνονται αυτοί π.χ. για το γεγονός ότι ο ‘Αρειος Πάγος χρειάστηκε 2.373 ημέρες για να εκδώσει απόφαση σε αστική υπόθεση για οφειλή από τιμολόγια, συμπληρώνοντας ότι δεν πρέπει να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας.
Στο σημείο αυτό παρενέβη ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Φλωρίδης, σημειώνοντας ότι το θέμα της έκτασης των δικογράφων είχε τεθεί από τον 19ο αιώνα, γιατί κάποτε έδιναν συγγράμματα. Πρόσθεσε ότι στον ΑΠ κατατέθηκε αναίρεση 650 σελίδων, καταλήγοντας ότι δεν είναι μονόπλευρη η προσέγγιση και ότι το γεγονός ότι επί 150 χρόνια συζητάμε το ίδιο θέμα, κάτι σημαίνει.
Ο καθηγητής κ. Βλαχόπουλος σημείωσε ότι δεν ήταν επιτυχής η ρύθμιση του ν. 3900/2010, καθώς δεν μπορεί να ξέρει κανείς όλη τη νομολογία του ΣτΕ από το 1929, αφού, όπως είπε το ΕΔΔΑ, δεν δημοσιεύονται όλες οι αποφάσεις σε κάποιο επίσημο έντυπο ή σε βάση δεδομένων, στην οποία ο διάδικος ή ο δικηγόρος του να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση. Πρόσθεσε ότι η υπόθεση αυτή δίνει μια καλή αφορμή για να δούμε και πάλι τα φίλτρα ως ευκαιρία για να γίνουμε όλοι καλύτεροι, δικαστές και δικηγόροι. Τόνισε ακόμα ότι υπάρχουν αποφάσεις εσφαλμένες χωρίς αιτιολογία κι ότι πρέπει να συνεκτιμάται η παντελής έλλειψη αιτιολογίας, αν δεν απαντήθηκαν ουσιώδεις ισχυρισμοί.
Χαρακτήρισε επίσης μεγάλο θέμα την έκταση των δικογράφων, λέγοντας ότι υπάρχουν δικόγραφα εξαιρετικά φλύαρα, όπως και αποφάσεις εξαιρετικά φλύαρες, σημειώνοντας ότι ειδική και εμπεριστατωμένη μπορεί να είναι και μια συνοπτική αιτιολογία. Επέκρινε επίσης την συνεχή αλλαγή αρμοδιοτήτων των δικαστηρίων, που οδηγούν επίσης σε καθυστερήσεις εκκρεμών υποθέσεων, σημειώνοντας ότι θα πρέπει στα θέματα αυτά να υπάρχει μακρόπνοη προοπτική.
Μάλιστα, ενόψει της αναθεώρησης του Συντάγματος έθεσε τον προβληματισμό μήπως θα έπρεπε να υπάρξει ένας προληπτικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων από ένα Συνταγματικό Δικαστήριο, όπου να παραπέμπονται υποθέσεις μείζονος σπουδαιότητας για να κρίνονται εγκαίρως ως προς τη συνταγματικότητά τους και όχι μετά από 10 χρόνια, έτσι ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου.
Τέλος, στην αρχή της ημερίδας τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή για τον εκλιπόντα πρώην πρόεδρο ΔΣΑ Γιάννη Αδαμόπουλο. Παραβρέθηκαν πολλοί νομικοί, μεταξύ των οποίων η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, καθηγήτρια Μαρία Γαβουνέλη, η πρόεδρος της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών ΣτΕ Σοφία Βιτάλη, κ.ά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
www.ertnews.gr
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
