Εγκαινιάστηκε από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη το Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου, ένα όραμα για τους κατοίκους του νησιού που περίμεναν να πραγματοποιηθεί τριάντα ολόκληρα χρόνια. Το Μουσείο στεγάζεται στο παλαιό, μονοτάξιο, Δημοτικό Σχολείο της Χώρας.
Το αρχαιολογικό υλικό της έκθεσης προέρχεται από τις έως τώρα ανασκαφές σε σημαντικές θέσεις της Κύθνου, όπως στην αρχαία πόλη και στον πρώιμο οικισμό του Μαρουλά, οι οποίες πραγματοποιούνται από τη δεκαετία του ’90 από τον Αλέξανδρο Μαζαράκη-Αινιάν, Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας. Διευθυντή Εργαστηρίου Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθυντή ανασκαφών στην Κύθνο.
Πιο συγκεκριμένα, τα εκθέματα προέρχονται από την συστηματική επιφανειακή έρευνα και τις ανασκαφές στην αρχαία πόλη (Βρυόκαστρο), από περισυλλογές και σωστικού χαρακτήρα επεμβάσεις στην ύπαιθρο (αγροικία στα Μαϊστράλια, εξωαστικό ιερό στην Αγία Μαρίνα), από περισυλλογές διάσπαρτων ευρημάτων -κυρίως αρχιτεκτονικών μελών όλων των περιόδων από διάφορες θέσεις του νησιού-, και από την ανασκαφή στη μεσολιθική εγκατάσταση του Μαρουλά.
Η Κύθνος είναι ένα νησί με 11.000 χρόνια συμβολής στην εξέλιξη του πολιτισμού στο Αιγαίο, με αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία που αποδεικνύουν τη συνεχή κατοίκησή του σε όλες τις αρχαιολογικές περιόδους. Από την 9η χιλετία π.Χ., όταν οι πρώτοι άποικοι εγκαταστάθηκαν στο Μαρουλά, κοντά στα Λουτρά, έως και σήμερα. Τα ευρήματα από τις πολυετείς ανασκαφές στο Βρυόκαστρο, την αρχαία Κύθνο, την ανέδειξαν ως μια πολύ σημαντική πόλη των αρχαϊκών, κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων στις Κυκλάδες.
Όλα αυτά, τα εκατοντάδες ευρήματα, εκτίθενται πλέον στο ευρύ κοινό.
Το ανασκαφικό πρόγραμμα στο Βρυόκαστρο Κύθνου διενεργείται υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας Αλεξάνδρου Μαζαράκη Αινιάνος και του Εφόρου Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δρος Δημήτρη Αθανασούλη. Στις φετινές εργασίες συμμετείχαν 35 προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και άλλων ΑΕΙ (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Paris 1, Strasbourg), καθώς και νέοι αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και συντηρητές.
Μεταξύ των συνεργατών που συμμετείχαν στις έρευνες στο πεδίο συγκαταλέγεται η αρχαιολόγος της ΕΦΑ Κυκλάδων Μαρία Κουτσουμπού. Εργάστηκαν ακόμη στο πεδίο (και την Αρχαιολογική Συλλογή) ο Ελευθέριος Κοσμίδης (συντηρητής του προγράμματος από το 2008 κ.ε.) και Παναγιώτης Παπαβασιλείου (συντηρητής, βοηθός του Ε.Κ.), ο Γιώργος Χιώτης (αρχαιολόγος και τοπογράφος), ο Γουλιέλμος Ορεστίδης (αρχιτέκτων), η Μαρία Χρήστου (αρχιτέκτων). Στην αποθήκη μελέτες πραγματοποίησαν οι Ζ. Παπαδοπούλου, Ε. Πρεβεδώρου, Κ. Τρανταλίδου, Γ. Φακορέλλης. Την ευθύνη συντονισμού της ομάδας και την οργάνωση των εργασιών στην αποθήκη είχε η Ευαγγελία Κολοφωτιά, και την τελευταία εβδομάδα από κοινού με την Δρ Όλγα Κακλαμάνη.
Το ανασκαφικό-ερευνητικό πρόγραμμα Κύθνου στηρίχτηκε οικονομικά το 2022, από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, τη ΓΓ Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, το Δήμο Κύθνου και από τον χορηγό κύριο Αθανάσιο Μαρίνο. Ο Δήμος Κύθνου καλύπτει το ενοίκιο του σπιτιού της ανασκαφής στη Χώρα, ενώ παραχώρησε φέτος το υπόγειο του Δημαρχείου για τις ανάγκες του προγράμματος. Ο Καπετάνιος του «Mαρμάρι Express» διέθεσε δωρεάν ακτοπλοϊκά εισιτήρια στα μέλη της ερευνητικής ομάδας. Ειδικότερα, ο κ. Μαρτίνος κάλυψε σχεδόν όλες τις δαπάνες μετακινήσεων, στέγασης και σίτισης των μελών της ερευνητικής ομάδας, τα ημερομίσθια των εργατοτεχντιτών, αμοιβές μεταπτυχιακών φοιτητών και αγορές υλικών ανασκαφής και συντήρησης. Τα κονδύλια της ΓΓ Αιγαίου και Ν
ησιωτικής Πολιτικής και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας χρησιμοποιήθηκαν για την κάλυψη ορισμένων εξόδων των συνεργατών της ανασκαφής, έξοδα μετακινήσεων και σίτισης μελών της ερευνητικής ομάδας, υποτροφίες σε μεταπτυχιακούς φοιτητές του πανεπιστημίου Θεσσαλίας που συμμετείχαν στις εργασίες, αμοιβές σχεδίασης κινητών και ακίνητων ευρημάτων, αγορά ειδών συντήρησης και φύλαξης ευρημάτων, αναλωσίμων των εκτυπωτικών μηχανημάτων που είναι εγκατεστημένα στο σπίτι της ανασκαφής στη Χώρα, κάλυψη του κόστους της διαδικτυακής συνδρομής του σπιτιού της ανασκαφής στη Χώρα (Cosmote) και μέρος του κόστους της προαναφερθείσας μονογραφίας για την κεραμεική του ιερού του Βορείου Πλατώματος.
