Μια πρωτοποριακή πανευρωπαϊκή έρευνα αποκαλύπτει πώς η ψηφιοποίηση αλλάζει ριζικά τον χώρο εργασίας: από τη χρήση ψηφιακών εργαλείων έως την παρακολούθηση και την αλγοριθμική διαχείριση. Σήμερα, εννέα στους δέκα εργαζόμενους στην ΕΕ βασίζονται σε υπολογιστές, κινητές συσκευές και λογισμικό γραφείου για την εκτέλεση της εργασίας τους, ενώ το 30% χρησιμοποιεί εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, ιδίως chatbots που αξιοποιούν μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs). Επιπλέον, σχεδόν τέσσερις στους δέκα (37%) εργαζόμενους στην ΕΕ παρακολουθούνται για τις ώρες εργασίας τους.
Αυτά είναι τα αποτελέσματα μιας νέας έρευνας, που πραγματοποιήθηκε το 2024-2025 σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην έρευνα συμμετείχαν 70.316 εργαζόμενοι από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, και τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στη μελέτη του Κοινού Κέντρου Ερευνών JRC με τίτλο «Ψηφιακή παρακολούθηση, αλγοριθμική διαχείριση και πλατφορμοποίηση της εργασίας στην Ευρώπη» («Digital monitoring, algorithmic management and the platformisation of work in Europe»).
Η έρευνα εστιάζει στη χρήση ψηφιακών εργαλείων στον χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, και εξετάζει τη διαδεδομένη χρήση και τα χαρακτηριστικά της ψηφιακής παρακολούθησης, καθώς και την έκταση και τις διαφορές της αλγοριθμικής διαχείρισης σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι συγγραφείς περιγράφουν τον αντίκτυπο της ψηφιοποίησης στη δυναμική της εργασίας, θέτοντας ζητήματα σχετικά με την ιδιωτικότητα, την αυτονομία και την ένταση της εργασίας.
Η πανταχού παρουσία ψηφιακών εργαλείων και η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης
Η συντριπτική πλειονότητα (90%) των εργαζομένων στην ΕΕ βασίζεται πλέον σε ψηφιακές συσκευές για την εκτέλεση των καθηκόντων της, αναμορφώνοντας το εργασιακό περιβάλλον σε όλους τους τομείς. Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην εργασία γίνεται ολοένα και πιο κοινή, με το 30% των εργαζομένων στην ΕΕ να τη χρησιμοποιεί κυρίως σε εργασίες που σχετίζονται με το κείμενο, όπως η συγγραφή και η μετάφραση.
Συγκεκριμένα, η συγγραφή αντιπροσωπεύει το 65% των χρήσεων, ακολουθούμενη από μετάφραση (59%), επεξεργασία δεδομένων και συζήτηση ιδεών (38%), απομαγνητοφώνηση (28%), δημιουργία εικόνας (27%), προγραμματισμό (24%) και παροχή συμβουλών σε πελάτες (19%). Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης είναι ιδιαίτερα υψηλή στις βόρειες και κεντρικές χώρες της Ευρώπης και ποικίλλει ανάμεσα στους διαφορετικούς επαγγελματικούς τομείς, με τις εργασίες γραφείου να ηγούνται της υιοθέτησης.
Ψηφιακή παρακολούθηση: Αυξανόμενη ικανότητα συλλογής δεδομένων εργαζομένων
Η ψηφιακή παρακολούθηση αποτελεί πλέον σημαντικό στοιχείο εποπτείας στους χώρους εργασίας, με το 37% των εργαζομένων στην ΕΕ να παρακολουθούνται για τις ώρες εργασίας τους και το 36% για τους χρόνους εισόδου/εξόδου. Η παρακολούθηση της φυσικής τοποθεσίας των εργαζομένων και των δραστηριοτήτων τους μέσω ψηφιακών εργαλείων είναι γενικά λιγότερο συχνή.
Ωστόσο, ο πρώτος τύπος παρακολούθησης είναι πιο διαδεδομένος σε τομείς όπως οι μεταφορές, οι κατασκευές και η μεταποίηση, ενώ ο δεύτερος χρησιμοποιείται συνήθως στον χρηματοπιστωτικό τομέα, τη δημόσια διοίκηση και τον τομέα των ΤΠΕ, μεταξύ άλλων.
Πέρα από τις δύο πιο κοινές μορφές ψηφιακής παρακολούθησης — των ωρών εργασίας και των κινήσεων εισόδου/εξόδου μέσω καρτών — υπάρχουν και άλλες, όπως η παρακολούθηση χρήσης διαδικτύου, κλήσεων και τοποθεσίας οχημάτων, που είναι αρκετά διαδεδομένες στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Αλγοριθμική διαχείριση: Αυτοματοποίηση στον συντονισμό εργατικού δυναμικού
Η αλγοριθμική διαχείριση, αν και λιγότερο συχνή από την ψηφιακή παρακολούθηση, κερδίζει έδαφος, παρουσιάζοντας διαφοροποιημένα πρότυπα ανά χώρες και χώρους εργασίας στην Ευρώπη. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι ο χρόνος εργασίας του 24% των εργαζομένων στην ΕΕ κατανέμεται αυτόματα. Αυτή η προσέγγιση συχνά συνδυάζεται με αλγόριθμους που καθορίζουν την ιεράρχηση των εργασιών. Μια άλλη λιγότερο συχνή μορφή αλγοριθμικής διαχείρισης αφορά το 13% των εργαζομένων, όπου η απόδοση αξιολογείται και επιβραβεύεται αυτόματα.
Πλατφορμοποίηση: Το νέο εργασιακό μοντέλο
Ανάλογα με τον βαθμό «πλατφορμοποίησης», δηλαδή τον συνδυασμό χρήσης ψηφιακών εργαλείων και έκθεσης σε ψηφιακή παρακολούθηση και αλγοριθμική διαχείριση, η μελέτη κατηγοριοποιεί τους εργαζόμενους σε έξι ομάδες:
- Το 6% δεν χρησιμοποιεί ψηφιακά εργαλεία και δεν είναι εξοικειωμένο με την πλατφορμοποίηση.
- Το 33% χρησιμοποιεί ψηφιακά εργαλεία χωρίς πλατφόρμα, δεν υπόκειται σε ψηφιακή παρακολούθηση ούτε σε αλγοριθμική διαχείριση.
- Το 42% εμπίπτει στην μερική πλατφορμοποίηση, εκτίθεται σε τουλάχιστον μία μορφή ψηφιακής παρακολούθησης και μία μορφή αλγοριθμικής διαχείρισης.
- Το 9% των εργαζομένων υπόκεινται σε πληροφοριακή πλατφορμοποίηση, δηλαδή παρακολουθούνται για τις δραστηριότητές τους και αξιολογούνται αλγοριθμικά. Αυτό παρατηρείται συχνά στον χρηματοπιστωτικό και ασφαλιστικό τομέα.
- Το 7% επηρεάζεται από τη φυσική πλατφορμοποίηση, η οποία παρατηρείται κυρίως σε τομείς όπως η εξόρυξη, οι μεταφορές και η εφοδιαστική.
- Το 2% των εργαζομένων στην ΕΕ είναι πλήρως εξοικειωμένοι με την πλατφορμοποίηση.
Ο αντίκτυπος στις συνθήκες εργασίας
Τα ευρήματα της έρευνας υποδηλώνουν ότι η πλήρης και φυσική πλατφορμοποίηση συχνά συσχετίζεται με αρνητικές συνθήκες εργασίας, όπως αυξημένο άγχος και μειωμένη αυτονομία. Αντίθετα, η πληροφοριακή πλατφορμοποίηση φαίνεται να έχει λιγότερες αρνητικές συνέπειες και συνδέεται κυρίως με την τηλεργασία.
Συμπεράσματα για πολιτικές και μελλοντική έρευνα
Ορισμένοι συνδυασμοί ψηφιακής παρακολούθησης και αλγοριθμικής διαχείρισης θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά λόγω των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων στις συνθήκες εργασίας. Η μελέτη αυτή παρέχει μοναδικά δεδομένα για την κατανόηση της επίδρασης της ψηφιοποίησης της εργασίας και αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την υποστήριξη των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως το Quality Jobs Roadmap και η πρωτοβουλία για την αλγοριθμική διαχείριση. Τέλος, η έκθεση τονίζει την ανάγκη για συντονισμένη δράση από κοινωνικούς εταίρους και πολιτικούς, ώστε η συνεχής ψηφιοποίηση της εργασίας να εξελίσσεται με τρόπο οικονομικά επωφελή και κοινωνικά υπεύθυνο.
www.ertnews.gr
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
