Χρήσιμα, επίκαιρα δεδομένα για την αντιπυρική προστασία στην περιοχή ευθύνης του Δασαρχείου Βόλου (από Δήμο Ρήγα Φεραίου μέχρι και Πήλιο) περιλαμβάνει η προμελέτη Σχεδίου η οποία θα εξεταστεί προς γνωμοδότηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου την προσεχή Τρίτη στις 2 μ.μ.
Συγκεκριμένα η εταιρία “ΟΜΙΚΡΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α.Ε.” ζητάει από τον Δήμο Βόλου να εκφράσει τη γνώμη του έως τις 18 Απριλίου 2024 επί της Προμελέτης Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας στην περιοχή ευθύνης του Δασαρχείου Βόλου, η οποία εκπονήθηκε από την ένωση εταιριών “ΟΜΙΚΡΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α.Ε.” και “ΚΑΡΤΕΡΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΡΤΕΡΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ ΟΕ” κατόπιν ανάθεσης από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε. (ΤΑΙΠΕΔ). Δικαιούχος του έργου είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Ο φάκελος με όλα τα υποβληθέντα έγγραφα προμελέτης (κείμενο και χάρτες) θα είναι διαθέσιμα έως τις 18 Απριλίου 2024 στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://bit.ly/SP02_018_Promeleti_Volo.
Αναλυτικότερα, η σύμβαση με κωδικό ΣΠ-02 υλοποιείται στο πλαίσιο του «Υποέργου 1: Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης – Σχέδιο Προστασίας Δασών», το οποίο σχεδιάστηκε και εντάχθηκε στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα του φαινομένου των δασικών πυρκαγιών και την κρισιμότητα της αντιμετώπισής τους, και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – NextGeneration EU.
Τα επιμέρους αντικείμενα της μελέτης είναι:
- η συγκέντρωση δεδομένων, στοιχείων και πληροφοριών για το βιοτικό, αβιοτικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών και δικτύων, μέσω πληροφοριακού / καταγραφικού υλικού, μέσω επικοινωνίας με τις αρμόδιες υπηρεσίες κάθε περιοχής και μέσω της διενέργειας αυτοψιών
- η καταγραφή πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν σε κάθε περιοχή
- η καταγραφή των διαθέσιμων υποδομών αντιπυρικής προστασίας
- η εκτίμηση – αξιολόγηση με κατάλληλα κριτήρια του κινδύνου εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς σε κάθε περιοχή, μέσω της εκτίμησης της πιθανότητας εκδήλωσης πυρκαγιάς, της έντασης του μετώπου της πυρκαγιάς και των απειλούμενων αξιών
- ο καθορισμός επιμέρους περιοχών και χρονικών περιόδων ανά περιοχή με τον μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης πυρκαγιάς
- η πρόταση ιεραρχικά (σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς) των έργων, των ενεργειών και των συλλογικών δράσεων που θα πρέπει να υλοποιηθούν σε κάθε περιοχή, αναφορικά με την πρόληψη και την προκαταστολή των πυρκαγιών καθώς και οποιοδήποτε ενδεδειγμένο έργο και επέμβαση για την αντιπυρική προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων.
Η μελέτη εκπονήθηκε σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές κατάρτισης μελετών Σχεδίων Αντιπυρικής Προστασίας, όπως αυτές έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν με την υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/29599/1738/20-03-2023 (ΑΔΑ: 9Δ9Σ4653Π8-7ΔΝ), απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το τεύχος τεχνικών οδηγιών παραδοτέων (3η έκδοση) που χορηγήθηκε από τον εργοδότη.
Αρχικά γίνεται η παρουσίαση των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν και στη συνέχεια περιγράφεται βάσει αυτών το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής μελέτης.
Ειδικότερα, στην ενότητα «ΙΙΙ.9 Άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης», όπου περιγράφεται η τουριστική δραστηριότητα και μεταξύ αυτών και ο περιηγητικός τουρισμός, προτείνεται να προστεθούν οι πεζοπορικές διαδρομές που συντηρούνται και σημαίνονται στο πλαίσιο έργου CLLD/LEADER που υλοποιείται από το Δήμο Βόλου, είναι ενταγμένο στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Το έργο περιλαμβάνει ήπιες παρεμβάσεις συντήρησης και σήμανσης σε ένα δίκτυο 21 διαδρομών, συνολικού μήκους 121 χιλιομέτρων, στο Δήμο Βόλου. Οι διαδρομές αποτελούνται από 65 χιλιόμετρα μονοπατιών, 31 χιλιόμετρα χωματόδρομου και 26 επιστρωμένων δρόμων.
| Όνομα Διαδρομής | Σύνολο (μ) |
| Άγιος Λαυρέντιος-Χάνια | 10197 |
| Άγιος Λαυρέντιος-Άγιος Γεώργιος (τμήμα Δ. Βόλου) | 2835 |
| Άγιος Λαυρέντιος-Άγιος Βλάσιος* | 4940 |
| Αγριά-Άγιος Λαυρέντιος | 6819 |
| Άγιος Βλάσιος-Άνω Λεχώνια-Πλατανίδια | 4397 |
| Αλικόπετρα-Χάνια | 4823 |
| Αλικόπετρα-Δράκεια* | 3653 |
| Άλλη Μεριά-Αγριά | 9613 |
| Άλλη Μεριά-Άναυρος | 4105 |
| Χάνια-Ζαγορά (τμήμα Δ. Βόλου) | 1678 |
| Δράκεια-Άγιος Λαυρέντιος* | 3743 |
| Φυτόκο-Κάτω Κερασιά | 11142 |
| Φυτόκο-Μακρινίτσα* | 7345 |
| Κάτω Κερασιά-Μακρινίτσα | 14301 |
| Μακρινίτσα-Πουρί (τμήμα Δ. Βόλου) | 9852 |
| Μακρινίτσα-Σταγιάτες* | 2785 |
| Πορταριά-Αλικόπετρα* | 4109 |
| Πορταριά-Άλλη Μεριά | 3816 |
| Πορταριά-Σταγιάτες* | 1990 |
| Βόλος-Μακρινίτσα | 4378 |
| Βόλος-Πορταριά | 4623 |
| Σύνολο | 121,1km |
Αντίστοιχα έργα υλοποιούνται από τους Δήμους Ζαγοράς – Μουρεσίου και Νοτίου Πηλίου για τα μονοπάτια που βρίσκονται εντός των διοικητικών τους ορίων. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα δίκτυο μονοπατιών, το Pelion Routes, που διακρίνεται σε δύο βασικές διαδρομές, της θάλασσας και των χωριών (https://pelionroutes.com).
Επίσης, στην ίδια ενότητα, αναφορικά με τα αντιπλημμυρικά έργα, σημειώνεται η προγραμματισμένη ανακατασκευή της δημοτικής οδού Μακρινίτσας – Βόλου με σκοπό την αποκατάστασή της και την αντιπλημμυρική της προστασία και κυρίως η εκπόνηση μελετών αντιπλημμυρικής προστασίας του Δήμου Βόλου,πουαφορούν στη διερεύνηση και καταγραφή πραγματικών συνθηκών, στην εκπόνηση όλων των απαραίτητων μελετών (υδρολογικών κλπ.), τεχνικών μελετών επιλεγμένων έργων καθώς και προτάσεις έργων ειδικά μετά τα ακραία καιρικά φαινόμενα Daniel και Elias που έπληξαν το Δήμο Βόλου.
Μετά την περιγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, καθώς και των πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν την περίοδο 2000 – 2022, ακολουθεί η ενότητα «ΙΧ. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΕΙΛΗΣ» που αποτελεί τη βάση του σχεδίου αντιπυρικής προστασίας.
Πιο συγκεκριμένα, αρχικά γίνεται εκτίμηση της πιθανότητας εκδήλωσης πυρκαγιάς, με βάση την ευφλεκτότητα της βλάστησης και τα στοιχεία που αποτελούν αιτίες για εύκολη έναρξη και γρήγορη εξέλιξη μιας πυρκαγιάς. Η πιθανότητα εκδήλωσης πυρκαγιάς απεικονίζεται στο Χάρτη 5.
Στη συνέχεια, εκτιμάται η ένταση του μετώπου της πυρκαγιάς με βάση την καυσιμότητα[1] της βλάστησης και σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, όπως οι κλιματολογικές ιδιαιτερότητες της περιοχής, κυρίως της ξηρασίας και των ανέμων, το ανάγλυφο της περιοχής, η διαχείριση των δασών, ο τύπος και η ποσότητα της καύσιμης ύλης που έχει συγκεντρωθεί, οι μεγάλες φυσικές ή τεχνητές διασπάσεις της συνέχειας της βλάστησης, οι αλλαγές στο έδαφος και στην βλάστηση και άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει μια περιοχή (Χάρτης 6: Εκτίμηση της έντασης μετώπου πυρκαγιάς).
Στο Χάρτη 7 απειλούμενων αξιών λαμβάνεται υπόψη ότι περιοχές στις οποίες απαντώνται οικισμοί, υπάρχει έντονη παρουσία ανθρώπων, σημαντικές εγκαταστάσεις θεωρούνται ως περιοχές με σημαντική αξία και επομένως η βαθμολόγησή τους είναι υψηλή.
Οι περιοχές υψηλού βαθμού απειλής
Από τη σύνθεση των τριών προηγούμενων χαρτών δημιουργείται ο Χάρτης 8, στον οποίο αποτυπώνεται η εκτίμησης της απειλής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, προκύπτει ότι έκταση περίπου ίση με το 3% της περιοχής μελέτης διατρέχει σημαντική απειλή, με βάση την πιθανότητα εκδήλωσης πυρκαγιάς, την ένταση του μετώπου (καυσιμότητα) και τις απειλούμενες αξίες. Οι εκτάσεις αυτές εντοπίζονται κυρίως περιμετρικά οικισμών που συνορεύουν με δασική βλάστηση και περιμετρικά σημαντικών εγκαταστάσεων και υποδομών.
Σε μεγαλύτερη επικινδυνότητα βρίσκονται οι οικισμοί Νεοχώρι, Λύρη και Άγιος Γεώργιος και το ανατολικότερο άκρο του οικισμού Μηλεών στο Δήμο Νοτίου Πηλίου. Επίσης, βαθμό απειλής ίσο με 10 (μέγιστος) λαμβάνουν το ανατολικό και βορειοανατολικό άκρο της πόλης του Βόλου στο Δήμο Βόλου και οι οικισμοί Κανάλια, Κεραμίδι, Καμάρι, Βένετο, Μικρό Περιβολάκι, Περίβλεπτο, Ελευθεροχώρι και Κοκκίνα του Δήμου Ρήγα Φεραίου. Συμπληρωματικά όλοι οι οικισμοί του Νοτίου Πηλίου λαμβάνουν περιμετρικά τους βαθμό άνω του 8. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στις περιοχές που βρίσκονται μεταξύ Αφετών – Νεοχωρίου – Καλαμακίου και Τρικέριου – Αγίας Κυριακής, που λόγω του τύπου βλάστησης, κλίματος και υψομέτρου εμφανίζουν εξίσου σημαντική απειλή.
Ακολουθεί το Κεφάλαιο Γ, όπου περιγράφονται αναλυτικά και κοστολογούνται τα προτεινόμενα μέτρα, τα οποία ομαδοποιούνται σε τρεις κατηγορίες:
α) ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ
Προτείνονται ημερίδες, διαλέξεις (κυρίως σε μαθητές), αξιοποίηση των ΜΜΕ και των κοινωνικών μέσων δικτύωσης, τοποθέτηση πινακίδων με ενημερωτικό περιεχόμενο, υλοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης σε παραδασόβιους πληθυσμούς και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, δημιουργία ιστοσελίδας από την Δ/νση Δασών.
β) ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΙΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Προτείνονται καθαρισμοί των περιοχών υψηλού κινδύνου στις οποίες έχει αναγνωρισθεί πολύ σημαντική απειλή εκδήλωσης πυρκαγιάς, δημιουργία μικτών συστάδων που αυξάνουν την περιεχόμενη υγρασία του φυλλώματος των κωνοφόρων μειώνοντας την ευφλεκτότητά τους, δημιουργία στεγασμένων αντιπυρικών ζωνών σε περιοχές στις οποίες έχει αναγνωρισθεί σημαντική απειλή εκδήλωσης πυρκαγιάς, διάνοιξη ψιλών αντιπυρικών ζωνών, συντήρηση υφιστάμενων ψιλών αντιπυρικών ζωνών, αντιπυρική προστασία οικιστικών περιοχών μέσω του καθαρισμού ιδιωτικών οικοπέδων που βρίσκονται εντός των πόλεων και οικισμών).
γ) ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ
Προτείνονται διάνοιξη δρόμων Γ΄ κατηγορίας σύνδεσης με προτεινόμενα πυροφυλάκια, βελτίωση βατότητας υφιστάμενων δασικών δρόμων, εγκατάσταση προκατασκευασμένων μεταλλικών δεξαμενών νερού αντιπυρικής προστασίας, επισκευή, συντήρηση, βελτίωση υφιστάμενης υδατοδεξαμενής από σκυρόδεμα, κατασκευή δύο μόνιμων, ξύλινων, υπευψωμένων πυροφυλακίων σε θέσεις του Δήμου Ρήγα Φεραίου, σχεδιασμός και εγκατάσταση ενός έξυπνου συστήματος έγκαιρου εντοπισμού πυρκαγιάς υπαίθρου και διαχείρισης του ρίσκου από αυτές για τις πλέον επικίνδυνες περιοχές έναρξης και εξάπλωσης της πυρκαγιάς και προμήθεια αυτόνομου συστήματος ανίχνευσης πυρκαγιών στις ακόλουθες περιοχές του λόφου Γορίτσας (στην Εκκλησία) και στη δασική έκταση μεταξύ των οικισμών Αφέτες και Νεοχώρι. Ωστόσο, σημειώνεται ότι στο λόφο της Γορίτσας, δίπλα στην εκκλησία, υπάρχει ήδη μία εγκατεστημένη κάμερα πυρανίχνευσης, που τοποθετήθηκε από το Δήμο Βόλου στο πλαίσιο έργου CLLD/LEADER που υλοποίησε (Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 με τη συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης).
Τέλος, αναφέρουμε ότι θα ήταν χρήσιμη η άποψη και του Γεωτεχνικού Επιμελητήριου Ελλάδος (αν δεν έχει ήδη ληφθεί), το οποίο αποτελεί νομοθετημένο σύμβουλο της πολιτείας σε θέματα ανάπτυξης και προστασίας της υπαίθρου, και προτείνουμε να ζητήσει η ανάδοχος εταιρία την άποψή του.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, σας παρακαλούμε για την άμεση συζήτηση και την έκφραση της γνώμη σας επί της Προμελέτης Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας στην περιοχή ευθύνης του Δασαρχείου Βόλου για να αποσταλεί στην ανάδοχο εταιρία στο πλαίσιο της διαβούλευσης.
[1] Καυσιμότητα (δυναμικό καύσης): η μέγιστη δυνατή ένταση της πυρκαγιάς σε δεδομένο τύπο βλάστησης, υπό καιρικές και τοπογραφικές συνθήκες που ευνοούν την εξάπλωση της πυρκαγιάς.
