Σε αυτές τις εκλογές, η ενεργητική συμμετοχή επαγγελματιών δημοσιογράφων στην πολιτική είναι πρωτοφανής. Δεν εννοώ τη δημοσιογραφική κάλυψη των γεγονότων, αλλά τη συμμετοχή τους σε ψηφοδέλτια, σε ειδικούς ρόλους μέσα στα κομματικά επιτελεία, ακόμη – ακόμη και στον τρόπο που γράφουν ή παρουσιάζουν τα θέματά τους.
Αναζήτησα μια ευθεία απάντηση στην ερώτηση, κατά πόσο αυτή η δραστηριότητα θα πρέπει να θεωρείται δεοντολογική και ηθική και τι πραγματικά σημαίνει για το δημοσιογραφικό λειτούργημα. Σας ομολογώ ότι δεν βρήκα ούτε έναν κώδικα δεοντολογίας από τις επίσημες οργανώσεις των δημοσιογράφων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό1 2, που να ανταποκρίνεται καταφατικά στο πρώτο σκέλος αυτής της ερώτησης. Για την ακρίβεια, με μια απλή ανάγνωση αυτών των κειμένων συνάγεται εύκολα, ότι πρόκειται για συμπεριφορά εντελώς ασύμβατη με τον ρόλο.
Η Επιτροπή Δεοντολογίας του SPJ3 (Σύλλογος Επαγγελματιών Δημοσιογράφων, η μεγαλύτερη οργάνωση δημοσιογράφων στις ΗΠΑ) υιοθετεί μια ακόμη πιο ξεκάθαρη θέση:
«Η απλούστερη απάντηση είναι «Όχι» Μην το κάνετε. Μην εμπλακείτε. Μην συνεισφέρετε χρήματα, μην εργαστείτε για μια πολιτική καμπάνια, μην κάνετε τις δημόσιες σχέσεις των πολιτικών και κυρίως μην κατεβείτε ως υποψήφιοι».
Ο λόγος για αυτές τις αυστηρές συστάσεις είναι εξίσου απλός. Η συμμετοχή των δημοσιογράφων στα κόμματα θέτει σε κίνδυνο την προσλαμβανόμενη ακεραιότητά τους και βλάπτει σοβαρά την αξιοπιστία τους.
Πράγματι, το μεγαλύτερο ιδανικό για τον δημοσιογράφο είναι η αμεροληψία του. Μολονότι η αντικειμενικότητα μπορεί να είναι δύσκολη εώς και αδύνατη στο σημερινό υπέρθερμο πολιτικό περιβάλλον, η αμεροληψία πρέπει να εξακολουθεί να αποτελεί τον στόχο του κάθε δημοσιογράφου. Ακόμη κι εκείνοι που πληρώνονται (ή γράφουν εθελοντικά) για να έχουν άποψη – όπως οι συντάκτες των ηλεκτρονικών μέσων, οι αρθρογράφοι, οι παρουσιαστές τηλεοπτικών πάνελ, οι bloggers κ.α., θα πρέπει – τουλάχιστον – να γνωρίζουν όλες τις σχετικές απόψεις και να τις παρουσιάζουν έντιμα σε αντιπαραβολή. Καλούνται δε, να δηλώνουν κάθε φορά την πιθανή σύγκρουση συμφερόντων από τυχόν συγγένειά τους με πολιτικά πρόσωπα, ή τη συμμετοχή, με οποιονδήποτε τρόπο, των εργοδοτών τους στην πολιτική διαδικασία.
Ασφαλώς, σε όλες τις δημοκρατίες η συμμετοχή όλων των πολιτών στα κόμματα είναι ελεύθερη και οπωσδήποτε ευπρόσδεκτη, αλλά ειδικά οι δημοσιογράφοι έχουν την ηθική υποχρέωση να απέχουν από τα κόμματα, εφόσον επιθυμούν να υπερασπίζονται την αμεροληψία τους στο πλαίσιο του λειτουργήματός τους – τόσο στην εργασία τους, όσο και στην καθημερινότητά τους, πχ. στα κοινωνικά δίκτυα (αυτό ακριβώς διαφοροποιεί ένα λειτούργημα από ένα επάγγελμα, το υπηρετείς 24 ώρες) -. Περίπου όπως ένας γιατρός οφείλει να προσφέρει τις υπηρεσίες του με τον ίδιο ακριβώς τρόπο στο νοσοκομείο ή στον δρόμο, ή στους τραυματίες του “εχθρού” κατά τη διάρκεια μιας πολεμικήrς σύρραξης. Η πολιτική (και ειδικά οι εκλογές) είναι, εξάλλου, ένας διαρκής «πόλεμος», με την ενημέρωση της κοινής γνώμης στο στόχαστρο, ως την πλέον ευαίσθητη λειτουργία από την οποία εξαρτάται άμεσα η έκβαση της κάθε «μάχης».
Δημήτρης Παπαδημητριάδης, MD MSc, ψυχίατρος – ψυχοθεραπευτής, maga.gr founder & CEO. maga.gr
