Τα σχολικά γεύματα, που παρέχονται δωρεάν από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την καταπολέμηση της παγκόσμιας πείνας και την προώθηση ενός βιώσιμου παγκόσμιου συστήματος τροφίμων, σύμφωνα με νέα μελέτη ερευνητών του University College London (UCL).
Στο πλαίσιο της έκθεσης που συνέταξαν σε συνεργασία με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων του ΟΗΕ, οι ερευνητές εξέτασαν τρόπους με τους οποίους οι κυβερνήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν την προμήθεια σχολικών γευμάτων για να ενθαρρύνουν καλύτερες γεωργικές πρακτικές, να βελτιώσουν την πρόσβαση σε θρεπτικά γεύματα και να ενισχύσουν την τοπική οικονομική ανάπτυξη. Αναλύοντας περιπτώσεις στη Σκωτία, τη Σουηδία και τη Βραζιλία, η ομάδα εξέτασε τι έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα στη χρήση των σχολικών γευμάτων ως οικονομικού εργαλείου και ποιες νέες ευκαιρίες μπορούν να αξιοποιηθούν.
Τα σχολικά γεύματα αποτελούν ένα από τα πιο διαδεδομένα προγράμματα κοινωνικής προστασίας παγκοσμίως, καλύπτοντας περίπου 466 εκατομμύρια παιδιά. Με ετήσιες δαπάνες ύψους περίπου 84 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα σχολικά γεύματα αποτελούν ένα ισχυρό εργαλείο για τις κυβερνήσεις να επηρεάσουν την οικονομία και να προωθήσουν τον βιώσιμο μετασχηματισμό του συστήματος τροφίμων. Το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων, που ευθύνεται για περίπου το 1/3 των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, αποτελεί κύρια αιτία απώλειας βιοποικιλότητας και οικοσυστημάτων, καθώς και σημαντικό παράγοντα υποβάθμισης εδαφών και της παγκόσμιας υδατικής κρίσης. Η τρέχουσα προμήθεια σχολικών γευμάτων συχνά ενισχύει αυτά τα προβλήματα.
Τι προτείνουν οι συγγραφείς της έκθεσης
Οι ερευνητές προτείνουν τον επανασχεδιασμό της προμήθειας σχολικών γευμάτων ώστε να μεγιστοποιείται η δημόσια αξία, με στρατηγικές που παρέχουν θρεπτικά γεύματα, ενθαρρύνουν τη βιώσιμη γεωργία και τις καλές πρακτικές παραγωγής, και αυξάνουν τη συμμετοχή τοπικών παραγωγών.
Αυτό θα σήμαινε μια ευρύτερη πολιτική στροφή, χρησιμοποιώντας τις δημόσιες προμήθειες για να κατευθύνουν τη συμπεριφορά του ιδιωτικού τομέα προς δημόσιους στόχους- από την εκ των υστέρων «επιδιόρθωση» των αγορών σε μια προληπτική διαμόρφωσή τους.
«Τα σχολικά γεύματα αποτελούν τεράστια ευκαιρία για τις κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν τη δύναμη των αγορών τους για την προώθηση του δημόσιου συμφέροντος» δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Μαριάνα Ματσουκάτο, Καθηγήτρια και Ιδρύτρια Διευθύντρια του Ινστιτούτου Καινοτομίας και Δημόσιου Σκοπού του UCL.
«Δημιουργώντας μια αγορά για υγιεινά, βιώσιμα, νόστιμα και προσβάσιμα σχολικά γεύματα, οι καλά σχεδιασμένες προμήθειες τροφίμων μπορούν να αλλάξουν τη δομή των τοπικών οικονομιών και να οδηγήσουν σε πιο ποικίλους, ανταγωνιστικούς, καινοτόμους και αξιακά ευθυγραμμισμένους προμηθευτές. Αυτού του είδους η προσανατολισμένη στην αποστολή βιομηχανική στρατηγική πρέπει να θεωρείται επένδυση, όχι κόστος» τόνισε.
Το παράδειγμα της Σκωτίας, της Σουηδίας και της Βραζιλίας
Η έκθεση επισημαίνει τα διδάγματα από το πρόγραμμα σχολικών γευμάτων της Σκωτίας, το οποίο από το 2007 επιδιώκει να βελτιώσει την ισότητα στην υγεία σε ολόκληρη τη χώρα. Από τότε, έχει επεκταθεί δύο φορές ώστε να καλύπτει όλους τους μαθητές από την πρώτη έως την πέμπτη τάξη του δημοτικού, με σχέδια να επεκταθεί περαιτέρω σε όλα τα παιδιά του δημοτικού.
Παρά τα θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση χρόνιων ανισοτήτων στην υγεία και την οικονομία, η έκθεση επισημαίνει ότι το ετήσιο πρόγραμμα των 238 εκατομμυρίων λιρών θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω τις ευκαιρίες για τους τοπικούς παραγωγούς και να προωθήσει τους στόχους βιωσιμότητας και μηδενικών εκπομπών της Σκωτίας. «Το πρόγραμμα υλοποιείται ξεχωριστά από τους 32 τοπικούς δήμους της Σκωτίας, οι οποίοι διαχειρίζονται ανεξάρτητα τις προμήθειες και τις αγορές τροφίμων τους. Με επιπλέον στρατηγικό συντονισμό, στο πλαίσιο και του πρόσφατου βιομηχανικού σχεδίου της Σκωτίας, η έκθεση αναδεικνύει το σημαντικό δυναμικό των σχολικών γευμάτων να αποφέρουν επιπλέον κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη.
Αναφερόμενη στην εμπειρία της Σουηδίας, η έκθεση τονίζει την αποτελεσματικότητα μιας προσέγγισης που προάγει την καινοτομία από τα κάτω προς τα πάνω σε τοπικό επίπεδο και υπογραμμίζει τη σημασία της ενεργούς συμμετοχής των μαθητών στον σχεδιασμό του προγράμματος. Ο οργανισμός καινοτομίας της χώρας, Vinnova, συνεργάστηκε με επιλεγμένους δήμους και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες για την ανάπτυξη πρωτοτύπων με στόχο την αποστολή της παροχής υγιεινών, βιώσιμων και νόστιμων γευμάτων στους μαθητές. Ωστόσο, αυτό το παράδειγμα έχει και περιορισμούς, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ισχυρής εθνικής εμπλοκής και μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης που συνδέει τα σχολικά γεύματα με ευρύτερους στόχους μετασχηματισμού του συστήματος τροφίμων και βιομηχανικής στρατηγικής.
Η ομάδα εξέτασε επίσης το πρόγραμμα της Βραζιλίας, το οποίο έχει εξελιχθεί σημαντικά από την ίδρυσή του το 1955. Σήμερα, το Εθνικό Πρόγραμμα Σχολικής Σίτισης, είναι ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως, παρέχοντας πάνω από 50 εκατομμύρια γεύματα καθημερινά κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Στοχεύει στην καταπολέμηση της παιδικής πείνας, στη βελτίωση της διατροφής και της εκπαίδευσης και στη δημιουργία ευκαιριών για οικογενειακές φάρμες. Πρόσφατα, αναδείχθηκε και ως εργαλείο για την επίτευξη εθνικών στόχων βιομηχανικής στρατηγικής που σχετίζονται με την επισιτιστική ασφάλεια.
Η λειτουργία του είναι σε μεγάλο βαθμό αποκεντρωμένη σε τοπικό επίπεδο, αλλά οι εθνικές απαιτήσεις διασφαλίζουν ότι τουλάχιστον το 30% των κονδυλίων πρέπει να δαπανώνται για τρόφιμα που προέρχονται από οικογενειακές φάρμες και επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση για τρόφιμα που παράγονται βιώσιμα. Αυτές οι απαιτήσεις έχουν συμβάλει σε αύξηση της εγχώριας παραγωγής τροφίμων, δημιουργία θέσεων εργασίας, αύξηση εισοδήματος για τις συμμετέχουσες οικογένειες, πιο ποικίλες αγορές και ευρύτερη υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών.
Η έκθεση συντάχθηκε σε συνεργασία με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων του ΟΗΕ.
ΠΗΓΗ: Eurekalert
www.ertnews.gr
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
