Καθώς το ποσοστό των υπέρβαρων και των παχύσαρκων ανθρώπων στις ΗΠΑ αυξάνεται ραγδαία από τη δεκαετία του 1990, έρευνες δείχνουν ότι η διατροφή και η άσκηση δεν επαρκούν για να εξηγήσουν πλήρως αυτή την τάση. Μια νέα επιστημονική μελέτη από το Πανεπιστήμιο UCLA Health εξηγεί πώς το άγχος, οι δυσκολίες και άλλες κοινωνικές προκλήσεις μπορούν να αναδιαμορφώσουν τα βακτήρια του εντέρου και την απόδοση του εγκεφάλου ενός ατόμου με τρόπους που καθιστούν πιο δύσκολη τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους.
Σε εκτενή ανασκόπηση που πραγματοποίησαν ερευνητές από το UCLA Health, δείχνουν πώς οι κοινωνικές προκλήσεις αναδιαμορφώνουν τα βακτήρια του εντέρου και τα κυκλώματα του εγκεφάλου με τρόπους που διευκολύνουν την αύξηση βάρους. Διαπίστωσαν ότι αυτοί οι περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες- όπως εισόδημα, εκπαίδευση, πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, κοινωνικές διακρίσεις, παιδικά τραύματα, απομόνωση και μοναξιά- εντείνουν τη φλεγμονή, διεγείρουν σήματα όρεξης και αλλάζουν τη χημεία του εγκεφάλου, ουσιαστικά «προγραμματίζοντας» το σώμα να καταναλώνει περισσότερες θερμίδες.
«Η έρευνα δείχνει ότι οι κοινωνικοί προσδιοριστές της υγείας- όπως η πρόσβαση σε θρεπτικά τρόφιμα, ασφαλείς χώρους για σωματική δραστηριότητα, εκπαίδευση, αποχετευτικά συστήματα και ποιοτική υγειονομική φροντίδα- αποτελούν ισχυρούς παράγοντες κινδύνου για την παχυσαρκία, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι συνθήκες στις οποίες ζουν, εργάζονται και μεγαλώνουν οι άνθρωποι», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Δρ. Αρπάνα Τσερτς, συνδιευθύντρια του Goodman-Luskin Microbiome Center στο UCLA Health.
Ο άξονας εντέρου–εγκεφάλου–μικροβιώματος
Στον πυρήνα αυτής της σύνθετης σχέσης βρίσκεται ο άξονας εντέρου–εγκεφάλου–μικροβιώματος– ένα δίκτυο επικοινωνίας που συνδέει το κοινωνικό περιβάλλον με τις βιολογικές αντιδράσεις μας. Μέσω σηματοδοτικών μορίων – όπως ορμόνες που διεγείρουν την όρεξη, δείκτες φλεγμονής και νευροδραστικοί μεταβολίτες – το στρες επηρεάζει όχι μόνο τις διατροφικές μας επιλογές και συνήθειες, αλλά και τον μεταβολισμό, τις επιθυμίες μας και το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας.
Πολλοί από τους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας είναι ήδη γνωστοί. Οι κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες συχνά οδηγούν σε κατανάλωση φθηνών, θερμιδικά πυκνών υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων, που μπορούν να αλλάξουν τα εγκεφαλικά κυκλώματα που σχετίζονται με την ανταμοιβή, την κινητοποίηση και τη συναισθηματική ρύθμιση. Αυτά τα τρόφιμα έχουν επίσης βρεθεί ότι μειώνουν τον όγκο της φαιάς ουσίας, επηρεάζοντας τον αυτοέλεγχο.
Οι κακές διατροφικές συνήθειες σε συνδυασμό με το χρόνιο άγχος προκαλούν ανισορροπίες στο μικροβίωμα του εντέρου και φλεγμονώδεις διαδικασίες, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν τη διαχείριση των συναισθημάτων και την αυτορρύθμιση, ενθαρρύνοντας την συναισθηματική υπερφαγία και την εξάρτηση από υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα. Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν ότι το χρόνιο στρες που προκαλείται εξαιτίας του ρατσισμού, της βίας ή της κοινωνικής απομόνωσης, αναδιαμορφώνει τα εγκεφαλικά μονοπάτια και το μικροβίωμα, ενισχύει τη φλεγμονή και μειώνει την ικανότητα αυτοελέγχου, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος παχυσαρκίας ακόμη και χωρίς αλλαγές στη διατροφή.
Η επίδραση από την παιδική ηλικία και την εγκυμοσύνη
Ωστόσο, το πρόβλημα αυτό δεν παρατηρείται μόνο στην ενηλικίωση. Το άγχος και οι αντιξοότητες κατά την εγκυμοσύνη και την παιδική ηλικία μπορούν να διαταράξουν από νωρίς το δίκτυο επικοινωνίας εντέρου–εγκεφάλου, ακόμα και ενδομήτρια, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για δια βίου προβλήματα με την παχυσαρκία.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι για να αντιμετωπίσουμε την παχυσαρκία πρέπει να κάνουμε περισσότερα από το να εστιάζουμε στις ατομικές επιλογές ενός ατόμου. Απαιτεί την αναγνώριση του ισχυρού ρόλου που διαδραματίζουν οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές δυνάμεις στη διαμόρφωση της υγείας του εντέρου, της συμπεριφοράς και των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων στην υγεία», δήλωσε η Τσερτς.
«Η αναστροφή της αυξανόμενης επιδημίας παχυσαρκίας στην Αμερική απαιτεί διπλή προσέγγιση- εξατομικευμένη, δίκαιη φροντίδα και τολμηρές, συστημικές πολιτικές που αντιμετωπίζουν τις ρίζες του προβλήματος» τόνισε.
Τι μπορεί να γίνει σε ατομικό επίπεδο
Οι ερευνητές τονίζουν ότι οι μεγάλες αλλαγές στην κοινωνία απαιτούν πολιτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά σημειώνουν ότι μπορούν να γίνουν άμεσα βήματα σε προσωπικό επίπεδο. Μικρές αλλαγές μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις, όπως η επιλογή προσιτών θρεπτικών τροφών, η ενίσχυση κοινωνικών δεσμών και η συμμετοχή σε δραστηριότητες μείωσης του στρες, όπως η καταγραφή ημερολογίου ή η επαφή με τη φύση.
«Η ζωή σε υποβαθμισμενες γειτονιές έχει συνδεθεί με μειωμένη ποικιλία μικροβιώματος εντέρου και μεγαλύτερη παρουσία επιβλαβών βακτηρίων– παράγοντες που επηρεάζουν περαιτέρω τον μεταβολισμό και αυξάνουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας και συναφών ασθενειών», πρόσθεσε η ερευνήτρια.
Η ερευνητική ομάδα θεωρεί επίσης ότι οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να εξετάζουν τους ασθενείς για επιβλαβείς περιβαλλοντικούς παράγοντες- απομόνωση, επισιτιστική ανασφάλεια, ιστορικό άγχους- ώστε να αναπτύξουν θεραπευτικά σχέδια που αντιμετωπίζουν καλύτερα τους ψυχοκοινωνικούς και βιολογικούς παράγοντες της παχυσαρκίας.
Η παχυσαρκία κοστίζει στο σύστημα υγείας των ΗΠΑ περίπου 173 δισεκατομμύρια δολάρια. Παγκοσμίως, το 2021, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 3,7 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από μη μεταδοτικές ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτης, καρκίνοι, νευρολογικές διαταραχές, χρόνιες αναπνευστικές και πεπτικές παθήσεις.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Clinical Gastroenterology and Hepatology.
ΠΗΓΗ: New Atlas
www.ertnews.gr
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
