Ραγδαία πληθυσμιακή αποψίλωση καταγράφεται στην ύπαιθρο της Μαγνησίας, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων (ΕΔΚΑ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Οι ημιαστικές και αγροτικές περιοχές του νομού έχουν χάσει έως και το 1/4 του πληθυσμού τους τα τελευταία 30 χρόνια, με τη μείωση να φτάνει το 26%. Αντίθετα, ο αλλοδαπός πληθυσμός, κυρίως στις πόλεις, αυξάνεται, προσφέροντας μια μερική ανάσχεση στη δημογραφική συρρίκνωση.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία εξετάζει τις απογραφές του 1991, 2001, 2011 και 2021, οι δημογραφικές ανισορροπίες εντείνονται τόσο σε επίπεδο Μαγνησίας όσο και σε ολόκληρη τη Θεσσαλία. Τα βασικά ευρήματα για τη Μαγνησία δείχνουν:
Στην ύπαιθρο, ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 25,9% μεταξύ 1991 και 2021.
Στις αστικές περιοχές, η μείωση είναι σαφώς μικρότερη, στο 2,3%, κάτι που οφείλεται κυρίως στην εγκατάσταση αλλοδαπών μεταναστών.
Ο αλλοδαπός πληθυσμός στον Δήμο Βόλου αυξήθηκε κατά 39,5% από το 2011 ως το 2021, ενώ σε επίπεδο Μαγνησίας συνολικά η αύξηση ήταν 16,5%.
Παρά την ενίσχυση από αλλοδαπούς, η φυσική κίνηση του πληθυσμού (γεννήσεις-θάνατοι) παραμένει έντονα αρνητική.
Η επίδραση στην περιαστική ζώνη του Βόλου
Ανησυχητικό εύρημα είναι ότι η πληθυσμιακή κάμψη φτάνει και σε περιοχές γύρω από τον Βόλο, οι οποίες μέχρι πρόσφατα διατηρούσαν αριθμητικά δυναμισμό λόγω της εγγύτητάς τους στην πόλη. Αυτό υποδηλώνει ότι η αποδυνάμωση της υπαίθρου δεν περιορίζεται σε απομονωμένες περιοχές, αλλά επεκτείνεται και σε πρώην “ανθεκτικές” ζώνες.
Η διαφορετική εικόνα στις Σποράδες
Αντίθετα, στα νησιά των Σποράδων, και κυρίως στην Αλόννησο, παρατηρούνται ενδείξεις σταθεροποίησης ή μικρών αυξήσεων πληθυσμού, κυρίως λόγω:
Της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, της προσέλκυσης νέων κατοίκων από αστικά κέντρα, της βιώσιμης μεταναστευτικής κινητικότητας.
Ωστόσο, ακόμη και εκεί, ο πληθυσμός παραμένει γηρασμένος, ενώ οι θετικές τάσεις είναι εύθραυστες.
Θεσσαλία: Μια περιφέρεια σε πληθυσμιακή μετάβαση
Η εικόνα σε επίπεδο Περιφέρειας Θεσσαλίας είναι εξίσου ανησυχητική:
Στις αγροτικές περιοχές της Θεσσαλίας, η πληθυσμιακή μείωση φτάνει το 23,3%, δείγμα της ευρύτερης κρίσης στην ύπαιθρο.
Η συνολική πληθυσμιακή απώλεια της Περιφέρειας μεταξύ 2011 και 2021 ήταν περίπου 25.000 κάτοικοι (από 732.762 σε 707.308), με σχεδόν όλες τις Π.Ε. να καταγράφουν αρνητικό πρόσημο.
Οι αλλοδαποί αποτελούν σήμερα περίπου το 7,5% του πληθυσμού της Θεσσαλίας, με τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις να εντοπίζονται στις πρωτεύουσες των νομών.
Αστική υπερσυγκέντρωση και ερημοποίηση της υπαίθρου
Η μελέτη του ΕΔΚΑ αναδεικνύει το φαινόμενο της αστικής υπερσυγκέντρωσης σε συνδυασμό με τη συνεχή αποψίλωση της υπαίθρου, που απειλεί τη βιωσιμότητα πολλών κοινοτήτων. Η εσωτερική μετανάστευση προς τα αστικά κέντρα, η γήρανση του πληθυσμού και η μείωση των γεννήσεων επιταχύνουν τη δημογραφική κρίση.
Ο Καθηγητής Δημογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διευθυντής του ΕΔΚΑ, Βύρων Κοτζαμάνης, επισημαίνει ότι “ο ρόλος των αλλοδαπών υπήρξε καθοριστικός στην ανακοπή της πτωτικής πορείας, κυρίως στις πόλεις. Ωστόσο, στην ύπαιθρο, η απορρόφηση είναι χαμηλή και η κατάσταση επιδεινώνεται συνεχώς”.
Αναγκαία η χάραξη στοχευμένων πολιτικών
Η ερευνητική ομάδα του ΕΔΚΑ τονίζει ότι απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές ενίσχυσης της υπαίθρου, με μέτρα για τη στήριξη της οικογενειακής ζωής, των νέων ζευγαριών και της τοπικής απασχόλησης. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η ανάγκη για ενσωμάτωση των αλλοδαπών σε πιο ισόρροπη γεωγραφική κατανομή.
Το φαινόμενο της πληθυσμιακής κατάρρευσης στην ύπαιθρο δεν είναι μόνο ζήτημα αριθμών, αλλά συνδέεται άμεσα με την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και τη γεωπολιτική σταθερότητα της περιοχής.
www.ertnews.gr
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
