Του Γιώργου Πετρουλάκη
Διεθνολόγος, πρώην Γ.Γ. Επικοινωνίας
Τι δεν πρέπει να γίνεται, αν θέλουμε ανάπτυξη στην Ελλάδα. Ένα δυστυχές παράδειγμα:
Από το 2016 περίπου συζητείτο σε «κύκλους» η ένταξη του λιμανιού του Βόλου στο δίκτυο λιμένων του ευρωπαϊκού προγράμματος Poseidon Med II για την υιοθέτηση του LNG (Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου) ως ναυτιλιακού καυσίμου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αλλά κάπου εκεί στο 2020, η υπόθεση απέκτησε άλλες διαστάσεις καθώς υπήρξε αρθρογραφία στον εξειδικευμένο με ενεργειακά θέματα ηλεκτρονικό Τύπο για σχέδιο δημιουργίας ολόκληρης πλωτής μονάδας αποθήκευσης/αεριοποίησης LNG στον Βόλο από εταιρεία καταριανών συμφερόντων.
Τον Σεπτέμβριο του 2021 πληροφορηθήκαμε πάλι από τον εξειδικευμένο ηλεκτρονικό Τύπο πως το σχέδιο προχωρά «με ταχύτατους ρυθμούς και υπό άκρα μυστικότητα».
Ξαφνικά στις 19 Οκτωβρίου 2021 πραγματοποιείται στο δημαρχείο Βόλου παρουσίαση του project από εκπροσώπους των εταιρειών Exxon Mobil και Mediterranean Gas, παρουσία 30-40 ανθρώπων.
Έκπληκτη η τοπική κοινή γνώμη πληροφορείται πως η πλατφόρμα προτείνεται να τοποθετηθεί απέναντι από το λιμάνι και την πανέμορφη παραλία του Βόλου, πολύ κοντά σε οικιστική και αρχαιολογική ζώνη. Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δεν υπήρχε ακόμα καθώς όπως ενημέρωσε το Υπουργείο Ανάπτυξης τον Νοέμβριο του ίδιου έτους «δεν έχει υποβληθεί φάκελος περιβαλλοντικής αδειοδότησης».
Παρόλα αυτά η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας τον Φεβρουάριο του 2022 αποφασίζει την χορήγηση άδειας στο έργο, εκτιμώντας μάλιστα πως «δεν ενέχονται σοβαροί περιβαλλοντικοί κίνδυνοι από την δραστηριότητα…».
Ακόμα και βουλευτές του νομού που ανήκουν στην κυβερνητική πλειοψηφία διαμαρτύρονται για «έλλειψη ενημέρωσης» και μεταφέρουν πληροφορίες από τον Υπουργό Περιβάλλοντος πως «η αδειοδότηση αφορά σε ένα πολύ πρώιμο στάδιο», πως «η υλοποίηση» του έργου είναι «εξαιρετικά δύσκολη» και πως «δεν θα πάρει όρους σύνδεσης από τον διαχειριστή φυσικού αερίου».
Πρόκειται προφανώς για έναν επενδυτικό και διαδικαστικό τραγέλαφο. Όποιο λάθος βήμα μπορούσε να γίνει από την ενδιαφερόμενη εταιρεία – και όσους την συμβούλεψαν βεβαίως – για να υπονομευτεί το project, έγινε.
Αλαφροΐσκιωτη μυστικότητα, ανωριμότητα, αδικαιολόγητη αδιαφάνεια και πάνω από όλα απουσία οποιασδήποτε ουσιαστικής επαφής με τον σημαντικότερο ενδιαφερόμενο παράγοντα για την επιτυχία οποιασδήποτε μεγαλεπήβολης επένδυσης: τους ίδιους τους πολίτες και τους φορείς τους.
Και πότε; Την ώρα που όλη η κοινωνία πλέον, ιδιαίτερα με όσα ζούμε τους τελευταίους μήνες, αντιλαμβάνεται την σημασία επενδύσεων για να ενισχυθεί η ενεργειακή αυτονομία της χώρας και κάθε νοικοκυριού.
Δικαιολογημένα η Επιτροπή Επιστημονικών Φορέων Μαγνησίας σε ομόφωνη απόφασή της εξέφρασε την αντίθεσή της με πώς προωθείται η συγκεκριμένη επένδυση, θέτοντας καίρια ερωτήματα για την χωροθέτηση, την μη ύπαρξη οιασδήποτε σχετικής πρόβλεψης για παρόμοιες δραστηριότητες στο Γενικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης του Λιμένα Βόλου, την ασφάλεια και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα το σωστό και αυτονόητο, δηλαδή πως «Η Επιτροπή τοποθετείται καταρχήν θετικά σε σχεδιαζόμενες επενδυτικές δραστηριότητες στον – απολύτως κρίσιμο – χώρο της ενέργειας, ιδιαίτερα δε σε δραστηριότητες που συμβάλλουν στην ενεργειακή αυτάρκεια της Χώρας και την ανάδειξη της Μαγνησίας σε ενεργειακό κόμβο, υπό την αυτονόητη προδιαγραφή του σχεδιασμού, της υλοποίησης και της λειτουργίας αυτών με όρους αειφορίας και βιώσιμης ανάπτυξης». Και συμπλήρωσε μεταξύ άλλων: «Η μέχρι σήμερα διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης για το συγκεκριμένο απολύτως ζωτικό για την ανάπτυξη της περιοχής ζήτημα υπήρξε ανεπαρκής και η παρουσίαση κρίσιμων στοιχείων της σχεδιαζόμενης δραστηριότητας εκ μέρους της επενδύτριας επιχείρησης υπήρξε σχηματική και αποσπασματική…»
Καμία ουσιαστική επικοινωνία της εταιρείας με την τοπική κοινωνία του Βόλου, τα επιμελητήρια και τους φορείς της ΠΡΙΝ και ΚΑΤΑ την επεξεργασία της επενδυτικής πρότασης. Για να εντοπιστεί η καταλληλότερη χωροθέτηση, να ενημερωθούν όλοι για τα όποια οφέλη, να διασκεδαστούν περιβαλλοντικές ανησυχίες, γενικά για να δημιουργήσει συμμάχους στο project εξαρχής.
Επιμένω σε αυτό το «εξαρχής». Επιμένω πως είναι προς το συμφέρον κάθε επιχειρηματικού φορέα να αναγνωρίζει ότι θεμελιώδης παράγοντας επιτυχίας κάθε επένδυσης είναι η συνειδητή στήριξη και συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, επειδή η τελευταία έχει πειστεί εξαρχής για τα οφέλη του εγχειρήματος. Μπορεί στο παρελθόν να αρκούσαν οι «κατάλληλες» επαφές με «συγκεκριμένους» στο σκοτάδι. Όχι πλέον. Η αίσθηση σε μία κοινωνία ότι αποφασίζουν για αυτή, χωρίς αυτή, μπορεί να ακυρώσει κάθε εν κρυπτώ σχεδιασμό.
Και επιμένω στην ανάγκη να υπάρχει στρατηγικό masterplan για κάθε νομό της χώρας που θα απαντάει σε ένα βασικό ερώτημα: πώς θα πατήσει κάθε πολίτης για παράδειγμα της Μαγνησίας γερά στα πόδια του επειδή και ο τόπος πατάει γερά στα δικά του. Πώς το ασύγκριτο τουριστικό δυναμικό του, οι άνθρωποί του, η ιστορία, ο πολιτισμός, το περιβάλλον του, η βιοτεχνία και η βαριά βιομηχανία, οι ανάγκες και για καθαρή ενέργεια αλλά και για τροφοδοσία από την ποιοτική αγροτική παραγωγή, οι υπηρεσίες και οι λιμενικές υποδομές, οι θαλάσσιες μεταφορές και οι αερομεταφορές, πώς όλα μαζί θα συνδυαστούν για να αποκτήσει και η Μαγνησία, αλλά και κάθε νοικοκυριό της, το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό αυτονομίας.
Έτσι κάθε επιχειρηματική πρωτοβουλία θα ξέρει ποιο πλαίσιο οφείλει να λάβει υπόψη, για να μπει ένα τέλος στην όποια αυθαιρεσία και στις υπόγειες διαδρομές.
Το στρατηγικό σχέδιο είναι μία δουλειά απαιτητική, δύσκολη. Και δεν γίνεται χωρίς τους φορείς. Δεν γίνεται χωρίς να απευθυνθείς ως πολιτική ηγεσία σε κάθε ειδικευμένο φορέα αντιπροσώπευσης της κοινωνίας, επιμελητήρια, επαγγελματικούς συλλόγους, ενώσεις αγροτών, συνδικαλιστικά όργανα.
Ακόμη δυσκολότερο σε μία χώρα σαν την Ελλάδα είναι να συνεργάζεσαι με υπομονή, το να ακούς και να ακούγεσαι με διαφάνεια, να σέβεσαι την γνώμη των ειδικών και κανείς να μην θεωρεί τον εαυτό του αυθεντία. Όποτε το έχουμε κάνει όμως, τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά.
Θέλουμε να απογειώσουμε τον τόπο μας με σχέδιο που θα δώσει πνοή ευημερίας σε κάθε πολίτη ή θα συμβιβαζόμαστε συνεχώς με τα ελάχιστα;
Η απάντηση είναι σαφής και ο δρόμος περνάει μέσα από τη συνεργασία και μέσα από την κοινωνία.
