Το άρ. 114 του νόμου 4717/2020 είναι η νέα διάταξη για την πληρωμή μέρους αναδρομικών των συνταξιούχων και προβλέπει την καταβολή περικοπών της κύριας σύνταξης, που επιβλήθηκαν με τους νόμους 4051/2012 και 4093/2012. Τα αναδρομικά που θα επιστραφούν, αφορούν το διάστημα από την 11.06.2015 έως την 11.05.2016. Η επιστροφή των ποσών θα γίνει άτοκα.
ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΠΑΡΟΥΝ ΧΡΗΜΑΤΑ
Τους 11 μήνες περικοπών της κύριας σύνταξης θα λάβουν όσοι συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα έχουν υποστεί τις ανωτέρω περικοπές, είτε έχουν κάνει αγωγές είτε δεν έχουν κάνει αγωγές. Το εάν κάποιος έχει πράγματι υποστεί τις περικοπές αυτές μπορεί να το ελέγξει βλέποντας εάν υπάρχουν κρατήσεις των ν. 4051/2012 και 4093/2012 στα ενημερωτικά σημειώματα σύνταξης του διαστήματος 11.06.2015 – 11.05.2016. Τα ενημερωτικά σημειώματα μπορούν να αναζητηθούν (ηλεκτρονικά ή με φυσική παρουσία) στο αρμόδιο ασφαλιστικό ταμείο. Πρακτικά όσοι είχαν συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ (ως σύνολο κύριας και επικουρικής σύνταξης) είχαν υποστεί τις περικοπές των ανωτέρω νόμων επομένως δικαιούνται και τα αναδρομικά.
ΠΟΙΟΙ ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΡΟΥΝ ΧΡΗΜΑΤΑ
Όσοι συνταξιούχοι έχουν συντάξεις μικρότερες των 1.000 ευρώ (ως σύνολο κύριας και επικουρικής σύνταξης) δεν θα λάβουν τις περικοπές που είχαν υποστεί (δώρα εορτών).
Οι συνταξιούχοι δημοσίου τομέα, επίσης δεν θα λάβουν αναδρομικά, τουλάχιστον μέχρι την έκδοση απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μετά την οποία φαίνεται ότι θα ψηφισθεί αντίστοιχη νομοθετική ρύθμιση.
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΩΡΑ
Όσοι συνταξιούχοι έχουν ήδη κάνει αγωγές για τα επικουρικά και τα δώρα, θα πρέπει να συνεχίσουν την δικαστική διεκδίκησή τους αναμένοντας την εκδίκαση των αγωγών τους ώστε να λάβουν τα υπόλοιπα ποσά εντόκως.
Όσοι συνταξιούχοι δεν έχουν κάνει ακόμα αγωγές για τα επικουρικά και τα δώρα, θα πρέπει, άμεσα και οπωσδήποτε πριν την καταβολή των 11 μηνών αναδρομικών της κύριας σύνταξης, να προχωρήσουν σε αγωγές για να έχουν την δυνατότητα να διεκδικήσουν τα ποσά αυτά στο δικαστήριο. Αυτό δε, γιατί η διάταξη προβλέπει ότι: «Με την καταβολή των ποσών, οι αξιώσεις των συνταξιούχων για ποσά που αντιστοιχούν σε περικοπές, μειώσεις και καταργήσεις κύριων, επικουρικών συντάξεων, επιδομάτων αδείας και εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, …. αποσβέννυνται.».
Για την εφαρμογή της επίμαχης διάταξης βέβαια, πρόκειται να εκδοθεί Κοινή Υπουργική Απόφαση η οποία θα καθορίσει τις λεπτομέρειες της καταβολής των αναδρομικών. Η Υπουργική Απόφαση που αναμένεται είναι πιθανόν, είτε να εκδοθεί σχεδόν ταυτόχρονα με την αποπληρωμή των 11 μηνών, ώστε να μην υπάρχει χρόνος αντίδρασης όσων δεν έχουν κάνει αγωγές, ή ακόμα και να προβλέψει (εκτός νομοθετικής εξουσιοδότησης) ότι όσοι δεν έχουν προσφύγει έως την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου δεν έχουν δικαίωμα διεκδίκησης επικουρικών και δώρων. Πάντως ό, τι και να προβλέψει η Υπουργική Απόφαση, τα δικαστήρια είναι τα μόνα αρμόδια να κρίνουν, εάν η νομοθετικά επιβληθείσα «απόσβεση» χρέους είναι συνταγματική.
ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΠΑΡΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΑΠΟ 11 ΜΗΝΕΣ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΩΝ
Ως γνωστόν το ότι οι περικοπές των νόμων 4051/2012 και 4093/2012 είναι αντισυνταγματικές, έχει κριθεί ήδη με τις αποφάσεις 2287/2015 και 2288/2015 του ΣτΕ. Οι νέες αποφάσεις 1439/20, 1440/20, 1441/20, 1442/20 και 1443/20, το μόνο καινούριο που εισέφεραν σε αυτό το πεδίο, είναι ότι οι αντισυνταγματικές περικοπές είναι αντισυνταγματικές μόνο μέχρι την δημοσίευση του νόμου Κατρούγκαλου, δηλαδή μέχρι την 11.05.2016, και όχι μέχρι την έναρξη εφαρμογής του, η οποία έγινε – για τις κύριες συντάξεις – την 1.1.2019. Επομένως, το διάστημα 11.05.2016 έως 31.12.2018 «χάνεται», δημιουργώντας πεδία προσφυγής μόνο στα ευρωπαϊκά, πλέον, δικαστήρια.
Οι αποφάσεις του ΣτΕ του 2015, έκριναν ότι: «Εν όψει των δεδομένων τούτων, το Δικαστήριο, μετά στάθμιση του δημοσίου συμφέροντος, αναφερομένου στην οξυμένη δημοσιονομική κρίση και στην κοινώς γνωστή ταμειακή δυσχέρεια του ελληνικού Κράτους, ορίζει ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των επιμάχων διατάξεων θα επέλθουν μετά την δημοσίευση της παρούσης αποφάσεως (σ.σ. 10.06.2015). Οίκοθεν νοείται ότι για τους ενάγοντες και όσους άλλους έχουν ασκήσει ένδικα μέσα ή βοηθήματα μέχρι το χρόνο δημοσιεύσεως της αποφάσεως, η διαγνωσθείσα αντισυνταγματικότητα θα έχει αναδρομικό χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να γίνει επίκληση της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων αυτών για τη θεμελίωση αποζημιωτικών αξιώσεων άλλων συνταξιούχων, που αφορούν περικοπείσες, βάσει των εν λόγω διατάξεων, συνταξιοδοτικές παροχές τους, για χρονικά διαστήματα προγενέστερα του χρονικού σημείου δημοσιεύσεως της παρούσης αποφάσεως.».
Η απόφαση αυτή δημοσιεύθηκε την 10.06.2015. Σε αυτήν την κρίση παραπέμπουν και οι νέες αποφάσεις του ΣτΕ. Αυτό σημαίνει ότι, όσοι έχουν καταθέσει αγωγές πριν την 10η Ιουνίου 2015, δικαιούνται να λάβουν, όχι μόνο τους 11 μήνες (11.06.2015 – 11.05.2016) αλλά και τις περικοπές του προγενέστερου διαστήματος (1.01.2013 έως 10.06.2015), κοινώς συνολικά δικαιούνται να λάβουν τις περικοπές περίπου 40,5 μηνών ή και περισσότερων όσον αφορά την περικοπή του αρ. 6§1 ν. 4051/2012.
ΚΑΠΟΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ
Πιο σημαντική από την ίδια την διάταξη νόμου είναι η αιτιολογική έκθεσή της τροπολογίας. Με τις αποφάσεις των δικαστηρίων, αναφέρει, κρίθηκε η συνταγματικότητα των διατάξεων των νόμων.
Οι λέξεις έχουν μεγάλη σημασία.
Αυτό που κρίθηκε, ήταν ότι οι περικοπές αυτές δεν έπρεπε να έχουν επιβληθεί. Οι περικοπές αυτές δηλαδή είναι ΑΝΤΙσυνταγματικές.
Η πολιτική ευθύνη δεν αποφεύγεται παίζοντας με τις λέξεις. Αντί λοιπόν να επιστραφούν άμεσα στους δικαιούχους όλες οι αντισυνταγματικές περικοπές, όπως ήδη έγινε στις περιπτώσεις των ειδικών μισθολογίων και του «σκληρού πυρήνα» του κράτους, δικαστών και στρατιωτικών και να ζητηθεί συγγνώμη για την πολύχρονη ταλαιπωρία στην οποία έχουν υποβληθεί οι συνταξιούχοι, τους χαρακτηρίζουν εμμέσως αχάριστους και άπληστους.
Ότι δεν ενδιαφέρονται για το τι θα απογίνει η επόμενη γενιά και ότι οι εργαζόμενοι (δηλαδή τα παιδιά και τα εγγόνια τους) δεν είναι αρκετοί ώστε να χρηματοδοτούν τις συντάξεις τους. Τους λένε να μην τρέχουν στους δικηγόρους διότι τα χρήματα θα δοθούν σε όλους, αλλά τελικά μόνο όσοι έχουν κάνει αγωγές θα λάβουν επικουρικά και δώρα, μόνο όσοι πρόλαβαν και προσέφυγαν πριν τον Ιούνιο του 2015, θα λάβουν το σύνολο των περικοπών.
Δεν μπορούμε να σας δώσουμε, λένε μέσω της αιτιολογικής έκθεσης, όλα σας τα χρήματα διότι, η πολιτεία έχει συγκεκριμένες δημοσιονομικές δυνατότητες, έχει να αντιμετωπίσει την πανδημία και το κόστος που δημιουργεί, έχει να προγραμματίσει την οικονομική δραστηριότητα για την εδραίωση της οικονομικής ειρήνης, την διαχείριση των προσφυγικών ροών αλλά και τις αμυντικές ανάγκες της χώρας.
Όμως, από το 2015 έχουν κριθεί αντισυνταγματικές οι περικοπές αυτές, γιατί δεν φρόντισε το κράτος, δια των εκάστοτε κυβερνήσεων, να εξασφαλίσει τα απαιτούμενα κονδύλια; Γιατί, παρά το ότι όπως λέγεται, τα ασφαλιστικά ταμεία δεν έχουν χρήματα και είναι στο χείλος του γκρεμού, οι ασφαλιστικές εισφορές των εν ενεργεία εργαζομένων μειώνονται διαρκώς πολύ πριν την έναρξη της πανδημίας; Και αφού ούτε το κράτος, ούτε τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν χρήματα, πώς ακριβώς θα αξιοποιηθούν οι προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη που προτείνουν μεταξύ άλλων, περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, μείωση του ανώτατου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών και μετατροπή του συστήματος επικουρικών συντάξεων σε πλήρως κεφαλαιοποιητικό;
Τα ερωτήματα φυσικά είναι ρητορικά. Οι ελπίδες ως δια μαγείας διαφοροποίησης της κατακρεούργησης των ασθενέστερων, από κάλπη σε κάλπη, ματαιώνονται διαχρονικά.
Οι επιλογές της εκάστοτε Κυβέρνησης είναι πολιτικές, πολιτικές πρέπει να είναι και οι απαντήσεις της κοινωνίας.
Φωτεινή Μπρόφα
Δικηγόρος – Εργατολόγος
Μαυροκορδάτου 7, Αθήνα
www.brofa-law.gr
