*Του Άγγελου Αγραφιώτη,
Μέλους της Γραμματείας του Τομέα Προστασίας
του Πολίτη του ΠΑΣΟΚ
Αναμφισβήτητα η διασφάλιση της αξιοκρατίας και η καταπολέμηση της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα, αποτελεί διαχρονικό ζητούμενο για την ελληνική κοινωνία, ένα στοίχημα για κάθε πολιτική ηγεσία.
Πάνω και πρώτα απ’ όλα, αποτελεί προϋπόθεση για την εξυγίανση της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του τόπου, που θα δημιουργήσει τις συνθήκες για την επαναφορά της ανάπτυξης, τόσο οικονομικής, όσο και πολιτικοκοινωνικής. Δεν είναι άλλωστε λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν, ότι η κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια δεν είναι αμιγώς οικονομική –αν και ως τέτοια εξελίχθηκε- αλλά έχει βαθύτερα, δομικά, αίτια που σίγουρα παραπέμπουν στην επικράτηση της αναξιοκρατίας, σε όλες της τις εκφάνσεις και μία διαφθορά η οποία έχει βαθιές ρίζες στην ελληνική κοινωνία, αλλά και στο πολιτικό και οικονομικό μας γίγνεσθαι.
Στο σημείο αυτό πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι η διαφθορά και διαπλοκή, αποτελούν κατά βάση το “σαράκι που έχει καταφάει” τα θεμέλια του ελληνικού κρατικού μηχανισμού και εκδηλώνεται με πολλές και ποικίλες μορφές, πέρα από αυτές στις οποίες συνήθως μας κατευθύνει η κοινή λογική.
Για παράδειγμα η ίδια η αναξιοκρατία αποτελεί φαινόμενα διαφθοράς, καθώς η επιλογή των αρεστών (ανεξαρτήτως κινήτρου) και όχι των αρίστων, έρχεται να δημιουργήσει τις βάσεις για ένα πελατειακό κύκλο φαυλότητας, ο οποίος στη χώρα μας έχει εξελιχθεί σε Λερναία Ύδρα. Πραγματικά, αν κανείς αναλογιστεί σε πόσους τομείς του δημόσιου βίου έχει εξαπλωθεί το φαινόμενο, πραγματικά τρομάζει, καθώς βλέπουμε ότι σε όλους τους τομείς από προσλήψεις και προαγωγές, μέχρι την επιλογή αναδόχων για τα δημόσια έργα, είναι σπάνιες οι περιπτώσεις όπου πραγματικά επιλέγεται ο καταλληλότερος – αξιότερος. Τελευταίο παράδειγμα, η βιομηχανία που έχει στηθεί και εξελίσσεται σε μάστιγα, με τις απευθείας αναθέσεις έργων, ένα φαινόμενο αναξιοκρατίας που παραπέμπει ευθέως στην διασπάθιση του δημοσίου χρήματος, με το κράτος και τους λειτουργούς του, απλούς θεατές.
Επιπρόσθετα, φαινόμενα όπως ο νεποτισμός αποτελεί μία μορφή διαφθοράς η οποία στη χώρα μας έχει αποκτήσει γιγαντιαία χαρακτηριστικά και αναμφισβήτητα είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που οδήγησαν τη χώρα στην σημερινή, άσχημη, κατάσταση. Αλήθεια πιστεύει κανείς ότι φαινόμενα όπως οι εθνικοί εργολάβοι ή το γεγονός ότι κάποιες θέσεις στη χώρα μας σχεδόν κληρονομούνται, δεν αποτελούν αίτια της κρίσης; Ειδικά στο κομμάτι της κληρονομικότητας θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι πέραν της παρουσίας των γνωστών πολιτικών “τζακιών”, αλλά και νέων που δημιουργούνται, προκαλεί εντύπωση ότι στην Ελλάδα του 2016 υπάρχουν θέσεις στον δημόσιο ή ευρύτερο δημόσιο τομέα που ουσιαστικά κληρονομούνται από τον πατέρα στο παιδί του, ή από συνάδελφο σε συνάδελφο ως κληρονομικό δικαίωμα…
Και αν σε όλα αυτά προσθέσουμε τα ούτως ή άλλως γνωστά φαινόμενα διαφθοράς του χρηματισμού, της δωροδοκίας κ.α., τότε εύλογα αντιλαμβανόμαστε το ρόλο που έχει διαδραματίσει στη διαμόρφωση της σημερινής, άνευ προηγουμένου κρίσης.
Οι όροι δε που δημιουργούν τα φαινόμενα της διαφθοράς είναι πολύ και ιδιαίτερα σύνθετοι, σε κάποιες περιπτώσεις. Θα ήθελα ωστόσο να σταθώ ίσως στον βασικότερο από αυτούς, την σοβαρή κρίση των θεσμών και ειδικά της δικαστικής εξουσίας, της οποίας η ανεξαρτησία αλλά και τα αντανακλαστικά –τα τελευταία χρόνια- κρίνονται ιδιαίτερα ασθενικά, παρά τη συχνή εξαγγελία διαφόρων εξειδικευμένων υπηρεσιών της. Και σίγουρα κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η ελλιπής δικαστική ανεξαρτησία αποτελεί εξ ολοκλήρου ευθύνη του πολιτικού συστήματος. Ωστόσο, εύλογα διερωτόμαστε, πως είναι δυνατό να υπάρχουν περιπτώσεις στο δημόσιο βίο, όπου οι υπηρεσίες του κράτους αναγνωρίζουν την ύπαρξη ποινικών ευθυνών αιρετών ή υπαλλήλων, αλλά καμία δικαστική αρχή δεν παρεμβαίνει αυτεπάγγελτα, εκτός αν κάτι της καταγγελθεί;
Στο ΠΑΣΟΚ και τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, έχοντας κάνει την αυτοκριτική μας και αφουγκραζόμενοι τις απαιτήσεις του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και τις ανάγκες που υπάρχουν για να δομηθεί ένα σύγχρονο κράτος δικαίου, είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι στη κατεύθυνση της θωράκισης της αξιοκρατίας και επιτυχούς αντιμετώπισης της διαφθοράς, με κάθε μέσο και τρόπο. Αποτελεί άλλωστε βαθιά πεποίθηση μας ότι αποτελούν βασικές συνθήκες για να οδηγήσουν στην έξοδο από την κρίση και να εγγυηθούν την επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη και την κανονικότητα.
Το ΠΑΣΟΚ άλλωστε αποτελεί τη δύναμη που πρώτη εισήγαγε έννοιες και πολιτικές πρωτοβουλίες τόσο για την θωράκιση της αξιοκρατίας, όσο και για την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Ποιος πραγματικά μπορεί να ξεχάσει το ΑΣΕΠ, το αποτέλεσμα του νόμου Πεπονή, την πρώτη θεσμική παρέμβαση στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους για την προάσπιση της αξιοκρατίας, ή τις αναρίθμητες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την ανάσχεση της διαφθοράς;
Στην κατεύθυνση αυτή, λοιπόν, θεωρούμε ότι το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και οι υπηρεσίες του μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο, τόσο στην αναχαίτιση της διαφθοράς, με την αξιοποίηση των προτύπων που υπάρχουν σε όλες τις σύγχρονες ευνομούμενες πολιτείες και σε συνεργασία με όλους τους συναρμόδιους φορείς και υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, όσο και στην θωράκιση της αξιοκρατίας, εισάγοντας στις τάξεις της και στην αξιολόγηση του προσωπικού των Σωμάτων Ασφαλείας αξιοκρατικά κριτήρια, βασισμένα αποκλειστικά στα πρότυπα του ΑΣΕΠ.
Προκειμένου, λοιπόν, να δημιουργήσουμε ένα αξιόπιστο μηχανισμό που θα εγγυάται την τήρηση των αρχών της αξιοκρατίας και την σταδιακή εξάλειψη των φαινομένων διαφθοράς, προτείνουμε:
Την αξιοποίηση της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ. στη μάχη κατά της διαφθοράς σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα -αξιοποιώντας ουσιαστικά την τεχνογνωσία και την εμπειρία που υπάρχει- με μεταβίβαση της αρμοδιότητας διερεύνησης των σχετικών καταγγελιών.
Την ενοποίηση των δύο υπηρεσιών διαχείρισης και ανάλυσης πληροφοριών της ΕΛ.ΑΣ., με παράλληλη τεχνολογική υποστήριξη και ενίσχυση εξειδικευμένου προσωπικού, για αποτελεσματικότερη λειτουργία και υποστήριξη των υπολοίπων υπηρεσιών καταπολέμησης της διαφθοράς.
Την επιλογή των Αρχηγών των σωμάτων ασφαλείας και της ηγεσίας της ΕΥΠ από αρμόδια διακομματική Επιτροπή της Βουλής, με αυξημένη πλειοψηφία, για κλειστή θητεία 4 ετών, με δυνατότητα ανανέωσης 2+2 έτη, και τη μοριοποίηση των τυπικών και ουσιαστικών προσόντων μέσα από τη διαδικασία που προβλέπει ο ΑΣΕΠ, ως ουσιαστικό μέτρο τήρησης των αξιοκρατικών διαδικασιών. Στη συνέντευξη ενώπιον της αρμόδιας Επιτροπής οι υποψήφιοι θα πρέπει να παρουσιάζουν το πλάνο επιχειρησιακής δράσης και ανάπτυξης της ΕΛ.ΑΣ. του Π.Σ. και του Λ.Σ, στα πρότυπα της Επιτροπής ΔΕΚΟ.
Την κατάργηση της δυνατότητας αυτεπάγγελτης αποστρατείας των αξιωματικών κατά τις τακτικές κρίσεις, σε συνδυασμό με την καθιέρωση ενός αδιάβλητου, αξιοκρατικού και συγκεκριμένου συστήματος κρίσεων και προαγωγών, ώστε να αναχαιτιστεί το φαινόμενο της απομάκρυνσης από την Υπηρεσία, ικανών στελεχών με γνώμονα κομματικά ή άλλα αντίστοιχα κριτήρια. Το συγκεκριμένο μέτρο, θεωρούμε, θα συμβάλει σημαντικά και στην σταδιακή αποκομματικοποίηση του δημόσιου τομέα και ειδικά του ευαίσθητου τομέα της Προστασίας του Πολίτη.
Τη σύσταση Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, κατά τα πρότυπα του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, με στόχο τη συνολική και σφαιρική αντιμετώπιση των θεμάτων που αφορούν την ασφάλεια της χώρας μας και των πολιτών.
Πραγματικά υπάρχει κάποιος αυτή τη στιγμή που πιστεύει ότι μπορεί να αλλάξει η χώρα πορεία, χωρίς να αναχαιτίσουμε τα φαινόμενα που χαρακτήρισαν την περίοδο της μεταπολίτευσης και εν πολλοίς δημιούργησαν τη σημερινή, εξαιρετικά δυσχερή, κατάσταση; Υπάρχει κανείς που να θεωρεί ότι η ανάπτυξη, η ανάκαμψη της χώρας δεν περνά μέσα από την αντιμετώπιση φαινομένων, όπως η αναξιοκρατία και η διαφθορά; Πέραν, ίσως της σημερινής Κυβέρνησης, κανείς.
Πρέπει, επομένως, όλοι μας, τόσο στον πολιτικό κόσμο, όσο και στις τάξεις της ελληνικής κοινωνίας, να δεσμευτούμε σε μία νέα συμφωνία, που θα φέρει την απαιτούμενη αλλαγή και θα έχει ως επίκεντρο την προσήλωση στην διασφάλιση της αξιοκρατίας σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου τομέα και την –με κάθε τρόπο- αντιμετώπιση της διαφθοράς.
Τι καλύτερο λοιπόν, η αλλαγή αυτή να ξεκινήσει από τον τομέα που εξ αντικειμένου είναι ο κύρια υπεύθυνος για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας και κατά συνέπεια και της διαφθοράς; Τι καλύτερο η αλλαγή αυτή να ξεκινήσει από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και τα Σώματα Ασφαλείας, με ταυτόχρονη αξιοποίηση της εμπειρίας αλλά και τεχνογνωσίας που η ΕΛ.ΑΣ. διαθέτει;
