Γράφει ο Αλέξανδρος Μεϊκόπουλος
Βουλευτής Μαγνησίας του ΣΥΡΙΖΑ
Το τελευταίο διάστημα ζήσαμε μια μεγάλη ιστορική εξέλιξη, ως πολιτικό σύστημα, ως κοινωνία, ως χώρα. Υπεγράφη επί της αρχής συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, όσον αφορά την ονομασία της γείτονος χώρας. Ένα εκ των κορυφαίων εθνικών θεμάτων, 27 περίπου χρόνια σε εκκρεμότητα, οδεύει προς λύση.
Είναι λογικό πως η διαχείριση των εθνικών θεμάτων, ιδιαίτερα στο πεδίο της λύσης, πυροδοτεί ποικίλες αντιδράσεις. Η ουσία είναι να εξετάσουμε με ψυχραιμία και νηφαλιότητα, το ίδιο το περιεχόμενο της λύσης που δόθηκε. Επιπρόσθετα δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα εθνικά θέματα πρέπει αφενός να αντιμετωπίζονται με κριτήριο την ιστορική τους διαδρομή και αφετέρου από τα δεδομένα και τις εξελίξεις που ισχύουν στη διεθνή σκηνή και συγκεκριμένα σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη γεωγραφική περιοχή, αυτή των Βαλκανίων.
Πριν όμως γράψω τη γνώμη μου για την ουσία της συμφωνίας, θα ήθελα να προβώ σε 2 διαπιστώσεις.
Ενώ λοιπόν η κοινή λογική λέει ότι σε εθνικά ζητήματα θα πρέπει να υπάρχει αν όχι συνεννόηση, τουλάχιστον μια κοινή συμπεριφορά μεταξύ των δημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων, με αφορμή το ονοματολογικό, ήρθε στην επιφάνεια μια διχαστική ρητορική βγαλμένη από τις πιο σκοτεινές εποχές της νεοελληνικής ιστορίας. Οι εθνικοί μειοδότες από τη μια και οι πατριώτες από την άλλη. Μόνο, να θυμηθούμε τα δεινά που πέρασε η πατρίδα μας και όλος ο ελληνικός λαός, όταν με το τέλος του εμφυλίου πολέμου ηγεμόνευσε για πολλά χρόνια στην πολιτική και την κοινωνία ο διαχωρισμός μεταξύ των εθνικοφρόνων νικητών του εμφυλίου και των ηττημένων κομμουνιστών.
Ένα ακόμη όμως, ίσως και πιο ανησυχητικό γεγονός, είναι η προσπάθεια κάποιων να εισάγουν μια καινούρια ανάγνωση της έννοιας του τι συνιστά ιστορία και τι ιστορικό γεγονός.
Ποια είναι αυτή η καινούρια, επικίνδυνη κατά την άποψή μου, αντίληψη;
Το ότι ιστορία και ιστορικό γεγονός συνιστά ή αυτό που με κάποιο τρόπο θυμόμαστε, ή ότι έχουμε οι ίδιοι ζήσει. Και όταν δεν συμβαίνει κάτι από τα δύο, τότε η ίδια η ιστορία, το ίδιο το ιστορικό γεγονός, τίθενται εν αμφιβόλω ή αμφισβητούνται.
Ας έρθω όμως τώρα στην ίδια τη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ.
Οφείλουμε καταρχάς να τοποθετήσουμε με ειλικρίνεια τη συμφωνία στην πραγματική της διάσταση.
Έχει δυσκολίες; Προφανώς. Τόσο ως προς την διαχείρισή της, όσο και ως προς το πρακτικό κομμάτι της υλοποίησής της.
Εάν όμως αναγνωρίζουμε ως χώρα την προφανή νέα ιστορική κινητικότητα στα Βαλκάνια, εάν βλέπουμε την τουρκική επιθετική διεισδυτικότητα σε μια σειρά βαλκανικών χωρών, τότε θα πρέπει να βρούμε τρόπους ώστε, να διασφαλίσουμε ως χώρα και πολιτικό και οικονομικό ρόλο στην περιοχή. Κατά την άποψή μου λοιπόν, το εθνικό μας συμφέρον περνάει μέσα από τον αγώνα για εξασφάλιση της σταθερότητας στην περιοχή.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να δούμε το ίδιο το περιεχόμενο της συμφωνίας και με προσοχή να εξετάσουμε τι έχουμε κερδίσει.
Κατά την εκτίμησή μου η υπεραξία που καρπωνόμαστε ως χώρα είναι η εγγύηση ότι δεν θα εγερθούν στο μέλλον ζητήματα εθνικής ασφαλείας. Θα μου πείτε γιατί;
Διότι εκτός του ότι αλλάζουν το όνομα τους σε Βόρεια Μακεδονία από σκέτο Μακεδονία, όπως ίσχυε μέχρι και σήμερα και όπως τους αναγνωρίζουν μέχρι τώρα 140 χώρες μεταξύ των οποίων ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα, επιπλέον υποχρεώνονται να τροποποιήσουν το Σύνταγμα τους, όχι μόνο για να έχουν ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο όνομα που θα ισχύει τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό, αλλά και για να διαγράψουν συγκεκριμένα σημεία του συντάγματός τους τα οποία τροφοδοτούν τον αλυτρωτισμό. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Ποια είναι αυτά τα σημεία;
Πρώτον θα αναγνωρίζουν ρητώς, ότι δεν είναι απόγονοι της αρχαίας ελληνικής Μακεδονίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και δεν έχουν καμία σχέση με τον αρχαίο ελληνικό μακεδονικό πολιτισμό. Να θυμίσω ότι όλο το αφήγημα του μακεδονισμού στηρίχτηκε στην ιδέα ότι οι κάτοικοι των Σκοπίων αποτελούν συνέχεια των αρχαίων Ελλήνων Μακεδόνων. Αυτό δεν θα ισχύει πλέον, καθώς υποχρεώνονται να απαλείψουν όλες αυτές τις σχετικές αναφορές που υπάρχουν στο προοίμιο του Συντάγματός τους.
Επίσης βάση της συμφωνίας υποχρεώνονται ότι δεν αναγνωρίζουν γιατί δεν υπάρχουν «μακεδονικές» μειονότητες ή κοινότητες σε άλλα κράτη (Ελλάδα, Βουλγαρία, Αλβανία).
Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια; Σημαίνει ότι δεν εγείρουν καμιά αξίωση ή δεν έχουν καμιά απολύτως διεκδίκηση, ως προστάτες μειονοτικών ομάδων που κατοικούν σε άλλα κράτη. Γιατί; Γιατί πολύ απλά αναγνωρίζουν πλέον ότι δεν υπάρχουν τέτοιες πληθυσμιακές ομάδες! Σέβονται λοιπόν απολύτως τα διαμορφωμένα σύνορα.
Όσον αφορά τη γλώσσα τους και την ταυτότητα τους αναγνωρίζουν ρητώς ότι η μεν γλώσσα που μιλούν είναι νοτιοσλαβικής προέλευσης και δεν έχει καμία σχέση με την αρχαία μακεδονική γλώσσα, για δε την ταυτότητά τους, ρητά αποδέχονται ότι δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τους Μακεδόνες της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Κατοχυρώνεται λοιπόν δια της συμφωνίας ότι η αρχαία Μακεδονία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποτελεί ελληνική ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά.
Άρα η βασική αιτία του αλυτρωτισμού των Σκοπιανών και των κινδύνων που αυτός εγκυμονεί για την εθνική μας ασφάλεια παύει να υπάρχει.
Στο πλαίσιο αυτό, έχουν ήδη αλλάξει το όνομα του Αεροδρομίου τους που μέχρι πρότινος ονομάζονταν Μέγας Αλέξανδρος, έχουν ήδη αλλάξει το όνομα της εθνικής τους οδού που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τα Σκόπια, υποχρεώνονται βάσει της συμφωνίας να αλλάξουν όλα τα σχολικά τους βιβλία που περιέχουν ανιστόρητες αναφορές και επίσης υποχρεώνονται να κατεβάσουν το 16ακτινο αστέρι της Βεργίνας από οποιαδήποτε δημόσια τοποθεσία, καθώς αναγνωρίζουν πλέον ότι αυτό δεν είναι δικό τους σύμβολο, αλλά σύμβολο της αρχαίας ελληνικής Μακεδονίας, του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού!
Το πιο σημαντικό ίσως από όλα είναι η αποδοχή, βάσει της συμφωνίας, ότι δεν συνιστούν μακεδονικό έθνος. Δεν είναι εθνότητα.
Γι αυτό άλλωστε οι ταυτότητες, τα διαβατήρια τους, θα τους αναγράφουν ως Μακεδόνες πολίτες της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας και όχι απλά Μακεδόνες νέτο σκέτο, που ισχύει μέχρι και σήμερα.
Έχουν λοιπόν ιθαγένεια, υπηκοότητα, δεν έχουν όμως εθνική ταυτότητα.
Με λίγα λόγια έχουμε μια ακριβή συμφωνία, χωρίς τις συνηθισμένες και σκόπιμες ασάφειες που χρησιμοποιούν πολλές φορές οι επαγγελματίες διπλωμάτες σε τέτοιου είδους κείμενα. Η χρήση του ονόματος Μακεδονία αποτελεί ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΌ και όχι ΕΘΝΙΚΟ ή ΙΣΤΟΡΙΚΟ προσδιορισμό. Ενώ, όπως ανέφερα πριν, ακόμα και η γλώσσα της γείτονος, μπορεί να είναι αναγνωρισμένη από το 1977 από τον ΟΗΕ και την Ελλάδα ως μακεδονική, σήμερα όμως, χάρη στην συμφωνία, θα χαρακτηρίζεται στο εξής με σαφήνεια ως σλαβικής προέλευσης. Ακόμα και για τα μνημεία και τα αγάλματα που είχαν ανεγείρει παλαιότερα σε μια προσπάθεια να πείσουν ότι είναι απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων, στο εξής όσα δεν απομακρυνθούν, θα έχουν ταμπέλα που θα αναγράφει με σαφήνεια ότι είναι μνημεία και αγάλματα που απεικονίζουν την ένδοξη ιστορία της αρχαίας ελληνικής Μακεδονίας και υπάρχουν για να τιμήσουν τη φιλία και την αλληλεγγύη μεταξύ της Ελλάδας και της δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας.
Στα Βαλκάνια οι αναταράξεις είναι σοβαρές. Ιδιαίτερα με την τουρκική παρουσία να αποκτά ολοένα και πιο έντονα χαρακτηριστικά, μέσω της δημιουργίας του περιβόητου μουσουλμανικού τόξου, που παραπέμπει σε έναν ιδιαίτερα επικίνδυνο ισλαμικό φονταμενταλισμό, τον οποίο οργανώνει ο Εντογάν. Υπενθυμίζω τις πρόσφατες παραινέσεις του Τούρκου προέδρου προς τον πρόεδρο της Δημοκρατίας της ΠΓΔΜ, κ. Ιβανόφ, να μην δεχτεί καμιά συμφωνία με την Ελλάδα για το ονοματολογικό. Σίγουρα υπάρχουν τα εθνικά συμφέροντα, τα εθνικά δίκαια, οι ιστορικές καταβολές του κάθε λαού, η πολιτισμική του κληρονομιά.
Δίπλα σε αυτά η Ελλάδα για να εδραιώσει την παρουσία της στην περιοχή ως παράγοντας σταθερότητας, οφείλει να αντιληφθεί τα γεωπολιτικά παιχνίδια, τις γεωστρατηγικές ανακατατάξεις, επενδύοντας στην επίλυση μετώπων που λιμνάζουν εδώ και χρόνια με τους βόρειους βαλκάνιους γείτονες της, με τον μέγιστο σεβασμό στην ιστορική και πολιτισμική της κληρονομιά.
Βαλκάνια με σταθερότητα και με μια Ελλάδα εγγυητή αυτής, σημαίνει ότι εγκαινιάζεται μια νέα ιστορική περίοδος συνανάπτυξης, μακριά από αλυτρωτισμούς και αδιέξοδους εθνικισμούς, που – τι να κάνουμε; – η μόνη ιστορική αλήθεια είναι, ότι μόνο κακό έκαναν, και μάλιστα μεγάλο, σε αυτή την πολύπαθη γειτονιά της Ευρώπης.
Οι κυβερνήσεις οφείλουν να κεφαλαιοποιούν τις πραγματικότητες που διαμορφώνουν οι ίδιοι οι λαοί. Παρά το έξαλλο παραλήρημα των τελευταίων ημερών μερίδας του πολιτικού κόσμου, αλλά και τις αντιδράσεις ενός κομματιού της κοινής γνώμης, στα σύνορα με την ΠΓΔΜ καθημερινά, χιλιάδες είναι οι Έλληνες που περνούν στη γειτονική χώρα, όπως και χιλιάδες είναι οι Σκοπιανοί που περνούν στην Ελλάδα για να απολαύσουν τις παραλίες της Χαλκιδικής. Χιλιάδες είναι οι Έλληνες που επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, την Προύσα, και άλλοι τόσοι είναι οι Τούρκοι τουρίστες που απολαμβάνουν τα κάλλη και την φιλοξενία των ελληνικών νησιών. Τι συμφέρει τελικά; Ποιο είναι το εθνικό συμφέρον αν θέλετε; Η επίλυση των διαφορών μας με τους γείτονες μας ή η συντήρηση αυτών;
