Πριν από λίγες ημέρες, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ), ως συμβουλευτικό όργανο της ΕΕ, παρουσίασε την εφαρμογή του δικαιώματος ψήφου στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των Ευρωπαίων πολιτών με αναπηρία, ευελπιστώντας ότι στις επόμενες ευρωεκλογές του 2024 κανένας πολίτης της ΕΕ δεν θα στερηθεί του δικαιώματος ψήφου εξαιτίας της αναπηρίας του.
Η έκθεση συνίσταται σε μια πρώτη σύντομη νομική ανάλυση των βασικών πράξεων που κατοχυρώνουν δικαίωμα ψήφου των ατόμων με αναπηρία (το οποίο στην πραγματικότητα συχνά καταστρατηγείται), στο νομικό πλαίσιο των ευρωεκλογών και στις πιθανές ενέργειες σε επίπεδο ΕΕ για τη βελτίωση της κατάστασης.
Στη συνέχεια, η έκθεση παρουσιάζει νομικά εμπόδια σε επίπεδο κρατών μελών που στερούν από τους πολίτες της ΕΕ το δικαίωμα ψήφου λόγω της αναπηρίας τους, καθώς και παραδείγματα προς μίμηση της προόδου που σημειώνεται τα τελευταία χρόνια σε πολλές χώρες.
Στην έκθεση αναλύονται στη συνέχεια οι φραγμοί αλλά και αρκετές ορθές πρακτικές (ως προς τα άτομα με αναπηρία), αρχικά, με την εξέταση πεδίων που αφορούν όλες τις χώρες όπως τα εξής: η δυνατότητα ενημέρωσης των ψηφοφόρων κατά την προεκλογική περίοδο, η οργάνωση της ψηφοφορίας στα εκλογικά κέντρα εν γένει, τα ψηφοδέλτια και η δυνατότητα κάποιου να τα προμηθεύεται.
Αναλύονται επίσης οι λύσεις που υφίστανται σε ένα περιορισμένο αριθμό κρατών μελών, όπως είναι η πρώιμη ψηφοφορία σε καθορισμένα εκλογικά κέντρα, η επιστολική ψηφοφορία, η ψηφοφορία μέσω φορητών καλπών, η ψηφοφορία δια πληρεξουσίου και η ψηφοφορία με ηλεκτρονικό σύστημα.
Τέλος, παρουσιάζονται ορισμένες πτυχές οι οποίες αφορούν ρυθμίσεις που επιτρέπουν σε τρόφιμους νοσοκομείων και ιδρυμάτων μακροχρόνιας περίθαλψης να ψηφίζουν, το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να ψηφίζουν σε χώρες όπου η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική και οι διαδικασίες σε περιπτώσεις όπου ένα άτομο με αναπηρία έχει μόνιμη κατοικία σε χώρα άλλη από τη χώρα καταγωγής του.
Ενδεικτικά συμπεράσματα
Σε κάθε μία από τις 27 χώρες της ΕΕ υπάρχουν νόμοι ή οργανωτικές ρυθμίσεις που αποκλείουν ορισμένους ψηφοφόρους με αναπηρίες από τη συμμετοχή τους στις ευρωεκλογές. Περίπου 800.000 πολίτες από 16 κράτη μέλη της ΕΕ στερούνται, λόγω εθνικών κανόνων, του δικαιώματος συμμετοχής τους στις ευρωεκλογές εξαιτίας των αναπηριών τους ή λόγω προβλημάτων ψυχικής υγείας. Η έκταση αυτού του φαινομένου ποικίλλει σημαντικά στις διάφορες χώρες.
Εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ δεν έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν λόγω οργανωτικών ρυθμίσεων (τεχνικοί φραγμοί) οι οποίες δεν προβλέπουν τις ανάγκες που απορρέουν από την αναπηρία. Ο κύριος τόπος ψηφοφορίας είναι το εκλογικό κέντρο. Πολλά ΑμεΑ, ακόμη και όταν τους δίνεται η δυνατότητα εναλλακτικών και πιο εύκολων μορφών ψηφοφορίας, επιθυμούν να ψηφίζουν στο εκλογικό κέντρο, θεωρώντας το ως την καλύτερη μορφή συμμετοχής στα κοινά. Σε 12 χώρες κάτι τέτοιο ίσως να μην είναι εφικτό, δεδομένου ότι η εθνική νομοθεσία δεν επιτρέπει την αντικατάσταση του καθορισμένου βάσει της διαμονής εκλογικού κέντρου από άλλο, το οποίο μπορεί να παρέχει καλύτερες συνθήκες για το συγκεκριμένο είδος αναπηρίας. Σε άλλες χώρες, η συμμετοχή στις εκλογές καθίσταται δύσκολη λόγω διαφόρων περιορισμών στα εκλογικά κέντρα.
Σε οκτώ κράτη μέλη, όποιος δεν μπορεί να μεταβεί στο εκλογικό κέντρο δεν είναι σε θέση να ψηφίζει, δεδομένου ότι δεν υφίσταται η δυνατότητα εναλλακτικής μορφής ψηφοφορίας (επιστολική ψηφοφορία, ψηφοφορία μέσω φορητών καλπών ή ψηφοφορία με ηλεκτρονικό σύστημα). Τρεις από αυτές τις χώρες προσφέρουν τη δυνατότητα ψήφου δια πληρεξουσίου. Ωστόσο, μια τέτοια λύση δεν μπορεί να θεωρηθεί επαρκής εναλλακτική λύση και αυτό διότι δεν επιτρέπει στον ψηφοφόρο με αναπηρία να ασκεί το δικαίωμά του να ψηφίζει, αλλά απλώς δίνει τη δυνατότητα στον ψηφοφόρο να ορίζει κάποιον ο οποίος θα ψηφίζει αντ’ αυτού.
Σε 18 κράτη μέλη, οι τυφλοί ψηφοφόροι δεν έχουν τρόπο να ψηφίζουν ανεξάρτητα· μπορούν μόνο να αναθέτουν σε κάποιον που τους συνοδεύει να ψηφίζει εκ μέρους τους.
Ένας άλλος παράγοντας που εμποδίζει τους πολίτες να ψηφίζουν ανεξάρτητα ή τους αποθαρρύνει να το πράττουν είναι οι συγκεκριμένοι κανόνες και οργανωτικές ρυθμίσεις – όπως η έλλειψη πληροφοριών προσαρμοσμένων σε διαφορετικές μορφές αναπηρίας, τα εμπόδια στην κινητικότητα μέσα στο ίδιο το εκλογικό κέντρο και οι επιβαρυντικές διοικητικές διαδικασίες – οι οποίες διέπουν τον τρόπο με τον οποίο οι ψηφοφόροι μπορούν να ασκούν το δικαίωμα ψήφου τους με την κατάλληλα προσαρμοσμένη μορφή.
Πηγές :
Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
Ε.Σ.Α.μεΑ.
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
