Από τα ΕΠΑΛ στην Ιατρική

Του Στράτου Στρατηγάκη
Μέχρι το 2015 δεν επιτρεπόταν η πρόσβαση των αποφοίτων ΕΠΑΛ στα Πανεπιστήμια. Είχαν το δικαίωμα πρόσβασης μόνο σε ΤΕΙ σε ποσοστό περίπου 20%. Η απαγόρευση πρόσβασης στα Πανεπιστήμια ίσχυε για τους αποφοίτους των ΕΠΑΛ πάντα, όπως και αν λέγονταν αυτά: ΤΕΕ ή ΤΕΛ. Μοναδική εξαίρεση τα παιδιά που είχαν φοιτήσει στα τότε ΤΕΛ δεν είχαν πάρει πτυχίο ειδικότητας, αλλά είχαν παρακολουθήσει τις Δέσμες που υπήρχαν τότε.
Όλες αυτές τις δεκαετίες η απαγόρευση πρόσβασης στα Πανεπιστήμια είχε τη λογική ότι η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση, όποιο όνομα και αν είχε (ΤΕΛ, ΤΕΕ ή ΕΠΑΛ), δεν είχε ως σκοπό την προετοιμασία του μαθητή για ακαδημαϊκές σπουδές. Πολύ σωστά. Η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση έχει ως σκοπό να μάθουν οι μαθητές, πέρα από τις απαραίτητες γνώσεις της γενικής παιδείας, ένα επάγγελμα, μέσω του οποίου θα σταδιοδρομήσουν.
Το 2016 επί υπουργίας κ. Φίλη δόθηκε, για πρώτη φορά, η δυνατότητα πρόσβασης στα Πανεπιστήμια στους αποφοίτους των ΕΠΑΛ σε ποσοστό 1% για το 2017. Σκοπός να γίνουν τα ΕΠΑΛ πιο ελκυστικά και να υπάρχει και μία διέξοδος για όσα παιδιά πήγαν στο ΕΠΑΛ, αλλά ανακάλυψαν ότι άλλο ήθελαν να κάνουν. Η εισαγωγή στα Πανεπιστήμια ως εξαίρεση, δηλαδή, γι’ αυτό και τόσες λίγες θέσεις. Λογικό γιατί δεν πρέπει να υπάρχουν φραγμοί. Μπορεί κάποιος που πήρε την απόφαση στα 15 του να μη σπουδάσει να έχει τη δυνατότητα να την αλλάξει.
Το 2017 επί υπουργίας κ. Γαβρόγλου το ποσοστό εισαγωγής στα Πανεπιστήμια αυξήθηκε σε 5% από τις εξετάσεις του 2018 και εδώ άρχισαν τα περίεργα. Την πρώτη χρονιά εισαγωγής στα Πανεπιστήμια η βάση της Ιατρικής Αλεξανδρούπολης, που αποτελεί το κατώφλι εισαγωγής, ήταν σχεδόν 200 μόρια χαμηλότερη για τους υποψηφίους από τα ΕΠΑΛ. Δεδομένου ότι τα απαιτούμενα για την εισαγωγή μαθήματα είναι πολύ ευκολότερα στο ΕΠΑΛ το σήμα δόθηκε ότι είναι πιο εύκολη η εισαγωγή στην Ιατρική από ΕΠΑΛ. Το 2018 με την αύξηση του αριθμού των εισακτέων σε 5% η διαφορά μεγάλωσε: Είναι τελείως διαφορετικό να πρέπει να γράψεις 18.451 μόρια με τα μαθήματα του Γενικού Λυκείου και τελείως διαφορετικό να πρέπει να γράψεις 1.000 μόρια λιγότερα με τα μαθήματα του ΕΠΑΛ.
Πολλά παιδιά με στόχο την Ιατρική άλλαξαν σχολείο και πήγαν στα ΕΠΑΛ, ως τον ευκολότερο δρόμο για την Ιατρική. Έτσι το 2019 η βάση της Ιατρικής από ΕΠΑΛ εκτοξεύτηκε και πέρασε για πρώτη φορά τη βάση των Γενικών Λυκείων. Βέβαια τα μεγέθη είναι μη συγκρίσιμα, αφού είναι διαφορετικά τα εξεταζόμενα μαθήματα, Δείτε, όμως, την άνοδο των βάσεων στα ΕΠΑΛ. Το 2020 τα πράγματα αναμένεται να είναι ακόμα πιο δύσκολα, γιατί οι γονείς που είδαν τη βάση 17.400 μόρια από ΕΠΑΛ το 2018 μετακίνησαν τα παιδιά τους στη Β Λυκείου και αυτά θα εξεταστούν στις Πανελλαδικές του 2020, οπότε αναμένεται να είναι εξαιρετικά δύσκολη η πρόσβαση στις περιζήτητες σχολές.
Το Υπουργείο Παιδείας πανηγύριζε για την αύξηση των εγγραφών στην Τεχνική Εκπαίδευση, διακαή πόθο όλων των Υπουργών Παιδείας, αλλά η αύξηση των εγγραφών στα ΕΠΑΛ ήταν τεχνητή, καθώς πολλοί μαθητές τα αντιμετώπιζαν ως τον ευκολότερο δρόμο προς το Πανεπιστήμιο, αφού αυτό που ίσχυε στην Ιατρική συνέβη και στα Πολυτεχνεία και στις υπόλοιπες σχολές.
Οι λόγοι που θέλουν όλοι οι Υπουργοί Παιδείας να αυξηθεί ο αριθμός των μαθητών της Τεχνικής Εκπαίδευσης είναι αφενός ότι τα παιδιά που δεν εισάγονται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση να γνωρίζουν ένα επάγγελμα, ώστε να βρουν το δρόμο τους στη ζωή και αφετέρου η σύγκλιση με τις χώρες της ΕΕ, όπου το ποσοστό των μαθητών που επιλέγουν την Τεχνική Εκπαίδευση κυμαίνεται από 50-70%, ενώ στην Ελλάδα 25-30%.
Ο πρώτος λόγος είναι λογικός, αρκεί να επιβεβαιώνεται από την πραγματικότητα. Και εδώ ξεκινούν τα προβλήματα. Στην έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και κατάρτισης 2018 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρεται: «Το ποσοστό απασχόλησης των νέων αποφοίτων της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης παραμένει πολύ χαμηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ (76,6%) και πολύ χαμηλότερο από το συνολικό ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα (56,6%), παρά το γεγονός ότι αυξήθηκε στο 40,7% το 2016.» Η ανεργία των αποφοίτων της Τεχνικής Εκπαίδευσης είναι πολύ μεγάλη, ενώ το ποσοστό συμμετοχής στην Τεχνική Εκπαίδευση είναι πολύ μικρό. Φανταστείτε να ήταν μεγαλύτερο. Οι αιτίες του φαινομένου δεν είναι της στιγμής. Αν, όμως, θέλουμε η Τεχνική Εκπαίδευση να είναι ελκυστική για τους μαθητές πρέπει να εκπληρώνει το σκοπό της: Να μαθαίνουν οι μαθητές ένα επάγγελμα, μέσω του οποίου θα κερδίζουν τα προς το ζην. Αν μένουν άνεργοι ελάχιστοι θα τα προτιμούν. Επειδή θέλει πολλή δουλειά για να κάνεις τα ΕΠΑΛ να λειτουργούν αποδοτικά, επιλέγεται η εύκολη λύση για να γίνουν ελκυστικά: η αύξηση του ποσοστού εισαγωγής, που τώρα έφτασε το 10% στα Πανεπιστήμια, παραμένοντας 5% στα Πολυτεχνεία και τις Ιατρικές Σχολές.
Ο δεύτερος λόγος, που είναι η σύγκλιση με τις χώρες της ΕΕ έχει να κάνει και με τη διαφορά του νότου με το βορά. Στις χώρες του νότου Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία το ποσοστό των μαθητών που επιλέγουν την τεχνική εκπαίδευση είναι πολύ μικρά, όπως και στην Ελλάδα, ίσως γιατί στο φτωχό νότο οι οικογένειες ελπίζουν στην κοινωνική άνοδο, που πετυχαίνουν μέσω των σπουδών.
Το Υπουργείο Παιδείας προσπάθησε με πολλούς τρόπους να πετύχει την αύξηση των μαθητών στα ΕΠΑΛ, μέχρι και ψυχολόγους έβαλε για τη στήριξη των μαθητών, εγχείρημα δύσκολο όσο η ανεργία μαστίζει τους αποφοίτους τους. Μένει έτσι η υπόσχεση πρόσβασης στις Ανώτατες Σχολές, για να κάνει τα ΕΠΑΛ πιο ελκυστικά, πράγμα που δεν περιλαμβάνεται στους σκοπούς της Τεχνικής Εκπαίδευσης και δημιουργεί και άλλα προβλήματα. Οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ δεν έχουν το γνωστικό υπόβαθρο να φοιτήσουν στα Πολυτεχνεία και τις Ιατρικές Σχολές, με αποτέλεσμα να πετύχουν κάποια παιδιά, αλλά να εγκαταλείπουν γρήγορα τις σπουδές τους, αδυνατώντας να παρακολουθήσουν.
Ας επικεντρώσει το Υπουργείο Παιδείας στην προσπάθεια τα ΕΠΑΛ να εκπληρώνουν τους στόχους τους: Να μαθαίνουν στα παιδιά εκτός από τα μαθήματα γενικής παιδείας, που είναι απαραίτητα, και ένα επάγγελμα που θα τα βοηθήσει να σταδιοδρομήσουν. Η μαθητεία είναι ένα καλό μέτρο προς αυτή την κατεύθυνση. Τα διετή προγράμματα, που ουσιαστικά αντικαθιστούσαν τα ΙΕΚ ήταν και αυτό καλή ιδέα (όχι δική μας αλλά του ΟΟΣΑ), αλλά δεν οργανώθηκαν σωστά με συνέπεια τη… διετή αναβολή τους. Η παροχή σύγχρονων ειδικοτήτων, που έχουν ζήτηση στην αγορά εργασίας, και η πραγματική πιστοποίηση της εκπαίδευσης μπορεί να είναι ακόμα δύο παράγοντες που θα βοηθήσουν τα παιδιά των ΕΠΑΛ να βρουν το δρόμο τους στη ζωή.
naftemporiki.gr