Ψήφισμα Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τον αποκαλούμενο «επαναπατρισμό» 161 κυκλαδικών
αρχαιοτήτων της πρώην συλλογής Leonard Stern.
Του Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, δια του παρόντος ψηφίσματος εκφράζει τις εντονότερες επιφυλάξεις του για τη τετραμερή Συμφωνία μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης της Αθήνας, του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης και της Νέας Υόρκης. Ελληνικού Πολιτισμού του Ντελαγουέρ για την κατ' όνομα επιστροφή των 161 κυκλαδικών αρχαιοτήτων της συλλογής Leonard Stern.
Η διεκδίκηση και ο επαναπατρισμός πολιτιστικών αγαθών που έχουν εξαχθεί παράνομα από την ελληνική επικράτεια αποτελούσε έως σήμερα πάγιο στόχο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Και ενώ κάθε επιτυχής έκβαση μίας τέτοιας διεκδίκησης, θα λογικά χαιρετιστεί ως ένα χαρμόσυνο γεγονός από τον τύπο, τις πολιτικές παρατάξεις και τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς, είναι η διαπραγμάτευση, ο χειρισμός και το κείμενο της Συμφωνίας που είχε έντονο σκεπτικό.
Το γεγονός ότι αναγνωρίζεται το Ελληνικό Κράτος ως ο μοναδικός ιδιοκτήτης και νομέας της συλλογής των 161 κυκλαδικών αντικειμένων, είναι ίσως το μόνο θετικό πρόσημο που μπορεί να αποδοθεί σε αυτή τη Συμφωνία. Η κυριότητα, ωστόσο, στη συγκεκριμένη περίπτωση υποβιβάζεται στο επίπεδο ενός κενού νομικού όρου. Η κατοχή των κυκλαδικών αρχαιοτήτων εκχωρείται στη δικαιοδοσία ενός άρτι ιδρυθέντος για τον σκοπό αυτό Ινστιτούτου Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού με έδρα το Ντέλαγουερ των ΗΠΑ, η δε έκθεσή τους επιφυλάσσεται για το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜΕΤ), όπου η συλλογή θα παραμείνει έως το 2049 με δυνατότητα χρονικής επέκτασης για επιπλέον 25 χρόνια.
Σε περίπτωση που η χρονική αυτή επέκταση δεν θα είναι επιθυμητή, προβλέπεται ο τελικός επαναπατρισμός όλης της συλλογής μετά το 2049, υπό την προϋπόθεση ότι 122 αντικείμενα του κυκλικού πολιτισμού που φυλάσσονται σήμερα στα Ελληνικά Μουσεία και προέρχονται από νόμιμες ανασκαφές, να δοθούν για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα. διάστημα ως μακροχρόνιος δανεισμός στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.
Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι ολόκληρη η συλλογή Leonard Stern θα παραμείνει στη Νέα Υόρκη για 25 ή 50 χρόνια (έως το 2073), ένα μεγάλο χρονικό διάστημα που ξεπερνάει κατά πολύ κάθε έννοια δανεισμού αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς στο εξωτερικό, όσο και αν το όριο αυτό προβλέπεται. από τις πλέον πρόσφατες τροποποιήσεις του Νόμου 3028/2002 (Ν. 4761/2020, αρ. 48). Και η περιοδική, αποσπασματική έκθεση, υπό τη μορφή δανεισμού, τμημάτων της συλλογής Leonard Stern χρονικό αυτό διάστημα στην Ελλάδα, δεν μπορεί να μετριάσει την αίσθηση της «ομηρίας» που δημιουργείται, πολύ όταν συνοδεύεται από την αντίστοιχη αποστολή αποστολής. προς τη ΜΕΤ «αντίστοιχης αξίας και σημαντικότητας».
Επιπλέον βάσει της Συμφωνίας γίνονται αδικαιολόγητες εκχωρήσεις αρμοδιοτήτων σε ένα Ινστιτούτο που η λειτουργία του διέπεται από τη νομοθεσία των ΗΠΑ, και για τη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του οποίου υπάρχουν εύλογες απορίες.
Εύλογες τέλος απορίες προκύπτουν για την πλήρη παράκαμψη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, της Διεύθυνσης δηλ. του ΥΠΠΟΑ που είναι κατά νόμο αρμόδια για τη διεκδίκηση και τον επαναπατρισμό των πολιτικών αγαθών στην αλλοδαπή, και συνακόλουθα για την παντελή απουσία του ζητήματος της νομιμότητας ή μη της πρώην συλλογής του Leonard Stern και την απεμπόληση κάθε προσπάθειας για μία απ' ευθείας διεκδίκηση της νομιμότητας. .
Οι διδάσκοντες του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θεωρούμε ότι η Συμφωνία αυτή αποτελεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο, καθώς υπονομεύει κάθε μελλοντική διεκδίκηση προϊόντων αρχαιοκαπηλικής δραστηριότητας, αποδίδει κάθε είδους ποινική ευθύνη από τους τελικούς αποδέκτες των προϊόντων και την αυθεντική. χρονικό διάστημα των δύο σχεδόν γενεών, την παραμονή αρχαίων αντικειμένων στο εξωτερικό. Το φερόμενο ως αντισταθμιστικό όφελος της προβολής του Ελληνικού Πολιτισμού σε ένα διεθνές μουσείο όπως το ΜΕΤ, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να μετριάσει τη γενικότερη αίσθηση ότι πρόκειται για μία συμφωνία στα μέτρα του μεγιστάνα Leonard Stern, του ΜΕΤ και του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
