Πώς να αντιμετωπίσετε τα κενά μνήμης

Πού άφησα τα κλειδιά μου; Κλείδωσα την εξώπορτα; Πώς λεγόταν αυτός που γνώρισα χθες το βράδυ; Μετά από μια ορισμένη ηλικία, φαίνεται ότι όλοι δίνουν μάχη με αυτά τα ενοχλητικά και μερικές φορές ντροπιαστικά κενά μνήμης.

«Αυτές οι στιγμές μπορεί να μοιάζουν με μια ατυχή αλλά αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης, όμως στην πραγματικότητα μπορούν να συμβούν σε άτομα όλων των ηλικιών», δηλώνει η Lydia Cho, ψυχολόγος και νευροψυχολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ McLean Hospital. «Μην τα αφήσετε όμως να σας αγχώσουν ή να σας κάνουν να αμφισβητήσετε την ικανότητά σας να ζήσετε μια δραστήρια και δημιουργική ζωή».

Παρότι τα υποτροπιάζοντα ή επιδεινούμενα προβλήματα μνήμης θα πρέπει πάντοτε να ελέγχονται (βλ. «Πότε η μνήμη γίνεται πρόβλημα;»), τα καθημερινά μικρά κενά μπορούν να αντιμετωπιστούν. Δείτε μερικές συμβουλές για το πώς να ξεπεράσετε ορισμένες συχνές καταστάσεις. 

Ονόματα

Όταν συναντάτε κάποιον για πρώτη φορά, συνδέστε το όνομά του με κάτι που έχει νόημα για εσάς. «Πολλές φορές ξεχνάμε ένα όνομα επειδή δεν δίνουμε σημασία όταν αναφέρεται ή δεν κάνουμε μια προσπάθεια να το συγκρατήσουμε», δηλώνει η Cho. 

Επαναλάβετε το όνομα και συνδέστε το κατευθείαν με κάτι που μπορεί να σας βοηθήσει να το θυμάστε, όπως η εμφάνιση ή η δουλειά αυτού του προσώπου. Ή συσχετίστε το όνομα με κάποιον που έχει παρόμοιο όνομα: κάποιον διάσημο, συγγενή ή ήρωα του κινηματογράφου. 

Μπορείτε επίσης να προσπαθήσετε να συνδέσετε το όνομα με μια λέξη που κάνει ρίμα, με ένα τραγούδι ή μια εικόνα. Για παράδειγμα, συνδέστε το όνομα Ιουλία με τον μήνα Ιούλιο και φανταστείτε τη στις διακοπές σε μια παραλία. Χρησιμοποιήστε όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες – φανταστείτε τη, για παράδειγμα, με τον σύζυγό της, εσάς και τη σύζυγό σας σε διπλανές ομπρέλες σε μια παραλία που σας είναι οικεία. 

Τέλος, γράψτε το όνομα και τη σχέση που έχει το πρόσωπο μαζί σας (για παράδειγμα, αδελφή του γείτονά σας) στο κινητό σας τηλέφωνο ή σε ένα σημειωματάριο που χρησιμοποιείτε ειδικά γι’ αυτά που θέλετε να θυμάστε. 

Κινήσεις ρουτίνας

Αναρωτηθήκατε ποτέ αν κλειδώσατε την πόρτα προτού πέσετε για ύπνο ή αν σβήσατε τον φούρνο μετά το ψήσιμο του φαγητού σας;

«Συχνά ξεχνάμε κινήσεις ρουτίνας επειδή δεν είμαστε πλήρως συγκεντρωμένοι σε αυτές όταν τις κάνουμε», εξηγεί η Cho. Ένας θαυμάσιος τρόπος να θυμάστε κάτι που ολοκληρώσατε είναι να μιλάτε στον εαυτό σας όταν το κάνετε. Πείτε δυνατά, για παράδειγμα: «Κλειδώνω την εξώπορτα» ή «Βάζω τα ρούχα στο στεγνωτήριο».

Καθημερινά αντικείμενα

Τοποθετείτε τα πράγματα που χρησιμοποιείτε συχνά στο ίδιο πάντα σημείο. Για παράδειγμα, ορίστε κάποια ειδικά σημεία κοντά στην εξώπορτα, στο σαλόνι δίπλα στην αγαπημένη σας θέση και στην κρεβατοκάμαρα και χρησιμοποιήστε αυτά τα σημεία για όλα τα σημαντικά αντικείμενα, όπως το κινητό σας, τα κλειδιά, τα γυαλιά σας και το φάρμακό σας. Για αντικείμενα που δεν χρησιμοποιείτε καθημερινά, φροντίστε να συγκεντρωθείτε στο σημείο όπου τα τοποθετείτε και πείτε δυνατά τι κάνετε. Για παράδειγμα, πείτε: «Τοποθετώ το ψαλίδι στο συρτάρι της κουζίνας κάτω από την καφετιέρα». Αν και πάλι πιστεύετε ότι δεν θα το θυμάστε, γράψτε ποιο είναι το σημείο ή βγάλτε το φωτογραφία με το κινητό σας. 

Πληροφορίες στο διαδίκτυο

Τα ονόματα χρήστη και οι κωδικοί πρόσβασης που χρησιμοποιούμε στο διαδίκτυο ξεχνιούνται εύκολα, αλλά δεν είναι ασφαλές να τα γράψετε σε σημείο που είναι πιθανό κάποιοι άλλοι να τα βρουν. Δοκιμάστε ένα διαδικτυακό πρόγραμμα διαχείρισης κωδικών πρόσβασης, όπως το LastPass (www.lastpass.com), το Dashlane (www.dashlane.com) ή το 1Password (www.1password.com). Με αυτόν τον τρόπο, αποθηκεύετε όλες τις πληροφορίες με ασφάλεια σε ένα σημείο και χρειάζεται να θυμάστε μόνο έναν κωδικό πρόσβασης όταν θέλετε να τα βρείτε από οποιονδήποτε υπολογιστή, ταμπλέτα ή smartphone. 

Λίστες με εκκρεμότητες

Τα smartphone είναι επίσης πολύ χρήσιμα για να ρυθμίζετε υπενθυμίσεις για εργασίες και ραντεβού – μπορείτε να ρυθμίσετε την αφύπνιση για εφάπαξ ή για επαναλαμβανόμενα γεγονότα.

Μπορείτε επίσης να στείλετε με email υπενθυμίσεις στον εαυτό σας ή να αφήσετε στον εαυτό σας μηνύματα σε σημείο που είναι σίγουρο ότι θα τα δείτε, όπως στην πόρτα του ψυγείου, στο τραπέζι της κουζίνας ή στον καθρέφτη του μπάνιου. 

Μια άλλη μέθοδος είναι να δημιουργείτε μια οπτική υπενθύμιση: τοποθετήστε σε ένα εμφανές σημείο ένα αντικείμενο που σχετίζεται με την εργασία που έχετε να κάνετε. Για παράδειγμα, αν πρέπει να αγοράσετε εισιτήρια για μια συναυλία, αφήστε μια φωτογραφία του καλλιτέχνη κοντά στο τηλέφωνό σας ή στο τραπεζάκι με τις οικογενειακές φωτογραφίες. 

Πότε η μνήμη γίνεται πρόβλημα;

Διάφοροι παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, όπως το στρες, η κατάθλιψη, η έλλειψη ύπνου, η απομόνωση, η ανθυγιεινή διατροφή και η έλλειψη άσκησης, μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη προβλημάτων μνήμης.

«Εξετάστε κατά πόσο κάποιος από αυτούς μπορεί να παίζει ρόλο στη δική σας περίπτωση και στη συνέχεια παρατηρήστε αν η μνήμη σας βελτιώνεται όταν τον αντιμετωπίζετε», συνιστά η ψυχολόγος Lydia Cho από το McLean Hospital.

Βέβαια, ακόμη καλύτερο είναι να δείξετε σύνεση και να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν παρατηρήσετε εσείς ή κάποιος άλλος ότι τα προβλήματα μνήμης γίνονται πιο συχνά ή πιο σοβαρά.