Πεδίο σφοδρής προεκλογικής αντιπαράθεσης η φορολογία

Διαχωριστικές γραμμές στη βάση των προγραμμάτων και της ιδεολογίας τους έβαλαν τα κόμματα τις προηγούμενες ημέρες, με επίκεντρο τα φορολογικά θέματα, σε μια ευπρόσδεκτη, όσο και ενδιαφέρουσα αλλαγή προεκλογικής ατζέντας, παρά τις αναπόφευκτες υπερβολές και κάποιες διαστρεβλώσεις.

Η φορολογία των μερισμάτων, των γονικών παροχών, των υπερκερδών των επιχειρήσεων και οι φορολογικοί συντελεστές ΦΠΑ βρέθηκαν στο επίκεντρο, με τις δηλώσεις στελεχών του ΠΑΣΟΚ να δίνουν το έναυσμα μιας θερμής αντιπαράθεσης.

Παραδόξως, δεν συζητήθηκε ακόμη ο «ελέφαντας στο δωμάτιο», η μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή, ιδίως στους ελεύθερους επαγγελματίες, την οποία όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, η Ευρωπαϊκή Ενωση, ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ αναφέρουν ως προτεραιότητα που πρέπει να αντιμετωπισθεί. Μόνο από το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ», η απώλεια εσόδων το 2020, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήταν 3,178 δισ. ευρώ. Και αυτό παρά το γεγονός ότι το «κενό» περιορίστηκε σημαντικά, στο 19,7% των εσόδων ΦΠΑ, τοποθετώντας τη χώρα στην 4η θέση στην Ε.Ε. από τη 2η όπου βρισκόταν προηγουμένως.

Τα μερίσματα

Τα ιδεολογικά «μαχαίρια» στον φορολογικό τομέα βγήκαν κυρίως με αφορμή μια δήλωση του υποψήφιου βουλευτή Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτη Δουδωνή υπέρ της αύξησης της φορολόγησης των διανεμόμενων κερδών των επιχειρήσεων από 5%, όπου το μείωσε η Ν.Δ. (από 10% που ήταν). Συγκεκριμένα είπε, όπως προβλέπει και το πρόγραμμα του κόμματος, τα μερίσματα θα φορολογούνται με 5% έως τις 50.000, 10% για 50.000-100.000 και 15% για πάνω από 100.000.

Η Ν.Δ., που δεν αφήνει λέξη του ΠΑΣΟΚ να πέσει κάτω σ’ αυτή την αναμέτρηση, χαρακτήρισε την πρότασή του αντιεπενδυτική, την ώρα που η αύξηση των επενδύσεων αποτελεί προτεραιότητα της χώρας. Επικαλείται μάλιστα και στοιχεία, για να υποστηρίξει ότι τα σχετικά φορολογικά έσοδα όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά αυξήθηκαν μετά τη μείωση του συντελεστή: από 1,5 δισ. μερίσματα που διανεμήθηκαν το 2019, αποδίδοντας έσοδα 150 εκατ. ευρώ, εκτινάχθηκαν στα 5,6 δισ. ευρώ το 2020, με έσοδα 280 εκατ. ευρώ και στη συνέχεια στα 4,1 δισ. ευρώ το 2021, με έσοδα 205 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, σημειώνουν, ανάλογα ήταν και τα μερίσματα των αλλοδαπών εταιρειών: από 260 εκατ. ευρώ το 2019 σε 1,4 δισ. ευρώ το 2020 και σε 900 εκατ. ευρώ το 2021.

Παραδόξως, δεν συζητήθηκε ακόμη ο «ελέφαντας στο δωμάτιο», η μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή, ιδίως στους ελεύθερους επαγγελματίες.

Το αντεπιχείρημα εδώ είναι ότι η μη διανομή μερισμάτων ίσως ενισχύει τις επενδύσεις στις επιχειρήσεις. Αυτό τουλάχιστον έδειξε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Economic Review τον περασμένο Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την οποία μια αύξηση του φόρου στα μερίσματα στη Γαλλία από 15,5% σε 46% περιόρισε τη διανομή μερισμάτων και αύξησε τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και τις επενδύσεις τους. Για κάθε 1 ευρώ που δεν διανεμήθηκε, οι εταιρείες επανεπένδυσαν 0,3 ευρώ, υπολόγισαν οι ερευνητές. O Νίκος Χριστοδουλάκης, υπεύθυνος οικονομικού προγράμματος του ΠΑΣΟΚ, υποστηρίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι το μέτρο που προτείνει είναι όχι μόνο δίκαιο, αλλά συντελεί στην αύξηση των επενδύσεων, όπως αποδεικνύει η περίπτωση της Ιρλανδίας, που επιβάλλει συντελεστή 51%.

Ωστόσο, στη Ν.Δ. αντιτείνουν ότι τα προηγούμενα χρόνια, με τους υψηλότερους συντελεστές, υπήρξε αποεπένδυση, όχι αύξηση επενδύσεων. «Χρειάζεται λογική και σταθερή φορολογία, κάτι που οδηγεί και σε αυξημένη φορολογική συμμόρφωση», λέει ο εκπρόσωπος Τύπου της Ν.Δ. Ακης Σκέρτσος, μιλώντας στην «Κ». «Για να μειωθεί το επενδυτικό κενό και να αυξηθούν οι επενδύσεις, με ταχύτερο ρυθμό από την υπόλοιπη Ευρώπη, πρέπει να έχεις ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, έναντι των άλλων χωρών, που έχουν πολύ καλύτερες προϋποθέσεις να προσελκύσουν επενδύσεις από την Ελλάδα. Δεν είναι ένα ιδεολογικό ζήτημα, να φορολογήσουμε τους πλούσιους, αλλά ένα πολύ πρακτικό ζήτημα, που έχει να κάνει με το πώς θα δημιουργήσεις ένα ελκυστικό επενδυτικό φορολογικό περιβάλλον, το οποίο θα φέρει περισσότερες επενδύσεις στη χώρα», σχολιάζει, εξάλλου, με αφορμή την παρατήρηση ότι η χώρα μας έχει τον χαμηλότερο συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων στην Ευρώπη, μετά τη Λετονία και την Εσθονία, που εφαρμόζουν μηδενικό συντελεστή.

«Γενικότερα, εμείς πιστεύουμε σε έναν ενάρετο κύκλο που δημιουργείται μέσα από τη φιλική, λογική φορολογία, η οποία οδηγεί σε αύξηση τζίρου, αύξηση της πίτας, κερδοφορία και επανεπένδυση. Οι άλλες πολιτικές που θεωρούν ότι θα αυξήσουν τα έσοδα μέσα από υψηλούς φορολογικούς συντελεστές έχουν δοκιμαστεί και έχουν αποτύχει».

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η έκθεση Πισσαρίδη προτείνει «ενσωμάτωση εισοδημάτων σε ενιαία κλίμακα φορολογίας, ανεξάρτητα από την πηγή», κάτι που σημαίνει ότι τα μερίσματα θα μπορούσαν να φτάσουν να φορολογούνται με τον ανώτατο συντελεστή 44%.

Γονικές παροχές

Αντίστοιχη τροπή πήρε η συζήτηση για τις γονικές παροχές, με αφορμή την πρόταση του ΠΑΣΟΚ για τη μείωση του αφορολογήτου από τις 800.000 ευρώ, όπου το ανέβασε η κυβέρνηση της Ν.Δ., στις 400.000 ευρώ.

Σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλάκη, το σημερινό καθεστώς σημαίνει ότι η μεγάλη ανισότητα πλούτου μεταβιβάζεται στην επόμενη γενιά αφορολόγητη. Στη Ν.Δ., αντιθέτως, κινούνται στη βάση πως «ό,τι ανήκει στους γονείς, ανήκει και στα παιδιά» και σημειώνουν πως αν δεν αυξανόταν το αφορολόγητο, κανείς δεν θα έκανε μεταβίβαση και όλοι θα περίμεναν την κληρονομιά. Αλλωστε, το σχετικό φορολογικό έσοδο από τη μεταβίβαση ήταν μόνο 26 εκατ. ευρώ, επισημαίνουν.

Τα ουρανοκατέβατα κέρδη και o ΦΠΑ

Η συζήτηση άνοιξε, με συμμετοχή ΣΥΡΙΖΑ, και στα λεγόμενα «ουρανοκατέβατα κέρδη», για τα οποία τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι δεν φορολογήθηκαν επαρκώς. Από το ΠΑΣΟΚ διευκρινίσθηκε ότι αυτό αφορά τις ενεργειακές επιχειρήσεις. Στη Ν.Δ. αντιτείνουν ότι φορολογήθηκαν με 90% τα υπερκέρδη παραγωγών και προμηθευτών έως τον Ιούνιο του 2022, ενώ από τον Ιούλιο του 2022 και μετά παρακρατείται το σύνολο των υπερκερδών αυτών, με τα σχετικά έσοδα να είναι 4,7 δισ. ευρώ. Παράλληλα, όσον αφορά τα διυλιστήρια επιβάλλεται φόρος, με βάση την οδηγία της Ε.Ε., 33% επί των κερδών του 2022 μείον τον μέσο όρο των τεσσάρων τελευταίων ετών, κάτι που αναμένεται να αποφέρει έσοδα 600 εκατ. ευρώ. Κατά το ΠΑΣΟΚ, τα έσοδα που πήγαν στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης θα έπρεπε να προορίζονται για την πράσινη μετάβαση και όχι για να δίνει η Ν.Δ. επιδόματα σε λογαριασμούς. Υπολογίζουν ότι 900 εκατ. ευρώ δεν έχουν φορολογηθεί.

Μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα με κόστος 1,3 δισ. ευρώ και του ΕΦΚ στα καύσιμα με τις απώλειες να αγγίζουν το 1,5 δισ. ευρώ υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, με το επιχείρημα ότι τα υπερέσοδα ΦΠΑ το 2022 ήταν 4 δισ. ευρώ, άρα δεν τίθεται θέμα μείωσης εσόδων.

Το ΠΑΣΟK υποστηρίζει τη μείωση ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής και προσωπικής φροντίδας.