Ο Φιλέας Φογκ των καιρών μας είναι από τη Δανία

Το 2013 ο Θορ Πέντερσεν ήταν 34 ετών, ζούσε στην Κοπεγχάχη, είχε μια επιτυχημένη καριέρα στον τομέα της ναυτιλίας, είχε μόλις αγοράσει ένα διαμέρισμα και είχε ξεκινήσει μια σοβαρή σχέση με τη Λι. Παρά τη θεωρητικά ήσυχη ζωή του, μέσα του έκρυβε έναν περιπετειώδη τύπο. «Με τους γονείς μου ζούσαμε δίπλα σε ένα μεγάλο, υπέροχο δάσος. Οι παιδικοί μου ήρωες ήταν ο Ρομπέν των Δασών, ο Μόγλης και ο Ιντιάνα Τζόουνς. Είχα ένα κομμάτι σχοινί που το κουβαλούσα μαζί μου, προσποιόμουν ότι ήταν μαστίγιο και ζούσα συναρπαστικές περιπέτειες στο δάσος ή έμπαινα στο κανό που είχαμε πάντα δεμένο σε μια κοντινή λίμνη», θυμάται. Στην οθόνη του υπολογιστή βλέπω έναν πρόσχαρο, χαμογελαστό άνθρωπο που μιλάει με άνεση, γελάει συχνά, αφηγείται με ζωηράδα. Έχει άλλωστε πολλά να μοιραστεί. Την τελευταία δεκαετία, ο Θορ έκανε κάτι που δεν έχει ξανακάνει κανείς στην Ιστορία: τον γύρο του κόσμου χωρίς αεροπλάνο. Σε ακριβώς 9 χρόνια, 9 μήνες και 16 μέρες επισκέφθηκε 203 χώρες, ταξιδεύοντας με κάθε πρόσφορο μέσο σε στεριά και θάλασσα, όχι όμως στον αέρα.

Tο μέιλ που άλλαξε τον κόσμο (του)

Τα ταξίδια δεν του ήταν άγνωστα, είχε ήδη επισκεφθεί μέχρι τα 34 του πενήντα χώρες σε όλο τον πλανήτη. Σε μικρή ηλικία η οικογένειά του έφυγε από τη Δανία, εγκαταστάθηκαν στον Καναδά, όπου έζησαν τέσσερα χρόνια, έπειτα μετακόμισαν στις ΗΠΑ και επέστρεψαν στην πατρίδα λίγο πριν κλείσει τα επτά. Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, κατατάχθηκε στον δανικό στρατό και στη συνέχεια υπηρέτησε στην ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ, οπότε και επισκέφθηκε το Κέρας της Αφρικής, την Ερυθραία, την Αιθιοπία, το Τζιμπουτί, πριν ξεκινήσει την καριέρα του στη ναυτιλία. Τα πρώτα χρόνια εργαζόταν από ένα γραφείο στην Κοπεγχάγη, αλλά στη συνέχεια διάφορες αναθέσεις τον οδήγησαν στη Λιβύη, στο Μπανγκλαντές, στο Καζακστάν, στον Αρκτικό Κύκλο, στη Γροιλανδία, στις ΗΠΑ, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Ιταλία. Ταυτόχρονα ανακάλυπτε την Ευρώπη σε εκδρομές για σκι και πεζοπορίες. Και ίσως θα συνέχιζε έτσι, αν τον Ιανουάριο του 2013 ο πατέρας του δεν του είχε στείλει με μέιλ ένα άρθρο για ανθρώπους που είχαν επισκεφθεί όλες τις χώρες του κόσμου.

Σήμερα λέει ότι η στιγμή που διάβασε εκείνο το άρθρο ήταν ουσιαστικά η αρχή αυτού του συναρπαστικού ταξιδιού. «Δεν είχα ξεχάσει ποτέ τον εξερευνητή μέσα μου. Εκείνο το παιδί που διάβαζε τον Μόγλη και υποδυόταν τον Ιντιάνα Τζόουνς και μεγαλώνοντας θαύμαζε τους γενναίους ανθρώπους που πρώτοι πάτησαν το πόδι τους στον Βόρειο και στον Νότιο Πόλο, που σκαρφάλωσαν στο πιο ψηλό βουνό και βούτηξαν στην πιο βαθιά θάλασσα, διέσχισαν ζούγκλες και περπάτησαν το μήκος των μεγαλύτερων ποταμών. Όμως, διαβάζοντας όλες αυτές τις ιστορίες, πίστευα ότι εγώ είχα γεννηθεί αργά. Ότι όλα αυτά είχαν γίνει εκατό χρόνια νωρίτερα και δεν είχε μείνει κάτι ώστε να κάνω εγώ πρώτος. Όταν όμως ήρθε εκείνο το μέιλ, άρχισα να το ψάχνω και ανακάλυψα ότι οι άνθρωποι που είχαν καταφέρει να ταξιδέψουν σε όλες τις χώρες του πλανήτη ήταν μόνο 200. Αυτό κάπως με κινητοποίησε. Έπειτα έμαθα ότι κανένας ποτέ δεν το είχε κάνει χωρίς να χρησιμοποιήσει αεροπλάνο. Συνειδητοποίησα ότι αυτή ήταν η ευκαιρία μου».

«Ήταν η κατάλληλη στιγμή»

Τον αρχικό ενθουσιασμό διαδέχθηκαν δεύτερες σκέψεις. Είχε μια τακτοποιημένη ζωή, ήταν ευχαριστημένος με όσα είχε καταφέρει, ήταν ερωτευμένος, οι φίλοι του είχαν ήδη ένα παιδί και κάποιοι περίμεναν ένα δεύτερο, και κανένας δεν φαινόταν να συμμερίζεται τη χαρά του για ένα χρονοβόρο και επικίνδυνο ταξίδι. Παρότι όμως συμφωνούσε μαζί τους, όταν ήταν μόνος κοιτούσε με τις ώρες τον χάρτη και σκεφτόταν ποια θα ήταν η καλύτερη διαδρομή αν αποφάσιζε να κάνει τελικά αυτό το ταξίδι, πόσα χρήματα θα χρειαζόταν, πόσες μέρες θα έμενε σε κάθε χώρα.

Συνειδητοποίησε ότι, αν δεν το έκανε, θα το μετάνιωνε: «Ήδη σκεφτόμουν ότι ήμουν 34 και έπρεπε να το είχα κάνει στα 24 και ήξερα ότι στα 44 θα θύμωνα αν δεν το είχα αποφασίσει. Ε, λοιπόν, ήμουν 34 και ήταν η κατάλληλη στιγμή».

Αποφάσισε ότι θα ξεκινούσε από τη Δανία, θα πήγαινε στην Κεντρική και στη Δυτική Ευρώπη, μετά στις σκανδιναβικές χώρες, στη συνέχεια βορειοδυτικά διασχίζοντας τον βόρειο Ατλαντικό, έπειτα Γροιλανδία, Καναδά, ΗΠΑ, Μεξικό, Κεντρική και Νότια Αμερική, Δυτική και Ανατολική Ακτή και Καραϊβική. Στη συνέχεια μέσω του Ατλαντικού θα επέστρεφε στην Ευρώπη για να επισκεφθεί την Ισπανία, από εκεί με φέρι θα περνούσε στο Μαρόκο και θα συνέχιζε στη Δυτική, Κεντρική, Νότια και Ανατολική Αφρική, στα αφρικανικά νησιά Κομόρες, Μαδαγασκάρη, Μαυρίκιο και Σεϋχέλλες στον Ινδικό Ωκεανό, πριν ολοκληρώσει την ήπειρο διασχίζοντας τις χώρες της Βόρειας Αφρικής. Ακολούθως θα επέστρεφε στην Ευρώπη, για να επισκεφθεί το ανατολικό της κομμάτι, από εκεί στη Μέση Ανατολή, στην Ασία, από την Ινδονησία προς τα κάτω στον Νότιο Ειρηνικό, από εκεί στον Βόρειο Ειρηνικό και θα ολοκλήρωνε την περιπλάνησή του σε Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Σρι Λάνκα και Μαλδίβες. Είχε αποφασίσει ότι θα έμενε περίπου επτά μέρες σε κάθε χώρα, ανάλογα με το πόσο ενδιαφέρον είχαν, και θα ξόδευε κατά μέσο όρο 20 ευρώ την ημέρα – κάποιες μέρες πολλά περισσότερα, όταν για παράδειγμα έπρεπε να εκδώσει μια βίζα, και άλλες τίποτα, όταν έβρισκε ανθρώπους πρόθυμους να τον φιλοξενήσουν και να τον φιλέψουν φαγητό. Και δεν θα επέστρεφε στη Δανία πριν ολοκληρώσει τον γύρο του κόσμου. Το ταξίδι του το χρηματοδότησε με την οικονομική υποστήριξη μιας εταιρείας, με δωρεές ανθρώπων που παρακολουθούσαν τις περιπέτειές του στα σόσιαλ μίντια, με δικά του χρήματα και δανεικά. Λειτούργησε επίσης ως πρεσβευτής του Ερυθρού Σταυρού, ευαισθητοποιώντας τον κόσμο για τη δράση και την προσφορά της οργάνωσης.

Αυτοκίνητα, λεωφορεία και ένα γιοτ

Ταξίδεψε με συμβατικά αλλά και απίθανα μέσα. «Είχα αποφασίσει πως όπου μπορούσα θα χρησιμοποιούσα μέσα μαζικής μεταφοράς, οπότε επιβιβάστηκα σε εκατοντάδες λεωφορεία, τρένα, φέρι, πολλά αυτοκίνητα και ταξί, αλλά και σε ένα περιπολικό, μια άμαξα με άλογα, στην καρότσα ενός φορτηγού πάνω σε εμπορεύματα για δύο μέρες στο Κονγκό, σε ένα αλιευτικό για καβούρια, σε σαράντα πλοία εμπορευματοκιβωτίων, σε ένα πολυτελές γιοτ στην Καραϊβική. Ήταν απίθανα!» θυμάται και γελάει ζωηρά. Κοιμήθηκε στην άκρη δρόμων, στις κορυφές βουνών, πάνω σε κοντέινερ και έφαγε από όρχεις ζώων και αμέτρητα ζωύφια μέχρι άλογο, φίδι, σκύλο και καμήλα. Έφαγε βέβαια και μερικά από τα νοστιμότερα πιάτα του κόσμου. «Συναντούσα ανθρώπους που πάντα ήθελαν να μοιραστούν το φαγητό τους, που το θεωρούσαν προσβολή αν δεν καθόμουν να φάω.

»Το ελληνικό φαγητό ήταν ανάμεσα στα κορυφαία, επίσης το ιταλικό, το φαγητό στο Περού. Έφαγα και υπέροχα ψάρια στη Μοζαμβίκη, στην Ανγκόλα, στο Πράσινο Ακρωτήριο». Η συντομότερη παραμονή του σε χώρα ήταν στο Βατικανό –24 ώρες και 17 λεπτά– και η μεγαλύτερη σε διάρκεια στο Χονγκ Κονγκ, όπου αποκλείστηκε για δύο χρόνια λόγω της πανδημίας.

Δύο γάμοι και ένας τυφώνας

Στη διάρκεια του ταξιδιού του αρραβωνιάστηκε με τη Λι (στην κορυφή ενός βουνού στην Κένυα) και την παντρεύτηκε, όχι μία, αλλά δύο φορές. «Αρχικά είχαμε αποφασίσει να παντρευτούμε στη Νέα Ζηλανδία, γιατί ο γάμος εκεί αναγνωρίζεται στη Δανία. Έπειτα όμως εγώ αποκλείστηκα στο Χονγκ Κονγκ λόγω της πανδημίας και επί ενάμιση χρόνο δεν βρεθήκαμε καθόλου. Ψάχνοντας, ανακαλύψαμε ότι, για να έρθει η Λι στο Χονγκ Κονγκ, έπρεπε εγώ να πάρω υπηκοότητα και να είμαστε παντρεμένοι. Πήρα υπηκοότητα βρίσκοντας μια δουλειά, αλλά ο γάμος παρέμενε πρόβλημα. Μάθαμε όμως ότι υπήρχε ένα πρακτορείο στη Γιούτα των ΗΠΑ που πάντρευε ζευγάρια ον λάιν. Το ερευνήσαμε και είδαμε ότι ο γάμος αυτός αναγνωριζόταν στο Χονγκ Κονγκ. Λόγω της διαφοράς ώρας, η Λι παντρεύτηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2022 και εγώ στις 20»! Τελικά η Λι ταξίδεψε στο Χονγκ Κονγκ και έμεινε μαζί του για τρεις μήνες. Η Δανία όμως δεν αναγνώρισε τον γάμο τους. Όταν πια άνοιξαν τα σύνορα, οι δυο τους ξανασυναντήθηκαν στο Βανουάτου και εκεί έκαναν τον δεύτερο γάμο τους, ο οποίος θα θεωρούνταν έγκυρος και στη Δανία. Λίγες ημέρες αργότερα όμως, και πριν αυτός δηλωθεί στο ληξιαρχείο, μια κυβερνοεπίθεση κλείδωσε όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα του κράτους. Όταν το πρόβλημα λύθηκε, ένας τυφώνας σάρωσε τη χώρα και, για να μην πολυλογούμε, ο γάμος δεν δηλώθηκε ποτέ και ο Θορ και η Λι είναι αυτή τη στιγμή παντρεμένοι στη Γιούτα, στο Χονγκ Κονγκ, στο Βανουάτου και θα χρειαστεί να κάνουν και έναν τρίτο γάμο στη Δανία!

Αυτή η περιπέτεια σίγουρα συγκαταλέγεται στις γλυκές και αστείες στιγμές του ταξιδιού. Μεγάλο μέρος του όμως ήταν, όπως λέει ο Θορ, «κόλαση». «Με απείλησαν πολλές φορές με όπλο, νόσησα με μαλάρια, τρία από τα πλοία με τα οποία ταξίδεψα στη συνέχεια βυθίστηκαν. Συνολικά μιλώντας, η χαρά του ταξιδιού άρχισε να με εγκαταλείπει έπειτα από τα δύο πρώτα χρόνια. Από εκεί και μετά ένιωθα ότι ήταν περισσότερο δουλειά παρά περιπέτεια, γιατί έπρεπε να ενημερώνω τα σόσιαλ μίντιά μου, έκανα ομιλίες, έγραφα στο μπλογκ μου, έδινα κάποιες συνεντεύξεις». Στην αρχή, λέει, το πιο δύσκολο κομμάτι ήταν η γραφειοκρατία και η οργάνωση. «Για παράδειγμα, το πώς θα ταξιδέψεις σε ένα νησιωτικό κράτος αν δεν υπάρχει σύνδεση με φέρι. Έπρεπε να βρω κάποιον να με μεταφέρει με τη βάρκα του ή ένα πλοίο να δεχτεί να με πάρει και να ταξιδέψω πάνω σε κοντέινερ. Επίσης η γραφειοκρατία ήταν εφιαλτική, να εξασφαλίσω βίζα ή πρόσκληση για κάποιες χώρες, να βεβαιωθώ ότι έχουν καλές διπλωματικές σχέσεις και κάποια χώρα δεν θα μου απαγορεύσει την είσοδο επειδή είχα πάει ήδη σε κάποιο εχθρικό της κράτος. Και φυσικά η διαφθορά!

»Είχα αποφασίσει ότι δεν θα δωροδοκούσα ποτέ υπάλληλο, και αυτό περιέπλεκε τα πράγματα σε πολλές χώρες». Το ταξίδι αυτό δοκίμασε φυσικά πολύ και τις ψυχικές του αντοχές. «Όσο περνούσαν τα χρόνια, γινόταν όλο και πιο δύσκολο να μην πω: “Εντάξει, όλο αυτό είναι χαζό, δεν υπάρχει λόγος να συνεχίσω, θα γυρίσω στη Δανία”. Ο αγώνας που έκανα για να μην παραιτηθώ ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι στο μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού».

Αυτό, ωστόσο, που κρατάει από τη δεκαετή του περιπέτεια αυτός ο Δανός σύγχρονος Οδυσσέας (ή μήπως προτιμάτε Φιλέας Φογκ;) είναι η καλοσύνη των ανθρώπων. «Εντυπωσιάστηκα πολύ από το πόσο καλοί υπήρξαν οι άνθρωποι μαζί μου και το πόσο ασφαλής είναι ο κόσμος μας τελικά – παρά τα μεμονωμένα περιστατικά, σχεδόν όπου κι αν πήγα αισθανόμουν ασφαλής. Έμαθα επίσης ότι πολλές φορές η λύση δεν έρχεται από σένα, αλλά από τους ανθρώπους γύρω σου, ότι μαζί βρίσκετε τις λύσεις. Πάντα θα βρεθεί κάποιος, σε έναν δρόμο, μια αγορά, ένα αυτοκίνητο, να σε βοηθήσει. Όταν έρχεσαι σε επαφή με ανθρώπους, είναι σαν μια ανάποδη λοταρία όπου πάντα κερδίζεις».

Με μια ματιά

Χώρες: 203

Διάρκεια: 9 χρόνια, 9 μήνες, 16 ημέρες (10 Οκτωβρίου 2013 – 26 Ιουλίου 2023)

Παραμονή (μέσος όρος): 17 ημέρες σε κάθε χώρα

Κόστος (μέσος όρος): 20 ευρώ/ημέρα

Διαβατήρια: 10

351 λεωφορεία

158 τρένα

219 ταξί

128 μετρό

67 μίνι μπας

46 μοτοσικλέτες

40 πλοία εμπορευματοκιβωτίων

33 βάρκες

43 ρίκσο/τουκ τουκ οχήματα

32 φέρι

19 τραμ

9 φορτηγά

3 ιστιοφόρα

2 κρουαζιερόπλοια

1 άμαξα με άλογο

1 περιπολικό

1 πολυτελές γιοτ

Μεγαλύτερη παραμονή στη θάλασσα: 33 ημέρες (Μαλαισία προς Δανία)

Μεγαλύτερη διαδρομή με τρένο: 5 ημέρες (Ουλάν Μπατόρ προς Μόσχα)

Μεγαλύτερη διαδρομή με λεωφορείο: 42 ώρες (Μπραζίλια προς Πόρτο Βέλιο)