Συμβαίνει σε πολλούς: μετά από μισή ώρα στον διάδρομο του γυμναστηρίου ή στους πάγκους με τα βάρη, κοιτούν το ρολόι και στην πραγματικότητα έχουν περάσει μόνο 10 λεπτά. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν διαφορετικά τον χρόνο κατά τη διάρκεια της άσκησης; Και αν ναι, γιατί;
Είτε ασκούνται μόνοι είτε ανταγωνίζονται με άλλους, οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον χρόνο ως πιο αργό κατά τη διάρκεια της άσκησης, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Brain and Behavior.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι η άσκηση μπορεί να διαστρεβλώσει την αντίληψή μας για το χρόνο, κάνοντάς τον να φαίνεται ότι περνάει αργά. Ωστόσο, δεν είχε γίνει σαφές αν η παρουσία ενός αντιπάλου/ανταγωνιστή μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από την ταλαιπωρία της άσκησης και να κάνει τον χρόνο να περνάει πιο γρήγορα. Και εκεί εστίασε η νέα μελέτη.
Μόνοι ή με ανταγωνιστές
Στο πείραμα συμμετείχαν 33 ενήλικες με καλή φυσική κατάσταση —16 γυναίκες και 17 άνδρες— οι οποίοι ολοκλήρωσαν τρεις ξεχωριστές διαδρομές ποδηλασίας 4 χιλιομέτρων σε εικονικό περιβάλλον. Η μία ήταν ατομική διαδρομή, ενώ οι άλλες δύο περιλάμβαναν ποδηλασία με έναν εικονικό συνοδοιπόρο που ήταν είτε ένας μη ανταγωνιστικός φίλος είτε ένας ενεργός αντίπαλος σε έναν αγώνα.
Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε δοκιμασία, οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν πόσο σκληρά ένιωθαν ότι γυμνάζονταν σε μια κλίμακα από 0 έως 10 και να εκτιμήσουν πότε είχαν περάσει 30 δευτερόλεπτα, ενώ οι ερευνητές μετρούσαν τον πραγματικό χρόνο με ένα χρονόμετρο.
«Κατά τη διάρκεια της άσκησης, οι συμμετέχοντες είπαν «σταμάτα» στα 28,0 δευτερόλεπτα. Αντίθετα, πριν και μετά την άσκηση, σταμάτησαν το χρονόμετρο στα 31,4 και 31,6 δευτερόλεπτα, αντίστοιχα», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Stein Menting ερευνητικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Ulster στην Ιρλανδία, στο LiveScience. «Αυτό μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ο χρόνος αντιλαμβανόταν ότι κυλούσε πιο αργά κατά τη διάρκεια της άσκησης σε σύγκριση με την κατάσταση ηρεμίας». Παρατήρησαν αυτό το φαινόμενο σε κάθε δοκιμή, και τόσο στις ατομικές όσο και στις ανταγωνιστικές διαδρομές.
Παρόλο που η παρουσία αντιπάλου δεν άλλαξε την αντίληψη του χρόνου, επηρέασε θετικά την ταχύτητα: όσοι αγωνίζονταν εναντίον κάποιου τερμάτιζαν πιο γρήγορα από εκείνους που έκαναν απλώς προσπάθεια να πάνε όσο πιο γρήγορα μπορούσαν χωρίς ανταγωνισμό. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι παρά την αύξηση της δυσκολίας όσο προχωρούσε η άσκηση, αυτή δεν συσχετίστηκε με τη διαστρέβλωση της χρονικής αντίληψης. Αυτό οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι η παραμόρφωση του χρόνου δεν οφείλεται στην ένταση, αλλά στην ίδια την πράξη της άσκησης.
Από πρακτική σκοπιά, η στρέβλωση της αντίληψης του χρόνου μπορεί να έχει συνέπειες, ιδιαίτερα στους αθλητές. Η αίσθηση ότι ο χρόνος περνά αργά μπορεί να τους ωθήσει να επιβραδύνουν την προσπάθειά τους, περιορίζοντας την απόδοση. Ωστόσο, ακόμα και για τον μέσο ασκούμενο, η σωστή διαχείριση αυτής της αντίληψης μπορεί να είναι σημαντική. Θα ήταν λοιπόν χρήσιμο να ορίζουμε χρονικά πλαίσια με χρονόμετρο για απαιτητικές προπονήσεις, ώστε να αποφύγουμε την ψευδαίσθηση ότι έχουμε ήδη φτάσει στο όριο.
Γιατί ο χρόνος μοιάζει να επιβραδύνεται
Οι ερευνητές θεωρούν ότι η προσοχή μας μπορεί να βοηθήσει να εξηγήσει γιατί ο χρόνος επιβραδύνεται. Κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης, οι άνθρωποι μεταβαίνουν σε μια υπερ-ενεργή νοητική κατάσταση και έτσι έχουν μεγαλύτερη συνείδηση της σωματικής δυσφορίας. Αυτή η αυξημένη συνειδητοποίηση μπορεί να ανεβάσει τον αριθμό των αισθήσεων που αντιλαμβάνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα, κάνοντάς το να φαίνεται μακρύτερο από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.
Σύμφωνα ωστόσο με άλλη έρευνα, που πραγματοποίησε με την ομάδα του ο καθηγητής κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Delaware στις ΗΠΑ Philip Gable, ο παράγοντας που καθορίζει την αντίληψη του χρόνου δεν είναι η προσοχή, αλλά το είδος της παρακίνησης. Η θεωρία τους διαχωρίζει την παρακίνηση σε δύο τύπους: προσέγγιση (θετικός στόχος) και αποφυγή (αποτροπή δυσάρεστης εμπειρίας). Στην περίπτωση της έντονης άσκησης, ο στόχος είναι συχνά η απομάκρυνση από τον πόνο ή την εξάντληση, με αποτέλεσμα η εμπειρία να συνοδεύεται από παρακίνηση αποφυγής. Αυτή η εσωτερική παρόρμηση είναι που επιμηκύνει την αίσθηση του χρόνου, κάνοντάς τον να μοιάζει αργός — μια μορφή ψυχικής άμυνας του εγκεφάλου ώστε να σταματήσουμε κάτι που φαντάζει μη βιώσιμο.
Σύμφωνα με τον Gable, η εντύπωση ότι ο χρόνος περνάει πιο αργά υποδηλώνει ότι ένα πρόγραμμα άσκησης προκαλεί φόβο. Επομένως, θα πρέπει να βρούμε ένα πρόγραμμα που να αποτελεί μεν πρόκληση, αλλά να μην είναι εξαντλητικό.
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
