Κάθε πτυχή της ζωής Κωνσταντίνου Καβάφη «εξιστορεί» η οικία του σπουδαίου ποιητή στην Αλεξάνδρεια που αποκαταστάθηκε.
Το διαμέρισμα του Κωνσταντίνου Καβάφη στην Αλεξάνδρεια όπου έζησε τα τελευταία 25 χρόνια της ζωής του δεν είναι μεγάλο: ένα γραφείο, οκτώ μικρά δωμάτια και το μπαλκόνι στο οποίο ονειρευόταν το αύριο και αναπολούσε το χθες, φιλοξένησαν, από το 1907, την γλωσσική ιδιοφυΐα και τη ριζοσπαστική ευαισθησία ενός από σημαντικότερους ποιητές της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Αυτή η σεμνή και τόσο σαγηνευτική Οικία Καβάφη που βρίσκεται στην πρώην οδό Lepsius στο ιστορικό κέντρο της Αλεξάνδρειας αποκαταστάθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και εγκαινιάστηκε χθες (11 Μαΐου) από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη.
Τα δωμάτια, οι τοίχοι, τα τεκμήρια που φιλοξενεί αλλά και η ατμόσφαιρα που τα περιβάλλει, αποπνέουν το άρωμα μιας άλλης εποχής και κάνουν τον επισκέπτη συμμέτοχο, κι ίσως συνένοχο, της οικουμενικής ποιητικής μνήμης του Καβάφη.
Το σπίτι αυτό μοιάζει- όπως ο ίδιος έγραφε σε ένα από τα ανέκδοτα ποιήματά του- με ένα «έπιπλο από πολύτιμον έβενο» μέσα στο οποίο θα φυλάσσονται «τα ενδύματα της ζωής του».
Είναι ένα σημείο ζωντανής μνήμης των ποιημάτων του Καβάφη και του παρελθόντος της αγαπημένης του πόλης και γίνεται μετά την αποκατάσταση του από το Ίδρυμα Ωνάση πόλος έλξης επισκεπτών αλλά και τόπος συνάντησης και δημιουργίας σύγχρονων καλλιτεχνών από όλο κόσμο.
Μοναδικά κειμήλια και σύγχρονα έργα τέχνης
Κάθε δωμάτιο της Οικίας φέρει ένα ξεχωριστό θεματικό τίτλο, συνδέεται οργανικά με ένα καβαφικό ποίημα και περιλαμβάνει σπουδαία κειμήλια, πιστά αντίγραφα τεκμηρίων, έργα από τη ζωή και το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή, αλλά και σύγχρονα έργα τέχνης, που επιλέχτηκαν και με την αρωγή ακαδημαϊκών συμβούλων για την ανανεωμένη Οικία, όπως μας ενημέρωσε στην γλαφυρή και λεπτομερή ξενάγηση που έκανε στους Έλληνες δημοσιογράφους η Μαριάννα Χριστοφή, εκπρόσωπος του Αρχείου Καβάφη της οδού Φρυνίχου στην Πλάκα που εγκαινιάστηκε πέρσι τον Νοέμβριο.
Ανεβαίνοντας την μαρμάρινη σκάλα από την είσοδο του κτηρίου, γύρω από το οποίο – εκεί που άλλοτε υπήρχαν οίκοι ανοχής- υπάρχουν μικρά μαγαζιά, κατοικίες, συνεργεία και ένα καφέ, συναντάμε πρώτα το δωμάτιο με τίτλο «Ο παγκόσμιος ποιητής», το οποίο φιλοξενεί μεταφράσεις του έργου του Καβάφη από όλο τον κόσμο, σε χρονολογική σειρά των εκδόσεων ανά γλώσσα, από τη δεκαετία του 1950 έως και σήμερα.
Περιμετρικά στους τοίχους του αναγράφεται μία φράση στα αγγλικά του W.H.Auden που επισημαίνει το απόλυτα διακριτό ύφος του Αλεξανδρινού ποιητή: «Τι είναι άραγε αυτό στα ποιήματα του Καβάφη που επιβιώνει από τη μετάφραση και συγκινεί; Κάτι το οποίο θα μπορούσα, αρκετά ανακριβώς, να αποκαλέσω τόνο της φωνής, προσωπικό λόγο. Έχω διαβάσει μεταφράσεις του από διαφορετικά χέρια, αλλά κάθε μία από αυτές έχει κάτι που καθιστά το ποίημα άμεσα αναγνωρίσιμο ως έργο του Καβάφη. Κανένας άλλος δεν θα μπορούσε να το έχει γράψει».
Ακολουθεί το δωμάτιο «Πάντα η Αλεξάνδρεια είναι», που αναδεικνύει με χάρτες και χρονολόγια τη σύνδεση του ποιητή με την πόλη της Αλεξάνδρειας, τον κατεξοχήν τόπο του καβαφικού έργου και βίου, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο εκτυλίσσονται η ζωή και η εργογραφία του που συχνά επηρεάζονται από την ιστορία της Αιγύπτου, ενώ καταλήγει στο μπαλκόνι με θέα την πάντα ζωντανή και πολύβουη Αλεξάνδρεια των 11 εκατ. κατοίκων.
Το μικρό μπαλκόνι του περιμένει ανανεωμένο τους επισκέπτες να σταθούν στο σημείο όπου στεκόταν και ο ίδιος και να αντικρίσουν αυτά που έβλεπε και ο ίδιος τότε, το ελληνικό νοσοκομείο αριστερά, τον Άγιο Σάββα μπροστά, δημιουργώντας μια ζωντανή σύνδεση με το παρελθόν.
Τα δωμάτια που «μιλούν» για την ζωή του
Στα δωμάτια που αναφέρονται στην «Γενεαλογία και προσωπική ζωή» του ποιητή περιλαμβάνονται ημερολόγια, επιστολές, σημειώματα, αλλά και τεκμήρια που σχετίζονται με τη γενεαλογία της οικογένειάς του, και «Το σαλόνι, μια αναδημιουργία», με έπιπλα- αναπαραστάσεις των αυθεντικών, όπως ήταν την εποχή που ζούσε στο σπίτι αυτό και υποδεχόταν φίλους και ανθρώπους του πνεύματος.
Μάλιστα, όπως επισημάνθηκε κατά την ξενάγηση, παρά τη διαδεδομένη άποψη ότι ήταν μοναχικός, ο Καβάφης ήταν ιδιαίτερα κοινωνικός, αγαπούσε επίσης το ποτό αλλά και τον τζόγο.
Αυτό μαρτυρούν διάφορα τεκμήρια όπως το αυτοσχέδιο σημειωματάριο του ποιητή με την επιγραφή «Τζόγος» που περιέχει χειρόγραφες σημειώσεις που καταγράφουν ποσά κέρδους και ζημίας ανά τυχερό παιχνίδι για την περίοδο Ιανουάριος 1887 – Απρίλιος 1893.
Στη «συνομιλία» του ποιητή με σύγχρονους εικαστικούς, μουσικούς και κινηματογραφιστές είναι αφιερωμένο το δωμάτιο «Ο Καβάφης σήμερα», με έργα τέχνης αλλά και όλα τα βίντεο- έργα από τη σειρά «Visual Cavafy»- αναθέσεις του Ιδρύματος Ωνάση στο πλαίσιο του φεστιβάλ Archive of Desire που έγινε πέρσι στη Νέα Υόρκη.
Ανάμεσά τους και έργα σπουδαίων εικαστικών, όπως είναι ο Γιάννης Κυριακίδης και η Farida El Gazzar, καθώς και τα βίντεο έργα που έχουν δημιουργήσει σκηνοθέτες όπως η Εύη Καλογηροπούλου («Αλεξάνδρεια»), η Elena Park («Μακρυά», «Θάλασσα του Πρωιού», «Ιθάκη», «Περιμένοντας τους Βαρβάρους», «Τα Βήματα»), ο Χρήστος Σαρρής («Τείχη»), σε συνεργασία με κρατούμενους σε φυλακές στην Ελλάδα, αλλά και ερμηνευτές όπως η Laurie Anderson («Φωνές»), ο Taylor Mac («Ιθάκη», «Περιμένοντας τους Βαρβάρους») και η Julianne Moore («Μακρυά», «Θάλασσα του Πρωιού»).
Στο δωμάτιο «Καβαφικοί Διάλογοι», συναντάμε την αλληλογραφία του Κ. Π. Καβάφη με συγγραφείς της εποχής, αλλά και αποκόμματα εφημερίδων για το έργο του. Στο κεντρικό τραπέζι, οκτώ έργα Ελλήνων και ξένων λογοτεχνών και καλλιτεχνών (Bertolt Brecht, Lawrence Durell, E. M. Forster, Edward Said, Γιάννη Ρίτσου, Γιάννη Τσαρούχη, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, J. M. Coetzee), παρουσιάζουν την πρόσληψη και τον διαρκή αντίκτυπο του καβαφικού έργου, όπως αυτός αναδύεται σε έργα άλλων.
Τα τελευταία δύο δωμάτια είναι αφιερωμένα στο «αρχείο Καβάφη» και την «οικία Καβάφη», με εκδόσεις ποιημάτων και σχετική βιβλιογραφία από τη συλλογή του αρχείου Καβάφη, αλλά και την ιστορία της ίδιας της οικίας, με στιγμιότυπα από την πορεία στον χρόνο του διαμερίσματος. Η οικία του Κ.Π. Καβάφη, πλήρως ανακαινισμένη, είναι ένας ακόμη σταθμός στο ταξίδι του Ιδρύματος Ωνάση, που τιμά τον Αλεξανδρινό ποιητή.
Ακολουθήστε το myvolos.net στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
